УИХ-ын 2020 оны ээлжит сонгууль, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2021 оны ээлжит сонгуулийн үеэр гарсан нийтлэг зөрчил болон УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулиар гарч болзошгүй хүний эрхийн зөрчлийн талаар ХЭҮК-оос мэдээлж байна.

ХЭҮК-ын дарга Д.Сүнжид, Нэн түрүүнд сонгох эрхийн тухай асуудал байна. Энэ дээр сонгогчдын нэрсийн жагсаалтыг асуудал яригддаг. Тухайлбал санал авах байрандаа очиход нэр нь байхгүй байна гэх гомдол иргэдээс ирдэг. Энийг хэсгийн хороо, Улсын бүртгэлийн байгууллага, холбогдох газрууд сонгуулийн өмнө нэг мөр шийдвэрлэсэн байх шаардлагатай. 

Мөн хүртээмжийн асуудлыг бид байнга дурддаг. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, ахмад настнуудад хүртээмжтэй байх үүднээс санал авах байрын орц, гарц, довжоо, налуу замыг бодолцож, иргэдийг санал өгөхөд тохиромжтой байдлаар шийдэх асуудлыг анхаарах хэрэгтэй. 

2020 оны байдлаар үзэхэд санал авах байруудад гарсан түгээмэл асуудал нь орц, гарц, довжооны тухай асуудал байсан. Хоёр дахь асуудал нь хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс очиход брайл тэмдэглэгээ, томруулах шилний хэрэглээ байгаа эсэх. Гуравдугаарт санал авах байранд ажиллаж буй хүмүүс эдгээр иргэдэд зааварчлах, туслах үүргээ хэрэгжүүлэх үүрэгтэйгээ өмнө нь танилцсан байх нь зохимжтой юм гэв. 

• Шүүхийн тогтоолоор ял эдэлж байгаа гэсэн үндэслэл таван хүнийг,
• Нэр дэвшүүлсэн нам эвслээсээ өөр намын гишүүн хэвээрээ байгаа гэдэг үндэслэлээр дөрвөн хүнийг,
• Сонгуулийн тойргоос 801-ээс доошгүй сонгогчдын гарын үсэг зуруулах шаардлага хангаагүй гэдэг үндэслэлээр дөрвөн хүнийг,
• Төрийн жинхэнэ албан хаагч хуулийн хугацаанд албан тушаалаасаа чөлөөлөгдөөгүй гэх үндэслэлээр нэг хүнийг,
• Авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэдэг үндэслэлээр нэг хүнийг буюу Үндэсний эвслээс нэр дэвшсэн Н.Номтойбаярыг татгалзсан тохиолдол гарсан. 

ХЭҮК-ын референт Б.Болорзул, Түүний намаас энэ асуудлаар холбогдох байгууллагуудад хүсэлтээ гарган ажиллаж байна. Бид СЕХ-оос гаргасан тогтоол, цагдаагийн байгууллагаас гаргасан лавлагаанд дүн шинжилгээ хийж ажилласан. Авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг нь Н.Номтойбаяр нэр дэвшигчийн зүйлчлэгдсэн зүйл ангид хамаарах эсэх асуудал яригдаж байгаа. Монгол Улсын дээд шүүх энэ асуудлаар тайлбар хийгээгүй байна гэв.