Бидний тухай
Сурталчилгаа байршуулах
Редакцийн ёс зүй
Нууцлалын бодлого
Холбоо барих
Онцлох
Шинэ
Тренд
Буцах
Өнгөрсөн онд нийтийн тээврийн парк шинэчлэлтийн хүрээнд БНСУ-ын "Daewoo" брэндийн 2023 оны шинэ загварын 600 автобус худалдан авахаар гэрээ хийсэн. Үүний эхний 100 автобусыг өнгөрсөн оны есдүгээр сард Улаанбаатарт авчирсан билээ.
Гэвч орж ирсэн даруйдаа л хуучин автобус гэдэг нь илэрч иргэдийн дунд маш хүчтэй шүүмжлэлийг дагуулсан юм. Тухайн үед хуучин автобус гэдэг нь ташаа хэмээн мэдээлж, иргэдэд эхний 20 автобусыг Төв талбайд танилцуулж байв. Уг хэргийн нотлох баримт шинжлэн судлах нээлттэй сонсгол тавдугаар сарын 21, 22-ны өдрүүдэд болсон. Сонсголын талаарх мэдээллийг тоймлон хүргэж байна.
АВТОБУС МААНЬ ШИНЭ ШҮҮ ДЭЭ... ЭЭ ХУУЧИН ЮМ ШИГ БАЙНА “ОГЦОРЛОО”
Оруулж ирсэн эхний автобусууд Евро-5 бус Евро-2 хөдөлгүүртэй, үйлдвэрийн технологийн бус аргаар угсарсан нь ил болж алдарт "цавчаа ногоон автобус" гэх нэрийг зүүлээ.
Энэ асуудалд ёсзүйн хариуцлага хүлээж Нийслэлийн Засаг дарга Д.Сумъяабазар, Улаанбаатар хотын замын түгжрэлийг бууруулах үндэсний хорооны дарга, Монгол Улсын сайд Ж.Сүхбаатар албан тушаалаасаа өөрийн хүсэлтээр огцров.
Тухайн үед БНСУ-ын "Zyle motors" компаниас "Хуучин автобус байвал бид Засгийн газраас уучлалт гуйгаад буцааж авна" гэж мэдэгдэн уучлал гуйн хэвлэлийн хурал зарлаж байлаа.
Харин тус иргэдийг нэр бүхий хүмүүстэй үйлдлээрээ санаатай нэгдэн, уг хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцон ажлын хэсгийн гишүүдэд хууль бусаар нөлөөлж, өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгосон гэмт хэрэгт холбогдуулан яллагдагчаар татсан юм.
Солонгосын иргэн Лий Жунг Сууб , Ким Киабаум нарыг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанаас оргон зайлахыг завдсан гэх үндэслэлээр цагдан хорьсон байна.
ТЭГВЭЛ УГ ХЭРЭГ ЮУ БОЛОВ
Жил дамнан үргэлжилж буй уг хэрэг явсаар АТГ-аас автобуснуудыг үйлдвэрийн технологийн бус аргаар угсарсныг тогтоон, хохирол 134.5 тэрбум төгрөг хэмээн үнэлжээ. Үүнээс мөрдөгчид 11.9 тэрбум төгрөгийг төлүүлж, 71.7 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийг битүүмжлэн хамгаалсан байна. Гурван сарын турш шалгасны эцэст хэргийг шүүхэд шилжүүлэх саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн гэж АТГ-аас энэ оны нэгдүгээр сард мэдээлэв.
Нийслэлийн прокурорын газраас Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар болон Худалдан авах ажиллагааны газрын эрх бүхий албан тушаалтнууд 2023 онд нийслэлийн өмчийн хөрөнгөөр 600 ширхэг автобус худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулахдаа хууль зөрчиж, бусдад давуу байдал бий болгосон” гэх хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэн шүүхэд шилжүүлжээ.
“НОГООН АВТОБУС”-НЫ СОНСГОЛООР ЯГ ЮУ БОЛСОН БЭ
Автобус худалдан авах ажиллагааг Хянан шалгах түр хорооноос нээлттэй сонсгол зохион байгуулна хэмээн мэдэгдэж тавдугаар сарын 21,22-нд болж өнгөрлөө.
Тус сонсголд нийт 98 гэрчийг дуудсан бөгөөд хэргийн үеэр огцорсон сайд, дарга болон худалдан авах ажиллагаанд оролцсон эрх бүхий албан тушаалтнуудыг гэрчээр дуудсан байв.
Гэвч сонсголд Улаанбаатар хотын захирагч асан Д.Сумъяабазар хүрэлцэн ирэлгүй сонсгол өндөрлөж хэргийн эзэн, хэнгэргийн дохиур гэгдэх Түгжрэлийн сайд Ж.Сүхбаатар сонсголын үеэр “Би сайд болоод автобустай орооцолдъё гэж бодоогүй. Гэхдээ эхнээсээ шатаад эхэлсэн нь намайг цочирдуулсан” гэдгээ ч хэлээд амжив.
“НОГООН АВТОБУС”-НЫ СОНСГОЛООС ОНЦЛОХ НЬ:
Нийтийн тээврийн парк шинэчлэл хийх нэрийн дор автобус худалдан авахдаа 318 тэрбум төгрөгийг ямар ч тендергүй буюу сонгон шалгаруулалтгүй “Тэнүүн-Огоо” компанийг шалгаруулсныг Түр хорооны шинжээчийн дүгнэлтээр нотлогдсон байна. Энэ нь тендерийн тухай хуулийн төсвийн хөрөнгөөр буюу иргэд, аж ахуй нэгжүүдийн төлсөн татвараар бүрдсэн уг хөрөнгөөр аливаа худалдан авалт хийхдээ ил тод, өрсөлдөх тэгш боломжтой, үр ашигтай, хэмнэлттэй, хариуцлагатай байх зарчмыг баримтлах ёстойг зөрчжээ. (Тендерийн хуулийн 6.1 заалт)
Мөн худалдан авах үйл ажиллагааг Тендерийн хуулийн 3.4 заалтад оруулж, үндэсний аюулгүй байдалт хамаатай гэх үндэслэлээр нууцын зэрэгт хамааруулсан байгаа юм.
Шинжээчийн дүгнэлтээс дурдвал:
Хүлээж авсан 100 автобусанд шалгалт явуулахад Евро 5 бус Евро 2 хөдөлгүүртэй, урд хойд тэнхлэг хийн нум амортизаторгүй, чиглэлийн дугаар хаягийг байршуулах цахим дэлгэцгүй, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд зориулсан шат, тавцангүй байжээ. Мөн автобусны кузовыг үйлдвэрлэлийн нөхцөлд технологийн шаардлагын дагуу будаагүй, бусад эд анги руу нь давуулсан байдалтай.
Эд ангиудыг болхи гагнаасаар холбосон. Хөдөлгүүрээс дулаацуулах төхөөрөмж рүү холбогдох зангилааны хэсгийг силиконоор, бусад засварыг барилгын хөөсөөр дүүргэжээ. Нэг ёсондоо хуучин автобусыг засварласан нь нотлогдов. Мөн БНСУ-ын "Wonnam GLC CO LTD" тээвэр зуучийн компани анх Солонгос Улсаас Монгол Улс руу "ашигласан" автобусыг тээвэрлэнэ гэдэг албан бичиг хүргүүлж байжээ.
Daewoo BS 106 маркийн ногоон автобусны үйлдвэрлэгчийн таних тэмдэг буюу VIN дугаарын арал дээр байршил пайз нь ган төмөр дээр арлын дугаарыг шивэх ёстой байдаг. Харин ногоон автобусны пайз хуванцар дээр гараар шивсэн байжээ. Албан ёсны сайтад арлын дугаарыг бичин хайлт хийхэд олдоогүй гэдгийг шинжээч хэлэв.
Хэрэг явдал гарсны дараа “Авто тээврийн үндэсний төв” ТӨҮГ-ын техникийн хяналтын үзлэг хийхэд тус 100 автобуснаас 94 нь гэрэл, 71 нь утаа, 8 нь тоормосны асуудалтай байгааг дүгнэж 1 автобус л шалгалтад тэнцжээ.
Гаалийн хяналтын тухай хуулийн 235-р заалтад "Чөлөөт эргэлтэд орсон барааг гаалийн хилээр нэвтрүүлснээс хойш 5 жил хүртэл хугацаанд шалгаж болно" гэжээ. Одоогоор уг хуулийн дагуу хяналт шалгалт үргэлжилж байгааг Гаалийн хяналтын газраас мэдээлэв.
Сонсголоор УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд “Хуучин автобус оруулж ирэн хулгай хийчхээд ямар том байна аа. Та нар УИХ-ын гишүүн рүү заналхийлж байна шүү дээ. Дэлхийн хаана ч худалдан авах ажиллагаагаа төрийн нууцад хамааруулдаггүй юм. Зөвхөн батлан хамгаалахын салбарт л хамаатай асуудал. Одоо бүүр хулгай хийх гэж ганц барилга барихдаа хүртэл үндэсний аюулгүй байдалд оруулдаг болчихсон. Автобус худалдан авах нь үндэсний аюулгүй байдалтай хамаагүй шүү. Тэгээд яах уу, бид бүх үйлдлээ үндэсний аюулгүй байдал гээд байж байх юм уу" гэв. Дэлгэрэнгүйг энд дарж уншина уу.
"ГАРЫН ҮСЭГ ЗУРСАН НЬ ҮНЭН. ГЭХДЭЭ ДАРГА ЧИГЛЭЛ ӨГСӨН ШҮҮ ДЭЭ"
Сонсголд худалдан авах ажиллагаанд оролцсон төрийн албан хаагчид оролцсон бөгөөд Засгийн газрын тогтоол болон Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газраас шахан удирдлагынхаа үүрэг чиглэлийн дагуу ажилласан. Гэвч өнөөдөр энэ хэргийн хариуцлагыг хүлээх гэж байгаад харамсаж байна гэдгийг хэд хэдэн албан хаагчид хэлэв.
Ийнхүү хоёр өдрийн турш үргэлжилсэн сонсгол дуусаж, цавчаа ногоон автобусны хэргийн худалдан авах ажиллагааны балаг ил болов. Гэвч уг автобусны хэрэгт
- Нийслэл Улаанбаатар хотын авто замын түгжрэлийг бууруулах Үндэсний хорооны дарга Ж.С, Нийслэлийн Засаг даргын ахлах зөвлөх Д.М,
- Худалдан авах ажиллагааны газрын Мэдээллийн технологийн хэлтсийн дарга Б.Т,
- Нийтийн тээврийн газрын дарга С.Ж нарын албан тушаалтнууд,
- Том оврын автобусны үйлчилгээ эрхлэгчдийн холбоо, “Тэнүүн-Огоо” ХХК-ийн албан тушаалтнууд
- БНСУ-ын 2 иргэн, нийт 24 хүнд холбогдох хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэн Чингэлтэй дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд шилжүүлж, шалгаж байгаа юм.
Түгжрэлийг бууруулах бодлого нийтийн тээврийг шинэчлэх хүрээнд нэг автобусны үнэ 336 сая төгрөг, нийтдээ 420 тэрбум төгрөгийг улсын төсөвт суулган автобус авах гэсэн ч авлига албан тушаалын хэрэг болон үргэлжилж буй уг хэрэг хэрхэн шийдвэрлэгдэхийг хүлээх л үлдлээ. "Цавчаа ногоон автобус"-ны гэх хэргийн шүүх хурал зургаадугаар сарын 17-нд болно.
Өнгөрсөн онд нийтийн тээврийн парк шинэчлэлтийн хүрээнд БНСУ-ын "Daewoo" брэндийн 2023 оны шинэ загварын 600 автобус худалдан авахаар гэрээ хийсэн. Үүний эхний 100 автобусыг өнгөрсөн оны есдүгээр сард Улаанбаатарт авчирсан билээ.
Гэвч орж ирсэн даруйдаа л хуучин автобус гэдэг нь илэрч иргэдийн дунд маш хүчтэй шүүмжлэлийг дагуулсан юм. Тухайн үед хуучин автобус гэдэг нь ташаа хэмээн мэдээлж, иргэдэд эхний 20 автобусыг Төв талбайд танилцуулж байв. Уг хэргийн нотлох баримт шинжлэн судлах нээлттэй сонсгол тавдугаар сарын 21, 22-ны өдрүүдэд болсон. Сонсголын талаарх мэдээллийг тоймлон хүргэж байна.
АВТОБУС МААНЬ ШИНЭ ШҮҮ ДЭЭ... ЭЭ ХУУЧИН ЮМ ШИГ БАЙНА “ОГЦОРЛОО”
Оруулж ирсэн эхний автобусууд Евро-5 бус Евро-2 хөдөлгүүртэй, үйлдвэрийн технологийн бус аргаар угсарсан нь ил болж алдарт "цавчаа ногоон автобус" гэх нэрийг зүүлээ.
Энэ асуудалд ёсзүйн хариуцлага хүлээж Нийслэлийн Засаг дарга Д.Сумъяабазар, Улаанбаатар хотын замын түгжрэлийг бууруулах үндэсний хорооны дарга, Монгол Улсын сайд Ж.Сүхбаатар албан тушаалаасаа өөрийн хүсэлтээр огцров.
Тухайн үед БНСУ-ын "Zyle motors" компаниас "Хуучин автобус байвал бид Засгийн газраас уучлалт гуйгаад буцааж авна" гэж мэдэгдэн уучлал гуйн хэвлэлийн хурал зарлаж байлаа.
Харин тус иргэдийг нэр бүхий хүмүүстэй үйлдлээрээ санаатай нэгдэн, уг хэрэгт хамжигчаар хамтран оролцон ажлын хэсгийн гишүүдэд хууль бусаар нөлөөлж, өөртөө болон бусдад давуу байдал бий болгосон гэмт хэрэгт холбогдуулан яллагдагчаар татсан юм.
Солонгосын иргэн Лий Жунг Сууб , Ким Киабаум нарыг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанаас оргон зайлахыг завдсан гэх үндэслэлээр цагдан хорьсон байна.
ТЭГВЭЛ УГ ХЭРЭГ ЮУ БОЛОВ
Жил дамнан үргэлжилж буй уг хэрэг явсаар АТГ-аас автобуснуудыг үйлдвэрийн технологийн бус аргаар угсарсныг тогтоон, хохирол 134.5 тэрбум төгрөг хэмээн үнэлжээ. Үүнээс мөрдөгчид 11.9 тэрбум төгрөгийг төлүүлж, 71.7 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийг битүүмжлэн хамгаалсан байна. Гурван сарын турш шалгасны эцэст хэргийг шүүхэд шилжүүлэх саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн гэж АТГ-аас энэ оны нэгдүгээр сард мэдээлэв.
Нийслэлийн прокурорын газраас Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар болон Худалдан авах ажиллагааны газрын эрх бүхий албан тушаалтнууд 2023 онд нийслэлийн өмчийн хөрөнгөөр 600 ширхэг автобус худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулахдаа хууль зөрчиж, бусдад давуу байдал бий болгосон” гэх хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэн шүүхэд шилжүүлжээ.
“НОГООН АВТОБУС”-НЫ СОНСГОЛООР ЯГ ЮУ БОЛСОН БЭ
Автобус худалдан авах ажиллагааг Хянан шалгах түр хорооноос нээлттэй сонсгол зохион байгуулна хэмээн мэдэгдэж тавдугаар сарын 21,22-нд болж өнгөрлөө.
Тус сонсголд нийт 98 гэрчийг дуудсан бөгөөд хэргийн үеэр огцорсон сайд, дарга болон худалдан авах ажиллагаанд оролцсон эрх бүхий албан тушаалтнуудыг гэрчээр дуудсан байв.
Гэвч сонсголд Улаанбаатар хотын захирагч асан Д.Сумъяабазар хүрэлцэн ирэлгүй сонсгол өндөрлөж хэргийн эзэн, хэнгэргийн дохиур гэгдэх Түгжрэлийн сайд Ж.Сүхбаатар сонсголын үеэр “Би сайд болоод автобустай орооцолдъё гэж бодоогүй. Гэхдээ эхнээсээ шатаад эхэлсэн нь намайг цочирдуулсан” гэдгээ ч хэлээд амжив.
“НОГООН АВТОБУС”-НЫ СОНСГОЛООС ОНЦЛОХ НЬ:
Нийтийн тээврийн парк шинэчлэл хийх нэрийн дор автобус худалдан авахдаа 318 тэрбум төгрөгийг ямар ч тендергүй буюу сонгон шалгаруулалтгүй “Тэнүүн-Огоо” компанийг шалгаруулсныг Түр хорооны шинжээчийн дүгнэлтээр нотлогдсон байна. Энэ нь тендерийн тухай хуулийн төсвийн хөрөнгөөр буюу иргэд, аж ахуй нэгжүүдийн төлсөн татвараар бүрдсэн уг хөрөнгөөр аливаа худалдан авалт хийхдээ ил тод, өрсөлдөх тэгш боломжтой, үр ашигтай, хэмнэлттэй, хариуцлагатай байх зарчмыг баримтлах ёстойг зөрчжээ. (Тендерийн хуулийн 6.1 заалт)
Мөн худалдан авах үйл ажиллагааг Тендерийн хуулийн 3.4 заалтад оруулж, үндэсний аюулгүй байдалт хамаатай гэх үндэслэлээр нууцын зэрэгт хамааруулсан байгаа юм.
Шинжээчийн дүгнэлтээс дурдвал:
Хүлээж авсан 100 автобусанд шалгалт явуулахад Евро 5 бус Евро 2 хөдөлгүүртэй, урд хойд тэнхлэг хийн нум амортизаторгүй, чиглэлийн дугаар хаягийг байршуулах цахим дэлгэцгүй, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд зориулсан шат, тавцангүй байжээ. Мөн автобусны кузовыг үйлдвэрлэлийн нөхцөлд технологийн шаардлагын дагуу будаагүй, бусад эд анги руу нь давуулсан байдалтай.
Эд ангиудыг болхи гагнаасаар холбосон. Хөдөлгүүрээс дулаацуулах төхөөрөмж рүү холбогдох зангилааны хэсгийг силиконоор, бусад засварыг барилгын хөөсөөр дүүргэжээ. Нэг ёсондоо хуучин автобусыг засварласан нь нотлогдов. Мөн БНСУ-ын "Wonnam GLC CO LTD" тээвэр зуучийн компани анх Солонгос Улсаас Монгол Улс руу "ашигласан" автобусыг тээвэрлэнэ гэдэг албан бичиг хүргүүлж байжээ.
Daewoo BS 106 маркийн ногоон автобусны үйлдвэрлэгчийн таних тэмдэг буюу VIN дугаарын арал дээр байршил пайз нь ган төмөр дээр арлын дугаарыг шивэх ёстой байдаг. Харин ногоон автобусны пайз хуванцар дээр гараар шивсэн байжээ. Албан ёсны сайтад арлын дугаарыг бичин хайлт хийхэд олдоогүй гэдгийг шинжээч хэлэв.
Хэрэг явдал гарсны дараа “Авто тээврийн үндэсний төв” ТӨҮГ-ын техникийн хяналтын үзлэг хийхэд тус 100 автобуснаас 94 нь гэрэл, 71 нь утаа, 8 нь тоормосны асуудалтай байгааг дүгнэж 1 автобус л шалгалтад тэнцжээ.
Гаалийн хяналтын тухай хуулийн 235-р заалтад "Чөлөөт эргэлтэд орсон барааг гаалийн хилээр нэвтрүүлснээс хойш 5 жил хүртэл хугацаанд шалгаж болно" гэжээ. Одоогоор уг хуулийн дагуу хяналт шалгалт үргэлжилж байгааг Гаалийн хяналтын газраас мэдээлэв.
Сонсголоор УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд “Хуучин автобус оруулж ирэн хулгай хийчхээд ямар том байна аа. Та нар УИХ-ын гишүүн рүү заналхийлж байна шүү дээ. Дэлхийн хаана ч худалдан авах ажиллагаагаа төрийн нууцад хамааруулдаггүй юм. Зөвхөн батлан хамгаалахын салбарт л хамаатай асуудал. Одоо бүүр хулгай хийх гэж ганц барилга барихдаа хүртэл үндэсний аюулгүй байдалд оруулдаг болчихсон. Автобус худалдан авах нь үндэсний аюулгүй байдалтай хамаагүй шүү. Тэгээд яах уу, бид бүх үйлдлээ үндэсний аюулгүй байдал гээд байж байх юм уу" гэв. Дэлгэрэнгүйг энд дарж уншина уу.
"ГАРЫН ҮСЭГ ЗУРСАН НЬ ҮНЭН. ГЭХДЭЭ ДАРГА ЧИГЛЭЛ ӨГСӨН ШҮҮ ДЭЭ"
Сонсголд худалдан авах ажиллагаанд оролцсон төрийн албан хаагчид оролцсон бөгөөд Засгийн газрын тогтоол болон Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газраас шахан удирдлагынхаа үүрэг чиглэлийн дагуу ажилласан. Гэвч өнөөдөр энэ хэргийн хариуцлагыг хүлээх гэж байгаад харамсаж байна гэдгийг хэд хэдэн албан хаагчид хэлэв.
Ийнхүү хоёр өдрийн турш үргэлжилсэн сонсгол дуусаж, цавчаа ногоон автобусны хэргийн худалдан авах ажиллагааны балаг ил болов. Гэвч уг автобусны хэрэгт
- Нийслэл Улаанбаатар хотын авто замын түгжрэлийг бууруулах Үндэсний хорооны дарга Ж.С, Нийслэлийн Засаг даргын ахлах зөвлөх Д.М,
- Худалдан авах ажиллагааны газрын Мэдээллийн технологийн хэлтсийн дарга Б.Т,
- Нийтийн тээврийн газрын дарга С.Ж нарын албан тушаалтнууд,
- Том оврын автобусны үйлчилгээ эрхлэгчдийн холбоо, “Тэнүүн-Огоо” ХХК-ийн албан тушаалтнууд
- БНСУ-ын 2 иргэн, нийт 24 хүнд холбогдох хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэн Чингэлтэй дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд шилжүүлж, шалгаж байгаа юм.
Түгжрэлийг бууруулах бодлого нийтийн тээврийг шинэчлэх хүрээнд нэг автобусны үнэ 336 сая төгрөг, нийтдээ 420 тэрбум төгрөгийг улсын төсөвт суулган автобус авах гэсэн ч авлига албан тушаалын хэрэг болон үргэлжилж буй уг хэрэг хэрхэн шийдвэрлэгдэхийг хүлээх л үлдлээ. "Цавчаа ногоон автобус"-ны гэх хэргийн шүүх хурал зургаадугаар сарын 17-нд болно.