Бидний өдөр тутамд хэрэг­лэдэг савласан цэвэр ус хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж, чанар стандартын шаардлага хангахгүй байгааг Байгаль орчны яам, Усны үндэсний хороо, Хүнс, хөдөө аж ахуйн яам, Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар шалгаж тогтоожээ. Тэд энэхүү шалгалтын талаар өчигдөр мэдээлэл хийв.

Хүнсний аюулгүй байдалд хамгийн ихээр нөлөөлдөг цэвэр усны байдал өнөөдөр хүний эрүүл мэндэд хор хүр­гэхүйц болжээ. Манайд 40 шахам үйлдвэр үйл ажил­лагаа явуулдгаас хамгийн өргөн хэрэглэгддэг цэвэр усны 20-иод үйлдвэрт шал­галт хийхэд бүгдээрээ мемб­ран фильтр хэмээх техно­логиор усаа шүүж савласан байжээ. Уг технологийг дав­сархаг эрдэсжилт ихтэй усыг цэн­гэг­жүүлэхэд хэрэглэдэг бөгөөд усны нөөц арвинтай газарт ихэвчлэн ашигладаг аж. Энэ нь манай улс шиг усны нөө­цөөр хомс, давсжилт эрсдэ­жилт багатай усанд маш тохиромжгүй юм байна. Өөрөөр хэлбэл, энэхүү тех­нологи нь маш өндөр даралт­тай учир усны хамгийн гол амин тэжээл болох эрдэс давсыг шүүгээд зүгээр л нэрмэл ус төдий болгодог байна. Нөгөө талаас эдгээр үйлдвэрүүдийн ихэнх нь ашиг­­­лаж буй усаа газрын гүнээс бус нийслэлийн төв­лөрсөн шугам сүлжээнээс авч ашиглаж байжээ. Эдгээр усанд нянгийн тоо, натрийн ион, сульфат, төмөр, хатуулаг зэрэг нь байх ёстой хэм­жээнээсээ хэд дахин их буюу чанар стандартыг хангахгүй байгаа юм. Тодруулбал, “Вояж”, “Энержи”, “Ариг”, “Тамир”, Талст”, “ Харз” зэрэг цэвэр усанд хүний биед зайлш­­­гүй шаардлагатай эр­дэс бодисын агууламж хэт багасч нэрмэл ус төдий бол­сон байжээ. Энэхүү усыг байнга ууж хэрэглэвэл кальци болон бусад элемент дутаг­даж, яс сийрэгжих, бөөр, зүрхний дутагдалд орох, су­дасны нарийсалт, хатууралт нэмэгдэх, бамбай булчирхай өвчлөх аюултай аж. Мөн зарим үйлдвэрүүд газрын доороос буюу гүний худгаас ус авч ашиглаж байгаа боловч энэ нь цэвэр, аюулгүй байд­лын хамгаалалтгүй буюу ойр орчимд нь муу усны нүх, бие засах газар зэрэг байрлаж байснаас нян бохирдолт их­тэй байжээ. Түүнчлэн манай үйлдвэрүүд нэг литр ус цэ­вэршүүлж байна гээд тэр хэмжээний усыг дахин ашиг­лахгүйгээр бохирт тооцон асгадаг байна. Энэ нь манай улсын цэвэр усны нөөц хомс­доход нөлөөлж байгаа аж. Хамгийн жижиг үйлд­вэр л гэхэд өдөрт 15 тонн ус цэ­вэршүүлэх гээд 15 тонн ус асгадаг гэнэ.

Цэвэр усны саван дээр олон метрийн гүнээс гаргаж авч, хэд дахин шүүж цэвэр­шүүлсэн гэх мэтээр бич­сэн байдаг. Гэтэл дээрх шал­гагдсан бүх цэвэр усны орц, найрлага стандарт үнэн зөв бичигдээгүй байжээ. Энэ мэт зөрчлүүдийг шийдвэрлэн үйлд­­вэрүүдийн үйл ажилла­гааг улам чанаржуулах ажлыг энэ онд багтаан шийдвэрлэ­хээр Засгийн газраас хөрөнгө төсөвлөжээ. Юуны түрүүнд дээрх үйлдвэ­рүүдийн техно­ло­гийг өөрчилж, хлорыг буу­руу­лах, нянг цэвэрлэх меха­ник гаралтай технологитой болгох гэнэ. Мөн хаягдал усны хэмжээг тодорхойлж тоолуур­жуулах, үйлдвэрийн технологич мэр­гэжилтнүүдийг нэгдсэн сур­галтад хамруу­лахаар болжээ.

Х.Цэнд-Аюуш