Бага хуралд зарим улс дээд болон өндөр түвшинд оролцох, мэдээлэл холбооны  дэлхийд нэр хүндтэй пүүс компаниуд, иргэний нийгмийн байгууллагуудын нийт 300-400 орчим төлөөлөл оролцож байна.

Чуулганы үйл ажиллагааг нээж Гадаад хэргийн сайд Л.Пүрэвсүрэн үг хэллээ.

Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж "Их түүхт Монгол Улсад тавтай морил" хэмээн хуралд оролцогчид хандан англи хэлээр  илтгэл тавьж байна. Тэрбээр 25 жилийн өмнө Монгол Улс ямар байдалтай байсан талаар товч дурдлаа.

Хөдөөгийн малчид эмч дуудах гэж 24 цаг болдог. Нэг нь хөтөлгөө морьтой яваад маргааш нь эмч дагуулж ирдэг байсан гэдгийг сануулж Монголчуудын хэрэглэж байсан анх гар утсыг хуралд оролцогчдод үзүүлсэн нь тэдний анхаарлыг ихээр татлаа.

Хүмүүст үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх олгосноор тэд илүү бүтээлч сэтгэлгээтэй болдог. Ардчилал бол байнга суралцах процесс. Хэрэв хүмүүсийн үгээ чөлөөтэй илэрхийлэх эрхийг хаавал бусдаас суралцаж чадахгүй. Бид өнөөдөр интернэтийг болон хүчин чадлыг зөвшөөрөх цаг болсон. Бодит байдалтай нүүр тулъя гэж бусад орнуудын удирдагч нар хандан уриалж байна гэв.

Та бүхэн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хэлсэн үгийг бүрэн эхээр нь ЭНДЭЭС сонирхоно уу.

"Онлайн эрх чөлөө” эвслийн сайд нарын тавдугаар их хурлын эхний хэлэлцүүлэг эхэллээ. Эстони улсыг төлөөлж хуралд оролцогч Mart Laanemae хэлэхдээ "Манай улс интернэт үнэ төлбөргүй байдаг. Эвсэлд нэгдсэн бусад улс орнуудад ч ийм болно гэж найдаж байна" гэв. 

Норвеги улсын Гадаад хэргийн яамны Ардчилал хүний эрх хариуцсан захирал Ingrid Mollestad хэлэхдээ тус улс энэ эвслийн хамгийн отгон гишүүн учир анх удаа оролцож байгааг онцоллоо.

Ирландын Гадаад хэргийн яамны Хүний эрх хариуцсан захирал Николь Маннион "Онлайн эрх чөлөөний асуудал хүний эрхтэй холбоотой. Интернэт иргэдийн мэдээлэл авах хэрэгсэл. Аливаа улсын Засгийн газар ил тод шударга байх ёстой. Үг хэлэх эрх чөлөөг цахим орчинд хангах ёстой учраас зохицуулалт хэрэгтэй" гэв.

ЮНЕСКО-гийн Ерөнхий нарийн бичгийн даргын орлогч Гутачью Энгида хэлэхдээ "Мэдлэг, мэдээллийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд цахим орчин чухал. ЮНЕСКО-гийн цаашдын үйл ажиллагаанд өнөөдрийн хурлаас гарсан баримт бичиг хэрэг болно. Гишүүн улсууд өөр хоорондоо туршлага солилцоход хурал чухал ач холбогдолтой. Онлайн эвслийн бага хурал ЮНЕСКО-д олон шинэ санаа өгдөг. ЮНЕСКО цахим ертөнц улс бүрд ижил боломж олгох ёстой гэж үздэг. Үүнд онлайн эвслийн үүрэг чухал тиймээс цаашид хамтран ажиллана гэж бодож байна" гэв.

Ардчилсан орнуудын хамтын нийгэмлэгийн нарийн бичгийн дарга Мариа Лейснер "Би Монгол Улсад хоёр жилийн өмнө ирж байсан. Хурлыг зохион байгуулж буй Монгол Улсад баяр хүргэе. Цахим орчин бол ард иргэд Засгийн газрын хооронд харилцаа бий болгож байна. Мэдээллийн боломжийг өсгөж өгдөг учир эрх чөлөөний асуудал чухал байр суурь эзэлдэг. Ардчиллын хамтын нийгэмлэг интернэтийн эрх чөлөөний асуудал дээр хамтран ажиллах боломжтой" гэв.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хурлын эхний хэсгийг дүгнэж үг хэллээ.

"Нээлтэд оролцсон хүмүүс надад болон миний ард түмэнд хандаж харамгүй сайхан үгсийг хэллээ. Буухиагаар мэдээллийг хүргэх систем эрт дээр үеэс манайд уламжлагдан ирсэн өртөөний системтэй. Ийм агуу тогтолцоог өдий болгосон оронд цахим эрх чөлөөний тухай ярьж байгаа нь цагаа олсон хэрэг.

Фэйсбүүк, твиттер, гүүглд өөрийн баазаа бий болгох боломжтой. Бид Швейцарийн банк шиг л ажиллана. Мэдээлэл технологийн салбарт ажилладаг хүмүүстэй та бүхэн хамтран ажиллаарай.

20 жилийн дараа манай улс мэдээллийн технологи тал дээр тэргүүлэгч болно гэдэгт итгэж байна. Манай залуучуудын мэдлэг боловсрол үүнийг хийх боломжтой. Онлайн эрх чөлөөний эвслийн байрыг Улаанбаатарт байршуулах боломж бий" гэв.

“Онлайн эрх чөлөө” эвслийн сайд нарын тавдугаар их хуралтай холбоотой мэдээ, мэдээллийг FOC цэснээс дарж уншина уу.

Мэдээлэл, шуудан, харилцаа холбоо, технологийн газрын дарга Ц.Жадамбаагийн видео ярилцлага:

Твиттер жиргээч Д.Амартүвшин/Amaraaliberty/-гийн видео ярилцлага:

"Ази дахь цахим эрх чөлөө" салбар хуралдаанд:

• Азийн сангийн ерөнхийлөгч Дэвид Арнолд
• Google-ийн ажилтан Росс Лалинейс
• Киргизийн олон нийтийн сангийн Артем Горянов
• Хонконгийн Ил тод байдлын сангийн Женнифер Занг
• Нидерландын Хүний эрхийн элчин сайд Кийрс Ван Баар нар илтгэл тавьж байна.

"Бүс дамнасан олон талт оролцоотой интернетийн засаглал" салбар хурлаар олон улсын төвшинд интернетийн ялгаатай бодлогуудыг хэрхэн хооронд нь уялдуулах талаар хөндлөө.

Янз бүрийн хэлний асуудлыг хэрхэн шийдэх, эхний ээлжинд хэн чухал байгаа болон иргэний нийгмийг хэрхэн оролцуулах вэ гэдэгт оролцогчид ярилцлаа. Ихэнх асуудлууд хүний эрх буюу эмэгтэйчүүд болон хүүхдийн эрхийг хэрхэн хамгаалах вэ, иргэдэд энэ тал дээр хэрхэн боловсрол мэдлэгийг дээшлүүлэх, ямар арга хэмжээ авах ёстой болон Засгийн газар хоорондын уялдаа холбоог хэрхэн хангах талаар оролцогчид санал бодлоо хуваалцлаа.

"Чөлөөт, найдвартай интернэт", "Мэдээлэл, харилцаа холбооны ирээдүйг хөгжлийн зорилтуудад тусгах нь", "Онлайн эрх чөлөө"-ний асуудлаарх бодлогын шилдэг туршлага салбар хуралдаан эхэллээ.

Нээлттэй хэлэлцүүлгийн үеэр харилцаа холбооны компаниудийн бодлого, тэдгээрийн хоорондын эрс ялгаатай байдлын талаар ярилцаж байна. Интернэт дэх орчинд харилцаа холбооны компаниуд нь харьцангуй өөрийн бие даасан байдлаа хадгалж үлдсэн. Харин интернэт компаниудын хувьд бол ямар нэгэн нөлөө, хяналт орох нь илүү байдаг талаар ярьж байна.

Монголын нөхцөл дэх онлайн эрх чөлөө, хүний эрхийн талаар хэлэлцэж байна. Хүний эрх гэхээсээ илүүтэй онлайн хариуцлагатай холбоотой асуудлуудыг хөндөж байна. Хамгийн гол асуудал чадамжийг бий болгох, Засгийн газар иргэний нийгэм, хувийн хэвшил гээд бүх салбарыг хөндөж хэрэгтэй оролцогчид онцлов. 

Цахим салбарт ажиллаж буй сэтгүүлчдийн хараат бус байдал салбар хуралдаан боллоо. Канадын их сургуулийн Ази судлалын танхимын профессор энэ салбар хуралдааныг санаачлан зохион байгуулж байгаа аж. Азид сэтгүүлчид бичсэн, нийтэлсэн зүйлийнхээ төлөө гэмт хэрэгт холбогдох асуудал нийтлэг болж байгаа эсэх талаар ажиглалтыг тэрбээр хийж байгаа юм байна. Салбар хуралдаанд Тайланд, Монголын оролцогчид өөрийн улсад үүсээд байгаа нөхцөл байдлыг илтгэсэн. Монгол Улсын төлөөлж "Монгол HD" телевизийн мэдээллийн албаны ерөнхий продюссер Э.Лхагва мэдээлэл өгсөн юм.

Тэрбээр "Хүн гүтгэх болон, доромжлохыг иргэний хэргээр шийддэг болох талаар ярилцлаа. Манай улс олон улсын өмнө хүлээсэн үүрэг бий. Олон улсын конвенци хүлээсэн үүргээрээ бол сэтгүүлчдийг бичсэн мэдээ, нийтлэлийнх нь төлөө эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх боломжгүй. Гэтэл Даваапил, Бат инженерийн хэрэг дээр гэхэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэчихсэн байна. Манайд ийм хууль дүрэм мөрдөгдөөд, үүнээс чанга хууль одоо хэлэлцэх гэж байна. Гэтэл манай улс хэвлэл мэдээллийн индексээр яаж 30-аад байр урагшилж чадав гэж би асуулаа. Хэвлэлийн зөвлөл байгуулж өөрийн удирдлагатай болсон нь нөлөөлсөн юм шиг байна. Шүүхэд дуудагдаж байгаа тохиолдлын 70 орчим хувийг эрх мэдэлтэн, улстөрчдөөс гомдол гаргасан байдаг. Тэгэхээр сэтгүүлчдийн хэвлэн нийтлэх эрхийг боож байна. Нийгмийн сүлжээнд ч үг хэлэх эрх чөлөөг хааж, 3-4 хүн ял авсан байгаа нь манай улс хэвлэлийн эрх чөлөөгөөр хаана байгааг харж болохоор байна. Ийм нөхцөлд ардчилсан гэж хэлэхэд хэцүү" гэсэн юм.

Аюулгүй интернэт гэсэн сэдэвтэй салбар хуралдаан эхэллээ. Энэтхэг, Малайз, Пакистанд эмэгтэйчүүдийн цахим ертөнц дэх хүчирхийллийн талаар бодит жишээн дээр ярилцаж байна. Энэтхэгт нийт хэрэглэгчдийн есөн хувь нь эмэгтэйчүүд байдаг. Учир нь эмэгтэйчүүдийн 70 орчим хувь нь гар утасгүй учраас интернэт ашигладаггүй байна. Үүнээс гадна Энэтхэг, Пакистан гэх мэт Исламын шашинтай улс орнуудад интернэт ашиглахын эсрэг шашны хэт үзэл түгээж байгаа нь эрх баригчдын өмнө тулгарч буй гол асуудал болж байгаа аж.

Аюулгүй интернэт сэдэвт салбар хуралдааны үеэр хөгжингүй орнуудад аюулгүй байдлын улмаас иргэд интернэтээс улам бүр холдож байна гэв.

Мэдээлэл технологийн үндэсний паркийн захирал Б.Мягмарнарангийн видео ярилцлага:

Нээлттэй нийгэм форум Засаглалын хөтөлбөрийн менежер П.Бадамрагчаагийн видео ярилцлага: