Агаарын бохирдлыг бууруулах хүрээнд утааны асуудлаарх бодлого, шийдвэрийн хэрэгжилтийн үр дүн, шийдэл” ерөнхий хяналтын сонсгол үргэлжилж байна.

Сонсголын үеэр Шинжлэх ухааны доктор Ж.Нарангэрэл сайжруулсан шахмал түлштэй холбоотой тайлбар, дүгнэлт, зөвлөмжийг танилцуулсан. 

Тэрбээр Сайжруулсан шахмал түлшний түүхий эд Тавантолгойн нүүрс нь байгаль орчинд хортой элементүүд маш багатай болох нь олон судалгаагаар батлагдсан. Үндсэн түүхий эд миддлинг нь Багануурын түүхий нүүрстэй харьцуулбал чийглэг болон дэгдэмхий бодисын агуулга бага, илчлэг өндөр давуу шинж чанаруудтай боловч үнслэг болон хүхэр харьцангуй ихээр агуулдаг дутагдалтай. 

Тавантолгой түлш компанийн баримталж буй барьцалдуулагчийн стандарт нь хэт ерөнхий, эрдэс бүрэлдэхүүний найрлагыг тодорхой заагаагүй учир чанарыг нь үнэлэхэд хүндрэлтэй байна гэсэн юм. 

Түүний хүргэсэн зөвлөмжүүдээс дурдвал: 

• Түлшний дэгдэмхий бодисын агуулгыг бууруулснаар PM2.58 PM10 тоосонцрыг бууруулах гол шийдэл
• Өнөөгийн нөхцөлд хамгийн тохирох түлш нь хагас коксон түлш буюу хөх нүүрс
• Багануурын 0.5% хүхрийн агуулгатай нүүрснээс хөх нүүрс гарган авахад хүхрийн агуулга 0.3% болж буурна
• Хагас коксын үйлдвэрлэлийг ойрын хугацааны зорилт болгох шаардлагатай. Хөх нүүрс үйлдвэрлэх хагас коксжуулалтын техник, технологи нь дэлхийн хэмжээнд үйлдвэрлэлд нэвтрээд 100-аас илүү жил ашиглагдсан. Хагас кокс нь утаа хамгийн багатай хатуу түлш болох нь олон оронд батлагдсан.
• Хийн түлш нь хатуу түлштэй харьцуулбал олон давуу талтай цэвэр түлш тул дунд хугацаанд хэрэглэх түлш гэж үзэн одооноос ашиглаж эхлэх хэрэгтэй.

Энэ дүгнэлттэй холбоотойгоор УИХ-ын гишүүн Л.Мөнхбаясгалан асуулт асуусан. Тэрбээр, Сайжруулсан шахмал түлшнээс хортой бодис илрээгүй гэсэн байна. Үнэн үү? Эрдэмтэн хүний судалгаа хоргүй, гэхдээ хортой гэхдээ зүгээр гэж байгаа юм шиг дүгнэлт бичжээ.

Тодруулбал сайжруулсан шахмал түлшний чанарын стандартыг түүхий эд болох миддлингийн стандартад тааруулж хийсэн гэж байна. Монгол хүний эрүүл мэндэд зориулж шахмал түлш хийх ёстой байтал Энержи Ресурс ХХК-аас авч байгаа түүхий эдэд тааруулж стандартаа баталсан байна гэв. 

Түүний асуултад Ж.Нарангэрэл доктор, Хортой бодис илрээгүй гэдэг нь Хими, химийн технологийн хүрээлэнгээс хийсэн дүгнэлт. Хортой бодис гэдэг нь зарим төрлийн нүүрсэнд байдаг онц хортой буюу мөнгөн ус, хүнцэл, хар тугалга, кадми гэсэн элементүүдийг ярьж байгаа юм. Өөр бодисын тухай биш.

Хоёрдугаарт, түүхий эдийн стандартад тааруулж хийсэн гэлээ. Шахмал түлшийг анхнаасаа Тавантолгойн баяжуулалтаас гарч буй миддлингээс гаргаж хийнэ гэсэн учир түүнийх нь стандартад тохируулахаас өөрөөр хийх аргагүй байсан гэв.