“Манайх гурван хүүхэдтэй. Японд амьдраад найман жил болж байна. Японд хүүхдийн мөнгийг гадаад дотоодын иргэд гэлтгүй, баян ядуугаар нь ялгалгүй бүгдэд нь олгодог. Мөн төрсөн ээжүүд, хүүхдүүдэд чиглэсэн маш олон боломж байдаг. Манайх гурваас дээш насны гурван хүүхэдтэй болохоор сар бүр 30 мянган иен улсаас авдаг юм. Энэ нь ойролцоогоор 750 мянган төгрөг болно” хэмээн Японд амьдардаг монгол бүсгүй Ж ярьсан юм.  

Мөн түүний ярьснаар амьдарч байгаа хот, дүүрэг, орон нутгаас шалтгаалаад улсаас олгож буй энэ мөнгө дээр нэмээд бусад халамж, тэтгэмж олгодог байна.  

Япон улсад гурваас доош насныханд сар бүр 15 мянган иен /өнөөдрийн ханшаар 370 мянган төгрөг/, гурваас дээш насныханд 10 мянган иен /246 мянган төгрөг/ олгодог бөгөөд энэ мөнгийг улиралдаа нэг удаа өгдөг байна.  

Одоогоор энэ мөнгийг дунд сургуулийн нас хүртэл байсныг 18 нас хүртэл олгохоор болсон талаар тус улсын Ерөнхий сайд Фүмио Кишида мэдэгдсэн. Мөн гурав хүртэлх насныханд олгодог 15 мянган иенийг 30 мянган иен /740 мянган төгрөг/ болгон нэмэгдүүлэх талаар яригдаж байгаа аж /Эх сурвалж: Hotel Baito Japan news/

Ихэр хүүхэдтэй гэр бүлд таксины эрхийн бичгээс гадна хүүхдийн дэлгүүрээс сүү, живх, угж зэрэг хэрэглээний зүйлсээ авах оноотой карт зэргийг олгодог аж.

Японд амьдардаг монгол бүсгүй Ж-гийн ярьснаар ихэр хүүхэдтэй өрхүүдэд бүр ч илүү дэмжлэг үзүүлдэг байна. Тухайлбал,  ихэр хүүхэдтэй болох гэж байгаа гэр бүл амаржих газар руу такси захиалан эмнэлэгт үнэгүй хүргүүлэх боломжтой аж. Мөн хүүхэд төрсний дараа сүү болон живхийг улсаас үнэгүй олгодог байна. Ихэр хүүхэдтэй гэр бүлд таксины эрхийн бичгээс гадна хүүхдийн дэлгүүрээс сүү, живх, угж зэрэг хэрэглээний зүйлсээ авах оноотой карт зэргийг олгодог аж. Мөн зарим дүүрэг хүүхдийн мөнгөн дээр нэмэлтээр сургуульд ороход нь урамшуулал олгодог гэх мэт орон нутгууд тус бүрдээ халамж тэтгэмжийн төрөл бүрийн бодлого хэрэгжүүлдэг.

Мөн ганц бие эцэг эхчүүдэд дүүрэг, амьдарч байгаа газраасаа хамаараад байрны зардал хөнгөлөх гэх мэт нэмэлт тэтгэмж өгдөг байна. Мөн гурван хүүхэдтэй бол гурав дахь хүүхдийн их сургуулийн төлбөрийг хөнгөлөх, олон хүүхэдтэй айлд хүнс ахуйн хэрэглээний зүйл олгох гэх мэт дэмжлэг үзүүлдэг байна. Иймд аль газар ямар халамжийн тэтгэмж олгодгийг сайтар судалж байх шаардлагатай ажээ.  /Эх сурвалж: matcha-jp.com/

Жирэмсний болон амаржсаны амралтаа авч байгаа ээжүүд компанийн үндсэн ажилтан бол нэг жил хүртэл цалингийн 67 хувийг авах эрхтэй бөгөөд хүүхэдтэй болсон аавуудад зургаан сарын хугацаанд цалинтай чөлөө олгож, цалингийнх нь 70 хувийг олгодог байна. Мөн энэ хугацааг нэг жил болгохоор хэлэлцэж байгаа аж.

Энэ талаар Японд амьдардаг монгол эмэгтэй, Аз жаргалтай ээжийн тэмдэглэл Фэйсбүүк хуудасны админы энэ оны тавдугаар сарын 13-ны тэмдэглэлээс:  

/Админы зөвшөөрөлтэйгөөр нийтэлсэн бөгөөд тэрбээр “Би өөрийн цалин дээр жишээ авсан. Миний цалин дундаждаа орно. Эмч, багш, мэдээллийн технологийн салбарт ажилладаг бол өндөр цалинтайд орно гэж тайлбарлав/

“Эдийн засаг, хөгжил нь ялгаатай хоёр улс ч гэлээ дундаж цалинтай харьцуулахад зарим хүнс Японоос ч үнэтэй байгаа явдалд сэтгэл эмзэглээд, мөн “Цалинтай ээж” нэр нь эсрэгээрээ байх юм шиг санагдаад энэхүү бичвэрийг өөрийнхөө хувийн цалин, мэдээллээ дэлгэн байж бичлээ” гэжээ.

Төрсний дараа багахан хэмжээний нэмэлт мөнгө төлөөд гэрийн ажилд туслуулах, хоол хийлгэх, хүүхдээ харуулах гэх мэт үйлчилгээг дүүргээсээ авах боломжтой аж. Ингэхдээ монгол хүн, гадаад хүн гэж гадуурхдаггүй гэж тухайн ээж хэлж байв.

Тэрбээр “Монголд “Цалинтай ээж” 50,000 төгрөг, Японд “Бага насны хүүхдээ өсгөн амарч буй ээжид олгох тэтгэмж” үндсэн цалингийн 67 хувь, минийх сард 183,171 иен (сурв.: өнөөдрийн ханшаар 4 сая 500 мянга  орчим)

“Хөдөлмөр эрхлэлтийн даатгал” нь дээрх тэтгэмжийг авах гол нөхцөл болдог. Тиймээс хөдөлмөр эрхлэлтийн газраас декретийн хугацаа дууссаны дараа сараас олгож эхэлдэг. Даатгалд суутгаж байгаа мөнгөн дүн маш бага, сард ойролцоогоор 1000 иен (өнөөдрийн ханшаар 24,670 төгрөг). Харин буцаагаад хүүхдээ өсгөж байх хугацаанд олгогдох мөнгөн дүн  

• сар бүр эхний зургаан сар үндсэн цалингийн 67 хувь,  
• түүнээс хойш хүүхэд хоёр нас хүртэл 50 хувиар олгогдоно. Энэ хэмжээ цаашид 80 хувь болно гэж яг одоо Японы Засгийн газар хэлэлцэж байна.

Өөрийнхөө жишээн дээр оруулахад,

• Үндсэн цалин 273,00 иен орчим (7 сая орчим),  
• 67 хувь 183,000 иен (4 сая 800 мянга),  
• 50 хувь 136,000 иен (3сая 500 мянга ).  

Мэдээж ажиллаж байх хугацаанд үндсэн цалингаас Нийгмийн даатгалд нийт 40,000-50,000 иен (1 сая-1сая 300 мянга төгрөг ) суутгагддаг ч,  нийгмийн даатгалыг декрет авсан сараас эхлээд ажилдаа буцаж орох хүртэл буюу 100 хувь чөлөөлсөн. Миний буюу гэр бүлийн виз дээр амьдардаг хүмүүс ч давхар чөлөөлөгдсөн. Энэ төлөөгүй хугацаа нь тэтгэвэр тогтоолгоход төлснөөр тооцогдож явдаг. Мөн нийгмийн даатгалаас чөлөөлөгдсөн гэдгээрээ дараа онд нь дүүргээс нийгмийн даатгалаас чөлөөлөгдсөн өрхөд олгогдох тэтгэмжүүдэд бас хамрагдана.

Цаашлаад, хүүхэд төрөхөд буюу улсаас нэг удаа олгогдох тэтгэмж 500,000 иен (13 сая энэ нь эмнэлэгт төрөх төлбөр өндөр учир түүнд зориулагдаж улсаас олгодог), нийгмийн даатгал төлж байгаа учраас буюу декретний мөнгө нэг удаа өмнөх 12 сарын орлогоос хамаарна, мөн хүүхдийн мөнгө сар бүр 15,000 иен (400 мянга орчим) гэх мэт бүгдэд нь хоёр төрөхдөө хоёуланд нь хамрагдсан” гэжээ.

“Хүүхдээ харах хугацаанд ядаж зургаан сараас нэг жилийн хугацаанд ипотекийн зээлийн төлөлтийг түр хойшлуулах гэх мэт бодлого барьж болдоггүй юм  болов уу?” гэж ээжүүд асууж байна.

Харин Монголд жирэмсний таван сартайгаас сард 40 мянган төгрөг, жирэмсний хяналт болон төрөх эмнэлэг үнэгүй, декрет буюу жирэмсний болон амаржсаны тэтгэмжээ авсны дараа буюу 0-3 насны хүүхдээ асарч байгаа ээжүүд сард 50 мянган төгрөгийн “цалин” авдаг. Энэ 50 мянган төгрөгөөр нэг сав хүүхдийн сүү, нэг уут живх ч авч хүрэхгүй байна гэдгийг ээжүүд хэлдэг. “Хүүхдээ харах хугацаанд ядаж зургаан сараас нэг жилийн хугацаанд ипотекийн зээлийн төлөлтийг түр хойшлуулах гэх мэт бодлого барьж болдоггүй юм  болов уу?” гэж ээжүүд асууж байна.

Японд мөн алслагдсан, хүн ам цөөтэй орон нутгуудад хүүхэдтэй гэр бүл нүүгээд очвол амьжиргааны зардлыг олгодог байна.

Японд амьдардаг монгол бүсгүй Ж “Манайх эрүүл мэндийн даатгалаа төлөө хүүхдүүдээ эмнэлэгт үзүүлэхэд 300 иен /одоогийн ханшаар 7400 төгрөг/ болдог. Мөн эмээ үнэгүй авдаг,  харин зарим орон нутагт бүр 300 иен ч авдаггүй. Эмчид үзүүлэхэд ч, эм авахад ч үнэгүй байдаг юм билээ” гэв.  

Аз жаргалтай ээжийн тэмдэглэлд “Доорх зураг эмнэлгийн төлбөрийн баримт, эмчийн бичиж өгсөн ханиаданд уух сироп, цэр ховхлох наалт, халуурахад хэрэглэх лаа, мөн “онжого” нь нурахад түрхдэг тос юм. Энэ бүгд төрөөс 100 хувь үнэгүй. Тиймээс хүүхдийн эмнэлэг рүү хэтэвч цүнхэлж явах шаардлага ч байдаггүй” гэжээ.

Мэдээж энэ бүх нийгмийн халамжийг иргэдийг татварын орлогоор бүрдүүлдэг бөгөөд өндөр цалинтай байх тусам өндөр татвар төлдөг гэдгийг монгол бүсгүй Ж хэлж байлаа.  

Амаржсан эхэд дүүргээс хүн явуулж, сэтгэл гутралд орсон эсэхэд нь санаа тавин, “Сэтгэл санаа ямар байна? Хүүхдэдээ уурлах мэдрэмж төрж байна уу?” гэх мэтчилэн уулзаж ярилцдаг аж. Хэрвээ монгол ээж нар япон хэл мэдэхгүй бол гэрт нь орчуулагчтай очиж ярилцдаг байна.  

Мөн төрсний дараа багахан хэмжээний нэмэлт мөнгө төлөөд гэрийн ажилд туслуулах, хоол хийлгэх, хүүхдээ харуулах гэх мэт үйлчилгээг дүүргээсээ авах боломжтой аж. Ингэхдээ монгол хүн, гадаад хүн гэж гадуурхдаггүй гэж тухайн ээж хэлж байв.

Түүнээс гадна ээжүүдэд ажил олж өгөх талаар ч зөвлөж, зуучилдаг байна. Зөвхөн дөнгөж амаржсан ээж гэлтгүй өсвөр насны хүүхэдтэй гэр бүлд ч дүүргээс нь санаа тавьж, хүүхэд хүмүүжлийн талаар зөвлөгөө өгдөг ажээ.  

Швед улсад амьдардаг бас нэгэн монгол ээжтэй холбогдов.  Тэрбээр “Шведэд гэр бүл болон хүүхдийн хангамж тэтгэлэг боломжийн. Сар болгон нэг хүүхэд 1250 крон /өнөөдрийн ханшаар 394,700 төгрөг/авдаг.  

• Хоёр  хүүхэдтэй бол 1250+ 150= 2650 крон /836,764 төгрөг/  
• Гурван хүүхэдтэй бол 1250+ 730= 4480 крон /1,414,604 төгрөг/
• Дөвөн хүүхэдтэй бол 5000 + 1740 = 6740 крон /2,128,222 төгрөг/
• Таван хүүхэдтэй бол 6250 + 2990= 9240 крон /2,917,622 төгрөг/ гэх мэт хүүхдийн тоогоор мөнгө нэмэгдээд явдаг.  

Энэ мөнгийг 16 нас хүртлээ авна. Тэгээд 16 наснаас дээшээ сургалтын тэтгэлэг болдог бөгөөд ойролцоогоор мөн л ийм хэмжээний мөнгө сурч байгаа хүүхдүүд үргэлжүүлээд авдаг” гэв.
 
Түүнчлэн “Хүүхэд төрөхөд улсаас аав ээж хоёрт хоёуланд нь 480 хоногийн цалинтай чөлөөг цалингийн 80 хувьтай өгдөг. Үүнээс ээж 240 хоног, аав 240 хоног /дунджаар 8 сар/ авдаг гэсэн үг. Ажлаасаа аавын амралт аваад хүүхэд харна гэхэд дарга буюу ажил олгогч яг л хуулиаараа “За” л гэнэ. “Үгүй,  ажлаасаа чөлөө авч болохгүй, халагдана” гэх зүйл байхгүй. Гол нь ажил олгогч даргадаа гурван сарын өмнө урьдчилаад хэлэх л ёстой” гэлээ.  
 
Мөн  цэцэрлэгийн төлбөрийг өрхийн цалингийн орлогоос бодож авдаг бөгөөд дүүрэг энэ бүгдийг сайн тооцож хийсэн хуультай байдаг гэв. Нэг гэрээс 2-3 хүүхэд цэцэрлэгт явдаг бол төлбөрийг 50 хувь хөнгөлдөг байна.
 
“Сургууль, их дээд сургууль энд үнэ төлбөргүй байдаг. Мэдээж эндэх иргэншилтэй бол шүү дээ. Сургуулиас ном, дэвтэр, үзэг болон нөүтбүүк гэх мэт хичээлд хэрэглэдэг бүх хэрэглээг гаргадаг. Шведэд татвар маш өндөр, ажил хийгээд, цалингаасаа 30 хувийн татвар төлсөн ч жилийн эцсээр төлсөн 30 хувийн татвараа буцаагаад авдаг татварын буцаан олголтын систем бий.
 
Мөн эцэг эх нь хүсвэл хүүхэд цэцэрлэгт нэг нас хүрээд явж болдог. Гурван сартайгаас эхлээд хүүхдийнхээ үеийн хүүхдүүдийг харуулж болох хүүхэд харах үйлчилгээнд мөн өгч болно. Тэндээ өдрийн 20-50 крон /6315-15,788 төгрөг/ төлөөд харуулах ба өглөөний цай уулгах, хүүхүүд хамт тоглох,  зугаалах, хоорондоо танилцах гээд бүх юмтай. Энэ нь дүүрэг болгонд байдаг” гэлээ.