Бидний тухай
Сурталчилгаа байршуулах
Редакцийн ёс зүй
Нууцлалын бодлого
Холбоо барих
Онцлох
Шинэ
Тренд
Буцах
0
Галактик гэж юу вэ? Хоорондоо харилцан үйлчлэлцэж, нэг нэгэндээ физик нөлөө учруулдаг одод, оддын бөөгнөрөл, тэдгээрийн оршин буй орчинг нийтэд нь одны аймаг буюу галактик гэдэг. Галактикийн төвийн эргэн тойронг түүний цөм гэнэ. Манай галактикийн төв Нумын ордонд байрладаг байна. Манай галактик нь төв орчмоороо одод нь хоёр тийш цүлхийж бөмбөрцөг, захаараа нимгэрч хавтгай хэлбэр олох учир зээрэнцэг гэмээр төрхтэй дүрс үүсгэдэг. Зээрэнцэгийн хавтгайг галактикийн хавтгай гэдэг. Манай галактикийн төв цөмөөс гарсан мушгиа салаануудтай байна. Эдгээр салаанд халуун од, хэт аварга од, одны сарнимал бөөгнөрөл, бадмаараг элбэг байдаг. Манай нар галактикийнхаа төвөөс 25-30 мянган гэрлийн жилийн зайд оршдог ажээ. Галактикийн бүх од түүний төвийг тойрон эргэнэ. Манай нар галактикийн төвийг тойрон 280км/с-ийн хурдтай хөдөлж, 200 сая жилийн дотор нэг удаа бүтэн эргэдэг, Америкийн эрдэмтэн Хаббл XX зууны эхээр Адаг чуулганы ордон дахь манацрын фотоспектрийг судлах үедээ тэнд маш олон од, оддын бөөгнөрөл, бадмаараг байдгыг ажиглаж, бас шинэ одны дэлбэрэлт болж байгаагч илрүүлжээ, Хаббл бадмаарагийн үзэгдэх хэмжигдэхүүн, хувирах хугацааг судлаад манацар байдалтай харагдаж байгаа зүйл нь манай галактикийн хил хязгаарийн гадна алс хол байгаа асар олон одыг багтаасан бүхэл бүтэн систем буюу галактик болохыг тогтоожээ. Адаг чуулганы V одны дэргэд энгийн нүдэнд толбо төдий харагдах энэ галактик биднээс 700 кпс зайтай бөгөөд манай галактиктай төстэй мушгиа хэлбэртэй, масс хэмжээгээр бол бүр том юм.
Энэхүү галактикт ихэнх нь бадмаараг маягийн хэдэн зуун хувирдаг од, 300 орчим бөмбөрцөг бөөгнөрөл, 200 гаруй тодордог од байгааг ажигласан байна. Хожуу олон шинэ галактик нээгдсэн бөгөөд эдгээр нь хэмжээ хэлбэрийн хувьд янз бүр ажээ. Алдарт жуулчин Магелланы аялалын үед тэнгэрийн өмнөд хагас бөмбөрцөгт хоёр том одны манан ажиглагдсаныг Магелланы их, бага үүл гэж нэрлэсэн бөгөөд эдгээр нь зөв биш, хэлбэргүй галактик байдаг ажээ. Дэлхийгээс 150.000 гэрлийн жилиин зайтаи орших Магелланы их, бага үүл галактикууд нь чухамдаа манай галактикийн дагуул юм. Галактикуудийг үзэгдэх дүрс хэлбэрээр нь мушгиа, эллипс, оноох хэлбэргүй гэж ангилна. Оноох хэлбэргүй галактикууд мушгиа галактикаас хэмжээ багатай, тооны хувьд цөөн байдаг ажээ. Эллипс хэлбэртэй галактик элбэг байдаг. Эдгээрийн дотор хэт аварга од, мананцар байдаггүй ажээ. Хоорондоо ойрхон оршиж харилцан үйлчилснээс хэлбэр нь гаждаг галактикийг харилцан үйлчлэгч галактик гэдэг. Манай галактик ойрын дагуулууд болох Магелланы үүлс галактикуудтай хамт харилцан үйлчлэгч системийг бүрдүүлдэг. Магелланы үүлнүүдээс манай галактик руу нарны массыг 100 дахин авснаас багагүй масстай хийн урсгал ирж байдаг байна. Түүнийг Магелланы урсгал гэж нэрлэжээ. Олонхи галактикийн цөмөөс их хэмжээний энерги ялгарч байдаг. Тэдгээрийг идэвхт цөмтэй галактик гэдэг. Идэвхт цөмтэй галактик цахилгаан соронзон долгио цацруулна. Тэдгээрийг квазар гэж нэрлэдэг. Квазар нь хамгийн хол оршдог эрхэс юм.
Галактик гэж юу вэ? Хоорондоо харилцан үйлчлэлцэж, нэг нэгэндээ физик нөлөө учруулдаг одод, оддын бөөгнөрөл, тэдгээрийн оршин буй орчинг нийтэд нь одны аймаг буюу галактик гэдэг. Галактикийн төвийн эргэн тойронг түүний цөм гэнэ. Манай галактикийн төв Нумын ордонд байрладаг байна. Манай галактик нь төв орчмоороо одод нь хоёр тийш цүлхийж бөмбөрцөг, захаараа нимгэрч хавтгай хэлбэр олох учир зээрэнцэг гэмээр төрхтэй дүрс үүсгэдэг. Зээрэнцэгийн хавтгайг галактикийн хавтгай гэдэг. Манай галактикийн төв цөмөөс гарсан мушгиа салаануудтай байна. Эдгээр салаанд халуун од, хэт аварга од, одны сарнимал бөөгнөрөл, бадмаараг элбэг байдаг. Манай нар галактикийнхаа төвөөс 25-30 мянган гэрлийн жилийн зайд оршдог ажээ. Галактикийн бүх од түүний төвийг тойрон эргэнэ. Манай нар галактикийн төвийг тойрон 280км/с-ийн хурдтай хөдөлж, 200 сая жилийн дотор нэг удаа бүтэн эргэдэг, Америкийн эрдэмтэн Хаббл XX зууны эхээр Адаг чуулганы ордон дахь манацрын фотоспектрийг судлах үедээ тэнд маш олон од, оддын бөөгнөрөл, бадмаараг байдгыг ажиглаж, бас шинэ одны дэлбэрэлт болж байгаагч илрүүлжээ, Хаббл бадмаарагийн үзэгдэх хэмжигдэхүүн, хувирах хугацааг судлаад манацар байдалтай харагдаж байгаа зүйл нь манай галактикийн хил хязгаарийн гадна алс хол байгаа асар олон одыг багтаасан бүхэл бүтэн систем буюу галактик болохыг тогтоожээ. Адаг чуулганы V одны дэргэд энгийн нүдэнд толбо төдий харагдах энэ галактик биднээс 700 кпс зайтай бөгөөд манай галактиктай төстэй мушгиа хэлбэртэй, масс хэмжээгээр бол бүр том юм.
Энэхүү галактикт ихэнх нь бадмаараг маягийн хэдэн зуун хувирдаг од, 300 орчим бөмбөрцөг бөөгнөрөл, 200 гаруй тодордог од байгааг ажигласан байна. Хожуу олон шинэ галактик нээгдсэн бөгөөд эдгээр нь хэмжээ хэлбэрийн хувьд янз бүр ажээ. Алдарт жуулчин Магелланы аялалын үед тэнгэрийн өмнөд хагас бөмбөрцөгт хоёр том одны манан ажиглагдсаныг Магелланы их, бага үүл гэж нэрлэсэн бөгөөд эдгээр нь зөв биш, хэлбэргүй галактик байдаг ажээ. Дэлхийгээс 150.000 гэрлийн жилиин зайтаи орших Магелланы их, бага үүл галактикууд нь чухамдаа манай галактикийн дагуул юм. Галактикуудийг үзэгдэх дүрс хэлбэрээр нь мушгиа, эллипс, оноох хэлбэргүй гэж ангилна. Оноох хэлбэргүй галактикууд мушгиа галактикаас хэмжээ багатай, тооны хувьд цөөн байдаг ажээ. Эллипс хэлбэртэй галактик элбэг байдаг. Эдгээрийн дотор хэт аварга од, мананцар байдаггүй ажээ. Хоорондоо ойрхон оршиж харилцан үйлчилснээс хэлбэр нь гаждаг галактикийг харилцан үйлчлэгч галактик гэдэг. Манай галактик ойрын дагуулууд болох Магелланы үүлс галактикуудтай хамт харилцан үйлчлэгч системийг бүрдүүлдэг. Магелланы үүлнүүдээс манай галактик руу нарны массыг 100 дахин авснаас багагүй масстай хийн урсгал ирж байдаг байна. Түүнийг Магелланы урсгал гэж нэрлэжээ. Олонхи галактикийн цөмөөс их хэмжээний энерги ялгарч байдаг. Тэдгээрийг идэвхт цөмтэй галактик гэдэг. Идэвхт цөмтэй галактик цахилгаан соронзон долгио цацруулна. Тэдгээрийг квазар гэж нэрлэдэг. Квазар нь хамгийн хол оршдог эрхэс юм.