Энэ сарын 5-ны орой 23.40 цаг хүртэл УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан болов. Ирэх оны улсын төсвийн шинэ төслийг хэлэлцлээ. Энэ үеэр төсвийг танаж, өмнө төлөвлөсөн зарим төсөл хөтөлбөр хасагдсанд бухимдах гишүүн цөөнгүй байв.

ЭЗХ-ийн сайд Л.Гантөмөр “Ерөнхийлөгчид бухимдах шаардлага байхгүй. Угаасаа УИХ өмнөх төслийг батлахдаа төсвөө тодотгоно гээд тогтоол хамт баталсан шүү дээ. Алдагдалгүй төсөв баталлаа гээд эдийн засгийн өсөлт саарахгүй. Бид уул уурхайгаас ихээхэн хамааралтай тул харин ч хасах руу орсон төсөв баталж болохгүй” гэсэн юм.       

Мөн УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин “Хөрөнгө оруулалт татах замаар эдийн засгаа өсгөх боломжтой. 2023 оноос хойш улсын төсөв ашигтай байгаа энэ үед мөчлөг сөрсөн бодлого явуулах нь зөв. Бид шинэ төсөв баталснаар хөгжлөө хязгаарлаагүй. Харин ч хувийн хэвшилд тэлэх орон зайг нээлээ. Сүүлийн жилүүдэд татварыг ихээхэн нэмсэн. Татвар, нийгмийн даатгалын нийт өр таван их наядад хүрлээ. Энэ нь хувийн хэвшлийнхэн хүнд байгааг илтгэнэ” гэснийг онцолъё.

Татвар, нийгмийн даатгалын нийт өр таван их наядад хүрлээ. Энэ нь хувийн хэвшлийнхэн хүнд байгааг илтгэнэ.

Эдийн засгийн өсөлт чухал. Энэ өсөлт тогтвортой байх нь ч дутахгүй чухал. Манай улс энэ оны эхний есөн сарын байдлаар ДНБ-ээ 5.7 хувиар өсгөсөн. Харин ирэх онд энэ үзүүлэлт 8 хувь байна гэж Засгийн газар тооцоолсон бол АХБ 6, Дэлхийн банк 6.5 хувиар өсөх төлөвтэй гэж тус тус танилцуулав. Өсөлтөд уул уурхайн салбарын олборлолт, дотоод эрэлт голлон нөлөөлнө гэж олон улсын байгууллагууд дүгнэлээ.

2026 ОНД МАНАЙ ЭДИЙН ЗАСАГ ЯМАР БАЙХ ВЭ?

2025 онд “Оюу толгой”-н олборлолт нэмэгдэнэ гэсэн сайхан мэдээ бий. Гэвч 2026 он хол биш. 2026 оны сүүл эсвэл 2027 оны эхээр эдийн засаг эвгүйдэх шинж тэмдгүүд эхнээсээ илэрсээр.

Айсан хүн алт авдаг гэж үг бий. Энэ нь хөрөнгө оруулагчдын дунд бичигдээгүй дүрэм юм. Тэд эдийн засагт тодорхойгүй нөхцөл байдал үүсэхэд алт авч эхэлдэг. 2024 онд дэлхийн төв банкууд алтыг эрчимтэйгээр худалдан авав. Энэ оны эхний есөн сард төв банкууд нийт 694 тонн алт авчээ. Хамгийн их хэмжээний худалдан авалтыг эхний улиралд хийсэн.

Айсуй хямралд бэлэн байх шаардлагатай. Үүний эхний бэлтгэл ажил нь алдагдалгүй төсөв юм. 

БНТУ (45 тонн), Энэтхэг (43 тонн), Узбекистан (19 тонн), Польшийн төв банк (33 тонн) алт авчээ. Мөн АНУ-ын Холбооны нөөцийн банк бодлогын хүүг бууруулсан тул алтны спот ханш энэ онд 25 хувиар өсөв. “Goldman Sachs”, “UBS” зэрэг томоохон банкны шинжээчид 2025 онд гол металл болох алтны үнэ өснө гэж таамаглалаа.

Ирэх онд БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлт хэдэн хувь байх вэ? Үүнээс манай өсөлт шууд хамаардаг. Олон жилийн турш өндөр өсөлттэй байсан хятадын эдийн засаг сорилтуудтай тулгарч эхэлсэн. Тус улсын төрийн өмчийн, томоохон барилгын компаниуд дефолт зарлаж, өр төлбөрийн хугацаагаа хойшлуулав. Үл хөдлөх хөрөнгийн салбарын энэ шокийг судлаачид болгоомжтойгоор ажиглаж байна.

Харин Сангийн яамны Санхүү, төсвийн судалгааны газрын дарга Г.Золбоо “БНХАУ-ын үл хөдлөх хөрөнгийн салбарын уналт сэргээгүй ч Коммунист намын их хурлаас гаргасан шийдвэрээр тус улс цаашид шинжлэх ухаан, технологид суурилсан хөгжсөн эдийн засгийн шинэ загвартай болно.

Судалгаа шинжилгээнд түлхүү анхаарч, олон үйлдвэр барих юм байна. Ирэх онд БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлт 4.5 байх таамгийг Дэлхийн банк гэх мэт олон улсын байгууллагууд гаргасан. Манай улсаас тус улс руу нийлүүлдэг түүхий эдийн үнэ тогтвортой байна. Бид гадаад зах зээлийг байнга ажигладаг” гэв.        

Эндээс төр болон судлаачдын байр суурь ялгаатай байгааг харж болно. Төгсгөлд нь онцлоход эрх баригчид айсуй хямралд бэлэн байх шаардлагатай. Үүний эхний бэлтгэл ажил нь алдагдалгүй төсөв юм.