Хэрвээ ингэвэл олон хүүхэд, тэдний эцэг эх баярлана даа.

Бага байхад аав ээжийнхээ өгсөн мөнгийг "саваагүйтэж" дэмий юманд үрчихээд зөв зарцуулж чадаагүйдээ харамсдаг байж билээ. Дэмий юм гэдэг нь чихэр, жимс ундаа усанд "лимит"-нээсээ хэтрүүлчихнэ.

Автобусанд сууж явтал 9-10 насных болов уу гэмээр хоёр хүү орж ирлээ. Хүн тийм ч их байсангүй.

Мөнгө хураагч өнөө хоёр жаалаас 200 төгрөгөө нэхэж гарлаа даа. Нэг нь нөгөөгөөсөө 100 төгрөг өгчих л дөө. Би маргааш өгъе гэж байна. Нөгөөх нь ч тоох шинж алга.

Мөнгө гуйж байгаа нь гартаа 5000 төгрөгийн тоглолтын тасалбар барьчихсан мөнгө хураагчид харуулаад л зогслоо. Мөнгө хураагч хүүхэн загнаж байнаа. "Буу чи", мөнгөө төлөхгүй юм бол юу гэж суусан юм гээд л. Хүү ч юу ч хэлж чадахгүй нүд нь бүлтэгнээд л зогсох юм. Тэгтэл нэг хүн хажуунаас нь чи ийм жаахан хүүхдээс юуг нь авах гээд байгаа юм. Мөнгөгүй хүүхэд энэ автобуснаас буугаад яаж гэртээ харьдаг юм. Энэ жаахан хүүхдүүд осолд өртөж,  гэмтвэл яах юм бэ гээд хүүгийн өмнөөс 200 төгрөгийг нь төлж "аварлаа".

Сурагчийн үнэмлэхгүй атлаа томхон биетэй хүүхдүүд 500, 1000 төгрөг өгөхөөр кондукторууд шуудхан л 400 төгрөгийн тасалбар тасалж орхидог. “Эгчээ би сурагч ш дээ” гээд л 200 төгрөгийнхөө төлөө уйлах нь холгүй болж байгаатай удаа дараа таарч л байсан.

Энэ мэт асуудлууд хүүхдэд тулгарч  байна. Мэдээж эцэг эх нь мөнгө өгсөн байх нь дамжиггүй. Харин гэнэн цайлган багачууд чинь өөр юманд зарцуулчихдаг тохиолдол бишгүй их бий.

Ер нь 16 хүртэлх насны хүүхдээс нийтийн тээврийн хэрэгслээр зорчиход нь 200 төгрөг авахгүй байвал ямар вэ?

Энэ талаар манай сайт уншигчдаас санал асуулга авсан юм.

Санал асуулгад нийт 4288 уншигч оролцсон бөгөөд тэдний 70 хувь нь хүүхдээс мөнгө авах нь буруу, 21 хувь нь сурагчийн үнэмлэхээр нь үнэгүй явуулах, 3 хувь нь зорчсон төлбөрийг нь авах нь зөв гэсэн хариултыг сонгожээ.  Эндээс харахад иргэд хүүхдээс автобусны 200 төгрөг авахгүй байхыг дэмжсэн байна.

Харин энэ жил Олон улсын хүүхдийн эрхийн өдрөөр 16 хүртэлх насны хүүхдүүдийг “Үнэ төлбөргүй” зорчуулсан. Энэ нь ч ёстой л хүүхдийн төлөө анх удаа “За” гэж хэлцгээе гэдгээ биелүүлсэн хэрэг болсон.

Гэхдээ үүнийг үргэлжлүүлээд цаашдаа сурагчийн үнэмлэхээ үзүүлээд л үнэгүй зорчиход болмоор санагдлаа.

Гадны орнууд ийм зохицуулалт хийдэг гэнэ

Их Британийн нийслэл Лондонд 15-аас доош насны хүүхдүүдийг нийтийн тээврийн хэрэгсэлээр үнэгүй зорчуулдаг. Гэхдээ насаа нотлох тусгай картаа үзүүлээд үнэгүй зорчино.

Aвстралийн Шинэ өмнөд Уэльс хотод хүүхдүүдийг сургуульдаа хэр хол, ойроос нь хамаарч үнэгүй зорчуулдаг байна. Гурван километрээс хол байвал үнэгүй. Хол байх тусмаа үнэгүй, ойр бол явган алхахыг дэмждэг аж.

Тус улсад бас алхдаг автобус гэж байдаг. Нэг том хүн яг автобус шиг буудал болгон дээр очиж нэг сургуулийн юмуу нэг ангийн хүүхдүүдийг цуглуулаад сургууль руу нь дагуулж алхдаг байна. Гэхдээ мэдээж ойрхон зайд. Харин аюулгүй байдлыг нь бүрэн хариуцдаг гэнэ.

Судлаад үзэхэд ихэнх орон сургуулийн тусгай автобустай. Автобусны төлбөр нь сургалтын төлбөртөө багтчихдаг, эсвэл эцэг эх нь сар бүр автобусны төлбөр төлдөг юм байна.

Нийслэлд нийтийн тээврийн хэрэгслээр өдөрт 16 хүртэлх насны 30 гаруй мянган хүүхэд ойролцоогоор зорчдог  гэсэн тоо баримт байдаг.

Нийслэлийн Засаг даргын Зам тээвэр, дэд бүтцийн асуудал эрхэлсэн орлогч Н.Гантөмөр энэ сарын 25-наас эхлэн сургуулийн сурагчдыг нэгдсэн журмаар автобусаар тээвэрлэх талаар ерөнхий боловсролын сургуулийн захирлуудад албан бичиг хүргүүлсэн.

Гэхдээ амралтын өдрүүдэд, баяр ёслолын үеэр сурагчид нийтийн тээврийн хэрэгслээр зорчих тохиолдол гарна. Энэ үед ч мөн үнэгүй явуулдаг зохицуулалт хийвэл болмоор санагдах юм.

70 мянгаас дээш төгрөгийн цалинтай оюутнуудаа автобусаар үнэгүй зорчуулдаг атлаа цүнхээ дааж ядан яваа хүүхдүүдээс мөнгө нэхэх хэр шударга вэ?! ……

Бидний татварын мөнгөнөөс тэр зардлыг нь төлж яагаад болохгүй гэж?

ТӨР ЗАСГИЙН УДИРДЛАГУУД ЭНЭ АСУУДЛЫГ ШИЙДЭЖ ӨГНӨ ГЭДЭГТ НАЙДАЖ БАЙНА.

Х.Алтанзагас, Б.Тамир