УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаан өнөөдөр болж дараах гишүүд мэдээлэл хийлээ.
АН-ын бүлэг өнөөдрийн хуралдаанд Нийслэлийн Засаг дарга Х.Нямбаатарыг оролцох хүсэлтийг тавьсан ч томилолттой тул өөр удирдлагуудыг хуралд ирүүлсэн байна. Харамсалтай нь тэд хангалттай мэдээлэлгүй байна гэх шалтгаанаар хуралдаанаас буцаасан талаар мэдээллийн эхэнд УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу хэлж байв.
"НИЙСЛЭЛД АВТОМАШИНД ШИНЭ ДУГААР ОЛГОХГҮЙ ГЭДЭГ НЬ ШИЙДЭЛ БИШ, ХАРИН ЗАЛХУУРАЛ"
УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу:
- Нийслэлийн тамгын газраас УИХ-д мэдээлэл авч чадахгүй болжээ. Өмнө нь УИХ-аас тодорхой шаардлага, ажлын саналуудыг тавьж албан бичиг явуулсан ч хариу ирүүлээгүй. Мөн өмнө нь явган хүний замын асуудлаар газар дээр нь хамт ажиллая гэхэд нийслэлийн засаг дарга эрүүл мэндийн шалтгаантай тул боломжгүй гэж байсан ч тэр нь худал болж таарсан. Ийм хариуцлагагүй байгааг нь олон нийтэд хэлэх нь зөв байх. Дөнгөж томилогдсон орлогч даргаа явуулаад өнгөрсөн хугацаанд хийсэн ажил, одоо хийх гэж буй зүйлсийг тэр хүнээс асуухад мэдэхгүй байна. тиймээс УИХ-ын үйл ажиллагаанд бүү саад болооч гэж хэлэх нь зүйтэй.
УИХ-ын гишүүн Б.Жаргалан:
Өнгөрсөн хугацаанд сайжруулсан түлшинд угаартаж иргэд орон гэртээ амиа алдсан эмгэнэлтэй хэрэг олон гарсан. Энэ жил дахиад л сайжруулсан түлшээ түлнэ гэсэн ба мэдээж энэ нь хүхрийн хийн агууламжийг нэмдэг. Энэ талаарх хангалттай мэдээллийг холбогдох албан тушаалтнууд өгч чадахгүй байна. Агаарын бохирдолтой тэмцэх үндэсний хороог 2023 онд татан буулгасан. Одоо сайжруулсан түлшний Таван толгой ХК-ийг нийслэлийн харьяанд болгож байгаа гэх мэт хариуцлагаас зугтах байдал ажиглагдаж байна. Түүнээс гадна улсын төсөв тэлж байгаа нь олон нийтийн анхаарлын төвд хэвээр байгаа. Ашигт малтмалаас орлого орж ирж байгаа нөхцөлд нэгдүгээрт агаарын бохирдлыг бууруулах, ард иргэдийн эрүүл мэндэд анхаарах нь зөв юм.
Сэлбэ дэд төвийн чөлөөлсөн газар дээр Нийслэл өөрөө захиалагчаар нь ажиллаж 200 тэрбум төгрөгөөр орон сууц бариулах ба тендерээ сая есдүгээр сард зарласан.
Нийслэлд өнгөрсөн жилээс ч өндөр төсөв тавигдсан. Төсвийн тодотголд Сэлбэ дэд бүсийг чөлөөлөх ажилд 583,3 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг тусгасан. Мөн маш ноцтой нь нийслэл өөрөө бонд гаргаад улсын өрийг нэмж байгаа. Үүнээс татан төвлөрүүлсэн хөрөнгийн хүрээнд Сэлбэ дэд төвийн чөлөөлсөн газар дээр Нийслэл өөрөө захиалагчаар нь ажиллаж 200 тэрбум төгрөгөөр орон сууц бариулах ба тендерээ есдүгээр сард зарласан. Орон сууцыг нийслэл биш хувийн хэвшил барьдаггүй юм уу. Чөлөөлсөн газраа дуудлага худалдаагаар хувийн хэвшилд даатгаад орон сууцаа бариулдаггүй юм уу. Яагаад хувийн хэвшлийн хийж чадах зүйлийг улсын мөнгөөр нийслэл хийх гээд байгаа талаар хангалттай хариулт авч чадахгүй байна. Тэгэхээр Сэлбэ дэд төвийн газар чөлөөлөлт болон бүтээн байгуулалтад нийтдээ 824 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийхээр байна. Гэтэл энэ нь угтаа ердөө 12 мянган айлын асуудлыг шийдэх ч ийм их хэмжээний мөнгө зарах нь ээ. Өөрөөр хэлбэл агаарын бохирдолтойгоо тэмцэх үндсэн ажлаа хийхгүй, мөнгө угаасан хэлбэрийн ашиг сонирхлын зөрчилтэй нь харагдаж байна.
Ирэх долоо хоногийн бүлгийн хуралд Нийслэлийн дарга Х.Нямбаатар ирнэ гэж найдаж байна.
УИХ-ын гишүүн О.Цогтгэрэл:
- V цахилгаан станц барина гэж огт төлөвлөгөөнд тусгаагүй ажлыг эхлүүлэх гээд байгааг юу гэж ойлгох вэ. Эрчим хүчний яам нь оролцоогүй ийм том эрчим хүчний байгууламж нь Засгийн газраас тусдаа юм уу гэх мэт тодруулах зүйлс их байна.
Агаарын бохирдлын тухайд хэлэхэд дөрвөн жилийн өмнө "Монголчууд утааг яллаа" гэж байсан. Гэтэл өнөөдөр утааны нөхцөл байдал гамшгийн байдалд хэвээрээ байгаа нь тухайн үед худлаа ярьсан гэсэн үг болох нь. Тэгэхээр өнгөрсөн хугацааны эрх баригч, нийслэлийн үүрэг хариуцлага энд яригдана.
Монгол Улсын төсвийн тухай хуулийн дагуу нийслэл болон аймгууд ирэх сарын 5-ны дотор төсвөө өргөн барьж харьяа ИТХ-аараа хэлэлцүүлэх ёстой. Нийслэлийн төсөвтэй холбоотой олон асуудал байна. Жишээ нь Нийслэлээс Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцад санхүүжилт өгч байгаа банкууд нь бондыг нь худалдаж аваад өөрсдөө хэрэглэж байгаа нь нийслэлийн болон орон нутгийн төсвийнхөө хуульд хэр нийцтэй байгааг тодруулах ёстой гэх мэт олон асуудал бий.
Нийслэлийн дугаарын хязгаарлалттай холбоотойгоор хоёр тал болж асуудал өрнөж байна. Хүний эрх тэр дундаа иргэдийн бизнес эрхлэх эрх чөлөөнд, өмчлөх эрхэд халдаж байна гэсэн Хууль зүй дотоод хэргийн сайдаас хэлсэн байр суурь үндэслэлтэй болов уу гэж бодож байна.
УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу мэдээллийн төгсгөлд:
- Хувийн туршлагаас сонирхуулж хэлэхэд би дэлхийн хэд хэдэн том хотод амьдарч үзсэн. Тэнд түгжрэл байсан, зарим нь одоо ч байна. Гэтэл иргэдийг шинэ машин авах нөхцөлгүй болгож түгжрэлээс гарсан нэг ч хот алга. Манайхтай л адил дөрвөн улиралтай, өвөлд нь хүйтэн байдаг. Яаж шийдсэнийг харахаар хотын төвд машин унах нь өндөр зардалтайг иргэддээ ойлгуулсан. Хоёр дугаарт нийтийн тээврээ сайжруулж, төрөлжүүлсэн. Харин манайд нэмж автомашин авахгүй, дугаар өгөхгүй байгаа нь авлигын нэг төрөл үүсгэх эрсдэл. Энэ бол шийдэл биш, харин залхуурал. Өнөөдрийг хүртэл бодлогын шийдлийг хэрэгжүүлж чадахгүй байна. Явган хүний зам, авто замаа ч засаж чадахгүй байгаа. Тэгэхээр нийтийн тээврийг хөгжүүлэх, хувийн машин унах нь их зардал, хот руу оръё гэхэд бусад тээврийн хэрэгсэл нь нээлттэй, ээлтэй, тухтай байх л асуудал юм.
УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаан өнөөдөр болж дараах гишүүд мэдээлэл хийлээ.
АН-ын бүлэг өнөөдрийн хуралдаанд Нийслэлийн Засаг дарга Х.Нямбаатарыг оролцох хүсэлтийг тавьсан ч томилолттой тул өөр удирдлагуудыг хуралд ирүүлсэн байна. Харамсалтай нь тэд хангалттай мэдээлэлгүй байна гэх шалтгаанаар хуралдаанаас буцаасан талаар мэдээллийн эхэнд УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу хэлж байв.
"НИЙСЛЭЛД АВТОМАШИНД ШИНЭ ДУГААР ОЛГОХГҮЙ ГЭДЭГ НЬ ШИЙДЭЛ БИШ, ХАРИН ЗАЛХУУРАЛ"
УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу:
- Нийслэлийн тамгын газраас УИХ-д мэдээлэл авч чадахгүй болжээ. Өмнө нь УИХ-аас тодорхой шаардлага, ажлын саналуудыг тавьж албан бичиг явуулсан ч хариу ирүүлээгүй. Мөн өмнө нь явган хүний замын асуудлаар газар дээр нь хамт ажиллая гэхэд нийслэлийн засаг дарга эрүүл мэндийн шалтгаантай тул боломжгүй гэж байсан ч тэр нь худал болж таарсан. Ийм хариуцлагагүй байгааг нь олон нийтэд хэлэх нь зөв байх. Дөнгөж томилогдсон орлогч даргаа явуулаад өнгөрсөн хугацаанд хийсэн ажил, одоо хийх гэж буй зүйлсийг тэр хүнээс асуухад мэдэхгүй байна. тиймээс УИХ-ын үйл ажиллагаанд бүү саад болооч гэж хэлэх нь зүйтэй.
УИХ-ын гишүүн Б.Жаргалан:
Өнгөрсөн хугацаанд сайжруулсан түлшинд угаартаж иргэд орон гэртээ амиа алдсан эмгэнэлтэй хэрэг олон гарсан. Энэ жил дахиад л сайжруулсан түлшээ түлнэ гэсэн ба мэдээж энэ нь хүхрийн хийн агууламжийг нэмдэг. Энэ талаарх хангалттай мэдээллийг холбогдох албан тушаалтнууд өгч чадахгүй байна. Агаарын бохирдолтой тэмцэх үндэсний хороог 2023 онд татан буулгасан. Одоо сайжруулсан түлшний Таван толгой ХК-ийг нийслэлийн харьяанд болгож байгаа гэх мэт хариуцлагаас зугтах байдал ажиглагдаж байна. Түүнээс гадна улсын төсөв тэлж байгаа нь олон нийтийн анхаарлын төвд хэвээр байгаа. Ашигт малтмалаас орлого орж ирж байгаа нөхцөлд нэгдүгээрт агаарын бохирдлыг бууруулах, ард иргэдийн эрүүл мэндэд анхаарах нь зөв юм.
Сэлбэ дэд төвийн чөлөөлсөн газар дээр Нийслэл өөрөө захиалагчаар нь ажиллаж 200 тэрбум төгрөгөөр орон сууц бариулах ба тендерээ сая есдүгээр сард зарласан.
Нийслэлд өнгөрсөн жилээс ч өндөр төсөв тавигдсан. Төсвийн тодотголд Сэлбэ дэд бүсийг чөлөөлөх ажилд 583,3 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг тусгасан. Мөн маш ноцтой нь нийслэл өөрөө бонд гаргаад улсын өрийг нэмж байгаа. Үүнээс татан төвлөрүүлсэн хөрөнгийн хүрээнд Сэлбэ дэд төвийн чөлөөлсөн газар дээр Нийслэл өөрөө захиалагчаар нь ажиллаж 200 тэрбум төгрөгөөр орон сууц бариулах ба тендерээ есдүгээр сард зарласан. Орон сууцыг нийслэл биш хувийн хэвшил барьдаггүй юм уу. Чөлөөлсөн газраа дуудлага худалдаагаар хувийн хэвшилд даатгаад орон сууцаа бариулдаггүй юм уу. Яагаад хувийн хэвшлийн хийж чадах зүйлийг улсын мөнгөөр нийслэл хийх гээд байгаа талаар хангалттай хариулт авч чадахгүй байна. Тэгэхээр Сэлбэ дэд төвийн газар чөлөөлөлт болон бүтээн байгуулалтад нийтдээ 824 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийхээр байна. Гэтэл энэ нь угтаа ердөө 12 мянган айлын асуудлыг шийдэх ч ийм их хэмжээний мөнгө зарах нь ээ. Өөрөөр хэлбэл агаарын бохирдолтойгоо тэмцэх үндсэн ажлаа хийхгүй, мөнгө угаасан хэлбэрийн ашиг сонирхлын зөрчилтэй нь харагдаж байна.
Ирэх долоо хоногийн бүлгийн хуралд Нийслэлийн дарга Х.Нямбаатар ирнэ гэж найдаж байна.
УИХ-ын гишүүн О.Цогтгэрэл:
- V цахилгаан станц барина гэж огт төлөвлөгөөнд тусгаагүй ажлыг эхлүүлэх гээд байгааг юу гэж ойлгох вэ. Эрчим хүчний яам нь оролцоогүй ийм том эрчим хүчний байгууламж нь Засгийн газраас тусдаа юм уу гэх мэт тодруулах зүйлс их байна.
Агаарын бохирдлын тухайд хэлэхэд дөрвөн жилийн өмнө "Монголчууд утааг яллаа" гэж байсан. Гэтэл өнөөдөр утааны нөхцөл байдал гамшгийн байдалд хэвээрээ байгаа нь тухайн үед худлаа ярьсан гэсэн үг болох нь. Тэгэхээр өнгөрсөн хугацааны эрх баригч, нийслэлийн үүрэг хариуцлага энд яригдана.
Монгол Улсын төсвийн тухай хуулийн дагуу нийслэл болон аймгууд ирэх сарын 5-ны дотор төсвөө өргөн барьж харьяа ИТХ-аараа хэлэлцүүлэх ёстой. Нийслэлийн төсөвтэй холбоотой олон асуудал байна. Жишээ нь Нийслэлээс Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцад санхүүжилт өгч байгаа банкууд нь бондыг нь худалдаж аваад өөрсдөө хэрэглэж байгаа нь нийслэлийн болон орон нутгийн төсвийнхөө хуульд хэр нийцтэй байгааг тодруулах ёстой гэх мэт олон асуудал бий.
Нийслэлийн дугаарын хязгаарлалттай холбоотойгоор хоёр тал болж асуудал өрнөж байна. Хүний эрх тэр дундаа иргэдийн бизнес эрхлэх эрх чөлөөнд, өмчлөх эрхэд халдаж байна гэсэн Хууль зүй дотоод хэргийн сайдаас хэлсэн байр суурь үндэслэлтэй болов уу гэж бодож байна.
УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу мэдээллийн төгсгөлд:
- Хувийн туршлагаас сонирхуулж хэлэхэд би дэлхийн хэд хэдэн том хотод амьдарч үзсэн. Тэнд түгжрэл байсан, зарим нь одоо ч байна. Гэтэл иргэдийг шинэ машин авах нөхцөлгүй болгож түгжрэлээс гарсан нэг ч хот алга. Манайхтай л адил дөрвөн улиралтай, өвөлд нь хүйтэн байдаг. Яаж шийдсэнийг харахаар хотын төвд машин унах нь өндөр зардалтайг иргэддээ ойлгуулсан. Хоёр дугаарт нийтийн тээврээ сайжруулж, төрөлжүүлсэн. Харин манайд нэмж автомашин авахгүй, дугаар өгөхгүй байгаа нь авлигын нэг төрөл үүсгэх эрсдэл. Энэ бол шийдэл биш, харин залхуурал. Өнөөдрийг хүртэл бодлогын шийдлийг хэрэгжүүлж чадахгүй байна. Явган хүний зам, авто замаа ч засаж чадахгүй байгаа. Тэгэхээр нийтийн тээврийг хөгжүүлэх, хувийн машин унах нь их зардал, хот руу оръё гэхэд бусад тээврийн хэрэгсэл нь нээлттэй, ээлтэй, тухтай байх л асуудал юм.