Япон Улсад цасны хаалтын чиглэлээр тэргүүлэгч Рикэн Когёо ХХК болон Бадрах булаг ХХК, Монголын Замын дагуух үйлчилгээ эрхлэгчдийн нэгдсэн холбоо ТББ, Ганхийц ХК, зөвлөх үйлчилгээний Саблайм ХХК-ууд хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа.

Талууд “Монгол Эко Констракшн” төслийг хэрэгжүүлэхээр 2023 оноос эхлэн ажиллаж байна. Энэ хүрээнд Япон Улсад цасны хаалтын чиглэлээр тэргүүлэх Рикэн Когёо ХХК-ын патент бүхий цасны хаалтыг Монголдоо суурилуулах юм.
Монгол Улсын хэмжээнд цас орсны улмаас зам даваа боогддог, үзэгдэх орчин хязгаарлагддаг, осол гардаг хэсгүүд дээр цасны хаалт суурилуулах, үүнийг түшиглэн зам дагуу “Тэрбум мод” төслийн тодорхой хэсгийг тарихаар зорьж байгаа аж.

Бадрах булаг ХХК-ийн захирал Ч.Цог-Эрдэнэ, Монгол Улсад цас их орсны улмаас зам даваа боогдох, осол гарах, хүний амь эрсдэх зэрэг нь яалт ч үгүй тулгамдсан асуудлуудын нэг. Тийм ч учраас бид Японд тэргүүлэгч компанийн үйлдвэрлэсэн цасны хаалтыг суурилуулахаар ажиллаж байна.
Ингэхдээ Ерөнхийлөгчийн санаачилсан “Тэрбум мод” төслийн 50 хүртэлх сая модыг зам дагуу тарихаар төлөвлөсөн. Тарьсан модоо хамгаалах хашаа хэрэгтэй. Бид цасны хашлагаа ашиглан мод тарьж, нөгөө талд нь хаалт хийх байдлаар модоо хамгаална. 

Төслийн судалгааны ажлыг энэ ондоо багтан дуусгаж, хэрэгжилтийг ирэх оноос эхлүүлэхээр төлөвлөж байгаа аж.

Мод 15 жилийн дараа өндөр ургахаар цасны хашлагыг авсан ч тарьсан мод маань цасны хаалтын үүргийг гүйцэтгэх боломжтой гэж харж байна. Авсан хаалтаа бид өөр газарт тавиад дахин ашиглах боломжтой гэсэн үг.

Төслийн дээрх ажлууд нь Тогтвортой хөгжлийн 17 зорилтын долоотой нь шууд уялдаж буйн сацуу “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний тодорхой хувийг хэрэгжүүлж буй гэдгээрээ онцлог. Түүнчлэн өндөр хөгжилтэй Япон Улсын туршлагаас хуваалцан хамтран ажиллана гэдэг нь бидэнд алдаж болохгүй боломж гэж харж байна гэлээ.
Рикэн Когёо ХХК-ийн Дэд ерөнхийлөгч Шибао Юүкихиро, Монголд япон технологийн дагуу хаалтыг суурилуулахад хүндрэлтэй талууд юу байх вэ гэдэгт бид анх эргэлзэж байсан. Гэхдээ хамтрагч талуудын тусламжтай, урт хугацаанд хийсэн судалгааны үндсэн дээр хэрэгжилтийг биелүүлэхээр ажиллаад явж байна.

Тухайлбал Япон Улсад төмрийг зэврүүлэхгүйн тулд тусгай цайраар будах технологи байдаг. Энэ технологи нь Монгол Улсад хараахан нэвтрээгүй байсан. Монголд одоо байгаа технологи нь төмрийг хамгаалалтын будгаар бүрдэг л арга юм. Ингэж будсан ч арваас дээш жил болоход төмөр зэвэрч эхэлдэг.
Иймд бид Японоос тусгай будгаа оруулж ирэхээр төлөвлөсөн. Тэрхүү будагт ган ордог учраас 10 жил болсон ч зэврэхгүй байх давуу талтай. Харин ингэж будахын тулд төмрийг маш сайн цэвэрлэсэн байх ёстой. Энэ цэвэрлэгээний технологийг Ганхийц ХК Монголд нэвтрүүлсэн байна.

Тиймээс Япон, Монголын технологиудыг хамтатган цаснаас хамгаалах хаалтыг суурилуулах ажлыг амжилттай хийж чадна гэдэгт бид итгэлтэй байна гэв.

68 жилийн түүхтэй Рикэн Когёо компани нь салхи, цаснаас хамгаалах хаалтыг төлөвлөлтийн шатнаас эхлээд үйлдвэрлэл, худалдаа хүртэлх шатанд нь хийж гүйцэтгэдэг. 

Төслөөр нүүрстөрөгчийн хийн ялгаруулалт бага, тэгш оролцоотой нийгмийг бүтээхийг зорьж буй бөгөөд энэ хүрээнд 

• Тэрбум мод үндэсний хөдөлгөөний тодорхой хэсгийг хэрэгжүүлж, хаалт суурилуулсан хэсгүүдэд мод тарих
• Модыг 15 жилийн дараа бүрэн ургац гүйцэхэд гаднах хаалтыг авч, ургасан модыг хаалт болгон ашиглах
• Моддыг амьтдаас хамгаалах зорилгоор тэднийг үргээх зориулалттай эсгий үйлдвэрлэх бөгөөд үүгээр эдийн засгийг сэргээж, эмэгтэйчүүдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих
• Мал амьтныг зам тээврийн ослоос хамгаалах зорилгоор мал амьтан мэдрэгч дохиоллын системийг хаалтад суурилуулах болон бусад томоохон ажлыг хийхээр төлөвлөжээ. 

Гэрэл зургуудыг Г.Өнөболд