Монгол Улсын төдийгүй дэлхийн бусад орны “Улаан ном”-ын нэн ховор зүйлд багтаж, устах аюул нүүрлээд буй амьтдын нэг нь хандгай юм. Манай оронд шивэр хандгай буюу Сибирский лось, Хар мөрний хандгай буюу уссурийский лось гэсэн хоёр зүйл бий.

• Хандгайн эрийг манж, эмийг сүндэс, үр төлийг ходол гэж нэрлэдэг.
• Хандгай дунджаар 8-15 насалдаг.
• Хандгайн эр нь том толгой, хавтгай эвэртэй байдаг.
• Хандгайн биеийн дундаж урт 200-300 см, 280-650 кг орчим жинтэй байдаг.
• Хандгай хуурай газарт 60 хүртэлх км цагийн хурдтай давхиж, 32км/цагийн хурдтай шогшдог  бол  усан доор  30 секунд шумбаж, маш хол сэлж чаддаг байна.  
• Хандгай нь намрын улиралд үржилд орно. Энэ үед  мэнж нь  бусадтайгаа эврээрээ мөргөлдөн хүчээ үздэг.  
• Хандгай нь зан төрхийн хувьд их тайван, хэнэггүй амьтан.   
• Хандгай нь амьдарч буй орчныхоо ургамлын бүлгэмэлд чухал нөлөө үзүүлж, ялгадас нь байгальд маш сайн бордоо болдог.   
• Монгол улсын улаан номд нэн ховор амьтнаар бүртгэгдсэн хандгайг хууль бусаар агнасан тохиолдолд Монгол улсын амьтны тухай хууль, эрүүгийн хуулийн 24.5.2 д зааснаар 40 сая хүртэлх төгрөгөөр торгох, эсхүл 2-8 жилийн хорих ял эдлүүлж, экологи эдийн засгийн үнэлгээг 2 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр хохирлыг нөхөн төлүүлнэ.

Эх сурвалж: Экологийн Цагдаагийн алба