• Монгол Улсын стандартаар угаарын хийг 53 ppm-д хязгаарладаг бөгөөд үүнээс илүү гарвал аюултай гэж үздэг
• “Утаа, угаартай холбоотой мэдээллийг даваа, пүрэв гарагаас бусад үед өгөхгүй” гэв

Улаанбаатарыг утаанаас салгах ажлын золиосонд 11 хүн алтан амиа алдаж, 2000 орчим хүн угаартаж, эрүүл мэндээрээ хохироод байна. Нийслэлээс иргэдээ хамгаалахын тулд угаарын хий мэдрэх төхөөрөмж үнэгүй суурилуулах шийдвэрийг өнгөрсөн аравдугаар сард гаргасан ч тус төхөөрөмжийг хэзээ хэрхэн тарааж, яаж ажиллуулах талаар заавар, зөвлөмж сураггүй.

Угаартсан дуудлагын тоо, нөхцөл байдлын талаар нэг амаар дуугарах үүднээс Нийслэлийн шуурхай штабаас мэдээлэл өгдөг байснаа саяхнаас “амыг нь барьжээ”. Энэ сарын 17-нд нэгэн гэр бүл угаартаж, дөнгөж ой гарантай бяцхан хүү хорвоог орхисон хэргийн дараа хэвлэлийнхнээс бүх мэдээллийг тас нуухаар шийдсэн бололтой. Угаар мэдрэгч (детектор) суурилуулж эхэлсэн талаар сонсогдож, түүний стандарт, хэрэглэх зааврыг олон нийтэд түгээх гэсэн боловч албаныхан мөн л “амаа үдүүлсэн” байв.

Агаарын бохирдолтой тэмцэх газрынхнаас лавлахад “Утаа, угаартай холбоотой мэдээллийг даваа, пүрэв гарагт дарга нар нэгдсэн байдлаар өгөх шийдвэр гарсан. Тиймээс тэдгээр өдөр хэвлэлийн хурлын үеэр угаар мэдрэгчийн талаар лавлах боломжтой” гэсэн юм.

Сайжруулсан түлш түгээхээс өмнө хэрхэн ашиглах зааварчилгаа, мэдээлэл өгөөгүйн улмаас олон хүн амь насаа алдсан харамсалтай тохиолдол гарсаар байхад одоо тараах гэж буй угаарын хий мэдрэх төхөөрөмжөө ашиглах заавар, гарах эрсдэлийн талаар сануулж мэдээлэх нь төрийн үүрэг баймаар.

Харамсалтай нь хариуцсан албан тушаалтнуудын зохион байгуулалт, сэтгэл дутаж, угаар мэдрэгчээ хоёр сараар хоцроосон шигээ зааварчилгааг мөн хавраас л жигдрүүлж өгөх гээгүй байлтай. “Угаар мэдрэгчийн зай нь дууссан, эсвэл бохирдсоноос болж ажиллагаагүй болсон байжээ” гээд дараагийн золгүй явдлын араас тайлбарлаад сууж байхыг хармааргүй байна. Тиймээс манай сонин угаарын хий мэдрэх төхөөрөмжийн талаарх мэдээллийг бусад эх сурвалжаас хүргэж байна. 

МОНГОЛ ЭРДЭМТЭД УГААРЫН ХИЙ МЭДРЭХ ТӨХӨӨРӨМЖ БҮТЭЭЖЭЭ

ШУА-ийн Физик, технологийн хүрээлэнгийн эрдэмтэд агаар дахь угаарын хийг мэдрэх төхөөрөмжийн туршилтын загварыг зохион бүтээжээ. Тус төхөөрөмж нь LCD дэлгэц дээр угаарын хийн хэмжээг ppm нэгжээр харуулах бөгөөд хорт хийн хэмжээ зөвшөөрөгдөх тооноос их гарсан тохиолдолд дохио өгдөг аж.

Энэ талаар тус хүрээлэнгийн Хэрэглээний физикийн салбарын эрдэм шинжилгээний ажилтан Б.Наранбат “Бид угаарын хий мэдрэх багажаа CO-ийн хэмжээ 60,000 мкг/м3-ээс дээш буюу 53 ppm байх үед сигнал өгөхөөр бүтээсэн. Энэ нь угаарын хийн хүлцэх хэмжээний Монгол Улсын стандарт юм. Бид зөвхөн туршилтын загвар л хийсэн тул үйлдвэрлэх өртөг, худалдаалах үнийг тодорхой болгоогүй байна” хэмээлээ.

UL СЕРТИФИКАТ БҮХИЙ УГААР МЭДРЭГЧИЙН АЖИЛЛАХ ГОРИМ

Стандарт шаардлага хангасан, UL сертификаттай, зайгаар ажилладаг угаарын хий хэмжигчийг гадаад худалдааны сайтуудаар 26-56 ам.долларын үнэтэй худалдаалж байна. Тус төхөөрөмж нь зөвхөн угаарын хий төдийгүй утаа, гал зэргийг мэдэрч, хэмждэг давуу талтай. Түүнчлэн төхөөрөмж ажиллаж буй тохиолдолд улаан гэрэл асаж мэдээлдэг
бол ямар нэг саатал гарсан үед гэрэл унтардаг байна. Төхөөрөмжид зориулалтын зай хийдэг бөгөөд нэг зайгаа нэг жил хэрэглэх боломжтой гэнэ.

PC MALL-Д УГААР МЭДРЭГЧИЙГ ^19 МЯНГААР ХУДАЛДААЛЖ БАЙНА

Угаарын хий мэдрэгчийг худалдааны төв болон хувь хүмүүс худалдаалах болжээ. Тухайлбал, PC mall худалдааны төвд CO мэдрэх төхөөрөмжийг 19 мянган төгрөгөөр борлуулж байна. Тус худалдааны төвийн менежер Д.Гантулга “Манай дэлгүүр аравдугаар сараас угаарын хий мэдрэх төхөөрөмжийг зарж эхэлсэн.

Энэхүү мэдрэгч нь гурван ширхэг хуруу зайгаар ажиллах бөгөөд зайгаа сард нэг удаа солих шаардлагатай. Хэвийн  ажиллаж байх үед 30 секунд тутамд ногоон гэрэл асах бөгөөд ажиллагаа саатсан бол гэрэл асахаа болино. Харин угаарын хийн хэмжээ хүлцэх хэмжээнээс их болсон үед улаан гэрэл асаж, дуут дохио өгнө” гэв. 

ҮНЭГҮЙ ТАРААХ  УГААР МЭДРЭГЧ АLIBABA-Д $10-15 ҮНЭТЭЙ БАЙНА

"Гэр хорооллын иргэдэд PA-002W маркийн угаарын хий мэдрэгч төхөөрөмжийг БНХАУ-ын Гуандун мужийн Шэньжэнь хотоос авч суурилуулна” гэж хоёр долоо хоногийн өмнө мэдээлсэн. Тус төхөөрөмжийг Аlibaba цахим
худалдааны сайтаар 10-15 ам.доллараар худалдаалж буй бөгөөд угаарын хий 30 ppm-ээс дээш гарсан үед дохио дуугардаг. Түүнчлэн уг төхөөрөмжид тусгай зориулалтын зай ашиглах хэрэгтэй аж.

Угаарын хий их үед авах арга хэмжээ
-Гэрийнхээ хаалга цонхыг онгойлгож, агаар оруулах
-CO хүлцэх хэмжээнээс их болсон тухайн орчныг орхих, салхинд гарах
-Хэрэв хийд хордсон бол эмнэлэгт яаралтай хандах

Угаарын хий мэдрэх төхөөрөмжийг ашиглах заавар 
» Угаарын хий мэдрэх төхөөрөмж хэвийн ажиллаж буй эсэхийг ногоон гэрлээр нь мэдэх боломжтой. Мөн утаа мэдрэгч LED дэлгэцгүй бол CO мэдэрч буй эсэхийг нь утаанд барьж шалгадаг байна.
» Зай дуусаж, эвдрэл гэмтэл үүссэн эсэхийг нь асаж буй ногоон гэрлээр нь шалгаарай. Хэрэв ногоон гэрэл анивчихгүй байвал төхөөрөмж ажиллахгүй байна гэсэн үг.
»Төхөөрөмж суурилуулах хамгийн тохиромжтой байршил бол унтлагын өрөө юм. Учир нь унтаагаараа угаартаж буй тохиолдолд сэрэх магадлал бага байдаг тул өөрт ойр газар мэдрэгчээ байршуулснаар дохиолол илүү чанга сонсогдоно.

Энэ нь хариуцсан төрийн байгууллагын зөвлөмж биш бөгөөд ШУА-ийн мэргэжилтэн, худалдааны төвийн ажилтан, цахим сайт дахь барааны танилцуулга зэрэг эх сурвалжаас цуглуулсан мэдээлэл юм.

О.Даваасүрэн
Эх сурвалж: Засгийн газрын мэдээ