Бодлого төлөвлөлт
-Мастер төлөвлөгөө
Эрүүл мэндийн салбарын урт болон дунд хугацааны хөгжлийн чиглэл, үйл
ажиллагааны үндсэн баримт бичиг болох 2006-2015 онд хэрэгжүүлэх Эрүүл мэндийн
салбарыг хөгжүүлэх мастер төлөвлөгөөг боловсруулав.
Энэхүү мастер төлөвлөгөөг Японы олон улсын нийгмийн халамж, үйлчилгээний
корпорацын санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр боловсруулсан юм. Түүнийгээ Засгийн
газраар батлуулан хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Стандарт батлав
Зонхилон тохиолдох 90 гаруй өвчний оношлогоо, эмчилгээ, 20 гаруй эмийн
стандартыг шинээр болон шинэчлэн боловсруулав. Ийм стандартыг батлуулах
асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэсэн нь эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарыг
сайжруулахад ихээхэн хувь нэмэр боллоо.
-Төсөлт ажлын үр дүн
ЭМЯ-ны захиалгаар Шинжлэх ухаан, технологийн сангийн санхүүжилтээр хэрэгжүүлж
буй эрдэм шинжилгээний 22 төсөлт ажлаас 47 үр дүнг зохих журмын дагуу хүлээн
авч, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд шилжүүлэх, нэвтрүүлэх ажлыг зохион
байгуулав.
-Үндэсний спорт хөтөлбөртэй болов Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт
туссан “үндэсний спортыг хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийг батлуулан 2008 оноос уг
хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэллээ. Энэ нь үндэсний спортыг үе шаттай, тодорхой
бодлого, чиглэлтэйгээр хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүллээ.
-“Бээжин 2008”-д оролцох эрх
Зуны спортын Олимпийн 29 дүгээр наадамд бэлтгэх бодлогыг тодорхойлж,
үндэсний шигшээ багын үйл ажиллагаа хэвийн явагдах орчин нөхцөлийг бүрдүүлж,
хяналт тавьж, дэмжлэг үзүүлж ажилласан. Түүний үр дүнд 2007 оны байдлаар дэлхийн
аварга шалгаруулах тэмцээнүүдээс 147 медаль хүртэж тамирчдын алт, мөнгөн
медаль авсан чанар 1 дахин нэмэгдсэн. Түүнчлэн 8 тамирчин “Бээжин-2008” олимпид
оролцох эрх авч, Олимпийн наадамд оролцох эрх авах болзлыг 13 тамирчин
хангасан.
“Нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” төсөл
ЭМЯ, Нэгдсэн үндэсний Байгууллагын Хүн амын сантай хамтран 2007-2011 онд
“Нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” / НҮЭМ/-ийн 3,8 сая ам.долларын төсөв бүхий
төслийг хэрэгжүүлэхээр гарын үсэг зурав. Энэ төслийн хүрээнд нийт 20 гаруй
төрлийн 320,000 ам.долларын НҮЭМ-ийн нэн шаардлагатай эм хэрэгслийг улсын
хэмжээнд олгов.
НҮБ-ын ХАС-ийн Ази Далайн бүсийн захирал Султан Азиз Монгол улсад айлчлахдаа
нэг сая ам долларын нэмэлт санхүүжилт олгосныг Ховд аймгийн Бүсийн оношлогоо
эмчилгээний төв, Увс аймгийн шинээр ашиглалтад орж буй төрөх тасагт багаж аппарат
авах, 11 суманд түргэн тусламжийн автомашин, 5 аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт
явуулын тусламж үйлчилгээний тоноглогдсон пургон автомашин, радио холбоо,
ХДХВ-ийн сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний кабинет тохижуулахад зориулсан байна.
Санамж бичигт гарын үсэг зурав.
Азийн хөгжлийн банкны 14 сая ам.долларын буцалтгүй тусламжаар хэрэгжих
Эрүүл мэндийн салбар хөгжлийн хөтөлбөр -3 төслийг боловсруулсаны үндсэн дээр
Сангийн сайд Ч. Улаан Азийн хөгжлийн банкны суурин төлөөлөгч Адриан Рутенберг
нар 2007 оны арванхоёрдугаар сарын 13-ны өдөр хамтран ажиллах санамж бичигт
гарын үсэг зурсан.
Сүрьеэтэй өвчтөнд үнэгүй эм.
Энэ онд анх удаа 5000 гаруй сүрьеэтэй өвчтөний эмэнд шаардагдах 184.2 сая
төгрөгийг Засгийн газрын төсвөөс гаргаад байна. Энэ арга хэмжээний үр дүнд сүрьеэтэй
өвчтөний эмийн тасалдал гараагүй.
“Эрүүл монгол хүн”-хөтөлбөр хэрэгжинэ
Энэ үндэсний хөтөлбөрийг 2007-2008 онд хэрэгжүүлэх арга хэмжээнд шаардагдах
5.3 тэрбум төгрөгийг эрүүл мэндийн даатгалын сангийн болзошгүй эрсдлийн
нөөцөөс гаргаж хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг зохицуулан ажиллаж байна.
Орон нутгийн эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагын хүчээр “Эрүүл Монгол хүн”
хөтөлбөрийг орон нутагт хэрэгжүүлэхэд түлхүү анхаарах юм.
Эмнэлгийн
тусламжийн үйлчилгээ
Мянганы сорилын сангаас хувь хүртлээ.
АНУ-ын Мянганы сорилтын санд Эрүүл мэндийн төсөл өргөн
барьснаар 17.0 сая ам.долларын өртөг бүхий төсөл хэрэгжих боллоо. Төслөөр хүн
амын өвчлөл, эндэгдлийн гол шалтгаан болоод байгаа халдварт бус зарим өвчин
(даралт ихсэх, чихрийн шижин, хөхний болон умайн хүзүүний хавдар)-ийг илрүүлэн
оношилж эмчлэх юм.
Оношлогооны төвтэй болов
Улсын төсвийн хөрөнгөөр Улаанбаатар хотод П.Н.Шастины клиникийн эмнэлгийг
түшиглэн Оношлогоо, эмчилгээний төв байгуулав. Сүүлийн үеийн тоон технологид
суурилагдсан 1.2 тэрбум төгрөгийн өртөг бүхий 20 иж бүрдэл тоног төхөөрөмж
авснаар цус, шээс, нян, дархлаа судлалын лабораторийн нарийн шинжилгээ хийх,
тархины болон хөндийт эрхтний дурангийн оношлогоо, эмчилгээ хийх, тархины
болон судасны өнгөт –эхо, рентген оношлогоо хийх зэрэг боломжийг шинээр
бүрдүүлж байгаа юм. Ингэснээр улсаас гадаадын улс орнуудад оношлогоо, эмчилгээнд
явж байгаа хүмүүсийн тоо цөөрнө гэж тооцоолж байна.
Алсын зайнаас оношилж эхэлнэ
Люксембургийн Вант улсын Засгийн газрын тусламжаар П.Н.Шастины төв
эмнэлэг дээр 2.4 сая еврогийн өртөг бүхий Алсын зайн оношлогооны төвийг
байгуулах төслийг хэрэгжүүлж эхлээд байна. Төслийн хүрээнд П.Н.Шастины төв
эмнэлгийн зүрх судасны өвчний оношлогооны хэсгийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлж
төслийн 8 аймаг (Ховд, Дорнод, Өвөрхангай, Хөвсгөл, Сэлэнгэ, Дархан-Уул,
Орхон, Дорноговь)-т зүрх судасны өвчний оношлогоог зайнаас явуулах ажлыг
эхлүүлээд байна. Эдгээр аймгуудын Нэгдсэн эмнэлэгт тоон системийн оношлогооны
багажуудыг суурилуулж сүлжээнд холбосноор лавлагаа шаардлагатай хүнд
өвчтөний шинжилгээг интернетийн сүлжээгээр дамжуулан П.Н.Шастины төв
эмнэлгийн зүрх судасны нарийн мэргэжлийн эмч нараас зөвлөгөө авах боломж
бүрдэж байгаа юм.
Чанарын ахиц
ЭНЭШТ-ийн оношлогоо, эмчилгээний чадамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор 5.6
сая еврогийн өртөг бүхий төслийг боловсруулж Итали улсын Засгийн газрын
хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжүүлэхээр шийдвэрлэв.
Өрхийн эмэнэлэг
Монголын өрхийн эмч нарын хоёрдугаар чуулга уулзалтыг зохион байгуулж өрхийн
эмнэлгүүдийн санхүүжилтэд учирч байсан бэрхшээлийг арилгаж 2007 оны төсвийн
тодотголоор 1.6 тэрбум төгрөгийг нэмж тусгуулав.
Чадавхийг дээшлүүлнэ
Дорнод аймгийн Бүсийн Оношлогоо Эмчилгээний төв (БОЭТ)-ийн чадавхийг нэмэгдүүлэх
зорилгоор Бельгийн вант улсын 4.6 сая еврогийн зээлийн гэрээг үзэглэж УИХ-аар
батлуулав. Төслийг 2008-2010 онд хэрэгжүүлэх юм.
Яаралтай тусламжийн төвтэй болов.
Эмнэлгийн яаралтай болон мэс заслын тусламж үйлчилгээг дэмжих ажлын
хүрээнд Баянхонгор, Баян-өлгий, Булган, Дундговь, Хэнтий, Төв аймгийн 80 гаруй
сумыг 50.0 орчим мянган ам.долларын үнэ бүхий яаралтай тусламжийн иж бүрдлээр
хангав.
Хөдөөд оношлогооны лаборатори
Хөдөө, орон нутгийн иргэдийн чирэгдлийг арилгах зорилгоор 21 аймгийн 300
сумын эмнэлгийг лабораторийн нэн шаардлагатай шинжилгээ хийх багаж, тоног
төхөөрөмжөөр хангаж тэнд ажиллах лаборант, мэргэжилтнийг сургаж байна. Ингэснээр
баг, сумын иргэд аймгийн төв оролгүй цус, шээс, нянгийн шинжилгээ болон ДОХ,
БЗХӨ-ний түргэвчилсэн шинжилгээг сумын эмнэлэгтээ хийлгэх бололцоотой
боллоо.
ХӨЦМ хөтөлбөр
Хүүхдийн өвчний цогц менежмент (ХӨЦМ) хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлж
эмч, мэргэжилтнүүдийн оношлогоо, эмчилгээний ур чадварыг сайжруулах,
эцэг, эхийн хүүхдээ асран хамгаалах ур чадварыг нэмэгдүүлэх чиглээлээр үйл
ажиллагаа явуулж 36 сая төгрөгийн үнэ бүхий хүүхдийн эрчимт эмчилгээний багаж,
тоног төхөөрөмж, эм, хэрэгсэл зэргийг захиалан аймаг дүүргүүдэд хүргүүллээ.
Дэлхийн хөгжиж байгаа улс орнуудаас Монгол улс нь энэ хөтөлбөрийг бүрэн
хэрэгжүүлээд байгаа анхны улсаар шалгараад байна.
Хувийн эмнэлэг
Одоогоор нийт 781 хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагын үйл ажиллагааны
мэдээллийг цуглуулан нэгтгэлээ. Түүнчлэн ийм хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын
мэдээллийн сан байгуулав. 2007 оны байдлаар УБ хотод 425, аймгуудад 356
хувийн хэвшлийн эмнэлэг ажиллаж байгаа нь салбарын нийт ачааллын 10 орчим
хувийг үүрэлцэж байна.
Уламжлалт эмнэлгийн стандарт
Уламжлалт эмийн түүхий эдийг улсын бүртгэлд оруулж, уламжлалт эмнэлгийн
бүтэц үйл ажиллагааны стандарт болон зонхилон тохиолдох 160 өвчний эмчилгээний
стандартыг боловсруулан мөрдүүлэв.
Төрийн зохицуулалт
Цус, цусан бүтээгдэхүүний хангамж, аюулгүй байдлын талаар төрөөс
баримтлах бодлогыг боловсруулж Монгол улсын Ерөнхийлөгчид өргөн барьж улмаар
УИХ–аар батлуулаа.
Төлбөрийг нь төр хариуцах тусламж, үйлчилгээний эмийн зардлыг 2007 оны төсвийн
тодотголд оруулж 648,1 сая төгрөгөөр нэмэгдүүллээ. Эрүүл мэндийн
байгууллагуудын эмийн санхүүжилт нэмэгдэснээр чихрийн болон чихрийн бус шижин,
сүрье, сэтгэцийн эмгэг, хорт хавдрын 3-4 үе шатны өвдөлт намдаах, бамбай
дутмагшил зэрэг 16 эмгэг өвчний үед төрөөс үнэгүй олгодог эмийн хангамж сайжирлаа.
Дуслын шингэн
Эмчилгээний практикт зөвхөн эмийн үйлдвэрт үйлдвэрлэгдсэн дуслын
шингэнийг ашигладаг болов. Түүнд шаардлагатай 1,2 тэрбум төгрөгийг 2007 оны
төсвийн тодотголд, 3,5 тэрбум төгрөгийг 2008 оны төсөвт суулган батлуулж
эрүүл мэндийн байгууллагуудад хуваариллаа. Ингэснээр дуслын тариа
хийлгэснээс гардаг байсан хүндрэл (реакц өгөх ) цөөрлөө.
Хүний нөөц- хөгжил,
үйлчилгээний ёс зүй
Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийн асуудлаархи салбар хоорондын
үйл ажиллагааг зохицуулах зөвлөл”-ийг байгуулав.
Хамтын шийдвэр
Тус салбарын хүний нөөцийн тулгамдсан зарим асуудлыг хамтран шийдвэрлэх
зорилгоор Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яам, Нийгмийн хамгаалал хөдөлмөрийн
яам, Барилга хот байгуулалтын яамтай “Хамтын ажиллагааны гэрээ”-г тус тус
байгуулав. Ингэснээр
·Анагаах ухааны боловсрол олгох үйл явцад мэргэжлийн яамны оролцоог нэмэгдүүлж,
эмч мэргэжилтэн бэлтгэх тогтолцоог чанаржуулах,
·Эрүүл мэндийн салбарын ажиллагсдын цалин хөлс, хөдөлмөрийн норм, нормчлолыг
судалгааны үндсэн дээр шинэчлэх,
·Салбарын ажиллагсдын нийгмийн асуудлууд, ялангуяа орон сууцны асуудлыг
шийдвэрлэх нөхцөл бүрдээд байна.
Цалингийн сүлжээний зохицуулалт
Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийн асуудлаархи салбар хоорондын үйл ажиллагааг
зохицуулах зөвлөлийн хуралдаанаас
Эрүүл мэндийн салбарын төрийн үйлчилгээний албан тушаалын ангилал, зэрэглэл
бүхий бие даасан дэд сүлжээтэй болов.
“Төрийн захиргааны болон төрийн үйлчилгээний албан тушаалын ангилал,
зэрэглэл”-ийг шинэчлэн тогтоох ажлын хүрээнд эмнэлгийн мэргэжилтний үйл ажиллагааны
онцлогийг тусгасан, цалингийн тусгай сүлжээг бий болгох, цалингийн шатлалыг нэмэгдүүлэх
саналыг Засгийн газарт хүргүүлснээр “Эрүүл мэндийн салбарын төрийн
үйлчилгээний албан тушаалын ангилал”-ыг шинэчлэн батлуулсан. Ингэснээр
эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн цалингийн шатлал урьдахаасаа дундажаар 2 шатлалаар
нэмэгдлээ. Тухайлбал эмчийн сарын дундаж цалин дунджаар 86400 төгрөг байсан
бол одоо дунджаар 194000 төгрөг болж 2,2 дахин нэмэгдлээ.
Хуулийн өөрчлөлт
Эрүүл мэндийн тухай хууль, Эрүүл мэндийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт
оруулах тухай хуулийг дагаж мөрдөх тухай хуульд өөрчлөлтүүд оруулав.
Эрүүл мэндийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулснаар дадлагажигч эмч нь өрх, сум,
сум дундын эмнэлэгт төдийгүй аймаг, хот, дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг, дүүргийн
эрүүл мэндийн төв, бүсийн оношлогоо, эмчилгээний төв, нүүр ам судлал, уламжлалт
анагаах ухааны чиглэлээрхи хувийн хэвшлийн эмнэлэгт ажиллах боломж бүрдсэн.
Эрүүл мэндийн тухай хууль, Эрүүл мэндийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах
тухай хуулийг дагаж мөрдөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулснаар уг хуулийн
261.1.3-т заасан 5 жилд тутамд нэг удаа 6 сарын үндсэн цалинтай тэнцэх
хэмжээний мөнгөн тусламжийг сум, тосгон, сум дундын эмнэлэгт ажиллаж байгаа их
эмчид төдийгүй бага эмч, сувилагчид 2006 оноос тооцон 2008.01.01-нээс
олгохоор болов.
Олон улсын зөвлөхийн туслалцаатайгаар “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын ил тод
байдлыг илтгэх үзүүлэлтүүд”-ийг боловсруулав. Уг үзүүлэлтүүдийг төсөв, санхүү,
хүний нөөц, төсвийн хөрөнгөөр бараа үйлчилгээ худалдан авах үйл ажиллагаа
гэсэн үндсэн 3 чиглэлээр тодорхойлсон.
Богино хугацааны сургалт
Орон нутгийн эмч нарыг хамруулсан богино хугацааны сургалтыг 5 үндсэн
мэргэжлээр санаачлан зохион байгуулав.
Аймаг, сумдыг шаардлагатай мэргэжлийн эмчээр хангах үүднээс эх барих, мэс
засал, мэдээгүйжүүлэлт сэхээн амьдруулах, шүүх эмгэг судлал, гэмтэл согог
болон хүүхдийн өвчин судлалын чиглэлээрх 1.5 жилийн мэргэшүүлэх сургалтыг 6
сарын богино сургалт болгон зохион байгуулж, орон нутгийн нийт 90 эмчийг
хамрууллаа.
Гэрээт эмч
Сум, сум дундын эмнэлэгт гэрээт эмч нарыг ажиллуулав.
Сум, сум дундын эмнэлгийг эмчээр хангах зорилгоор Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр
хэрэгжиж байгаа “Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил” хөтөлбөрийн хүрээнд 54 эмчийг
тодорхой хэмжээний урамшуулалтайгаар гэрээгээр ажилуулав.
Цахим шалгалт
Эмнэлгийн мэргэжилтэнд тусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг шуурхай,
нээлттэй, ил тод болгох үүднээс “Цахим шалгалтын төв”-ийг Эрүүл мэндийн яамны
харьяа Эрүүл мэндийн хөгжлийн үндэсний төвд байгуулав.
Эдийн засаг,
санхүү
Хөрөнгө оруулалт
Эрүүл мэндийн салбарын хөрөнгө оруулалт, их засварын төсөв 2006 оныхоос
3.2 дахин нэмэгдүүлсэн.
Улсын төвлөрсөн хөрөнгө оруулалтаар 2007 онд эмнэлгийн техник, багаж, тоног
төхөөрөмжийн нийт 48 нэр төрлийн тендер зарлаж 9.3 тэрбум төгрөгийн гэрээ байгуулан
нийлүүлэх ажлыг зохион байгуулав.
2007 онд оношлогоо эмчилгээний төв байгуулж 1.2 тэрбум төгрөг зарцуулав.
300 сумдын эмнэлгийг лабораторийн оношлогооны тоног төхөөрөмжөөр хангаж 0.5
тэрбум төгрөг зарцуулав.
Хавдар судлалын үндэсний төв, Гэмтлийн эмнэлэг, ЭНЭШТ зэрэг клиникийн эмнэлгүүдийн
эмнэлгийн зарим тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлд 4.0 тэрбум төгрөг зарцуулав
Клиникийн эмнэлэг, 4 дүүрэг, 4 аймгийн нэгдсэн эмнэлгүүдийн рентген төхөөрөмжүүдийг
шинэчлэхэд 1.2 тэрбум төгрөг зарцуулав.
Түргэн тусламжийн автомашины парк шинэчлэлд 1.1 тэрбум төгрөгийг зарцуулж 102
автомашины нөхөн хангалтыг хийлээ.
Нэгдсэн сүлжээ
Нийслэл, 21 аймаг, ЭМЯ-ны хооронд программ хангамжийн нэгдсэн сүлжээтэй
болж төсвийн төлөвлөлт, хуваарилалт хийх, тайлангийн нэгтгэл гаргах нөхцлийг
бүрдүүлэв даатгал,
Даатгал
Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас авах санхүүжилт 2006 онд 24,2 тэрбум
төгрөг, 2007 онд 31,4 тэрбум төгрөг, 2008 онд 51,0 тэрбум төгрөг болон
нэмэгдлээ.
“Даатгуулагчид үзүүлэх тусламж үйлчилгээний зардлын хэмжээг батлах тухай”
тушаалд өөрчлөлт оруулж, Өртөг ойролцоо оношийн бүлгээр нэг даатгуулагчийн
хэвтэн эмчлүүлэх тусламж үйлчилгээг санхүүжүүлэх хэмжээг 87-150 хувиар өсгөв.
Засгын Газрын 230-р тогтоолоор аж ахуйн нэгж байгууллагын ажилтны сард төлөх
ЭМДШ-ийг орлогын 6 хувиар, Төрөөс ЭМДШ-ийг хариуцдаг даатгуулагчийн хураамжийг
сард 500 төгрөгөөр, Гадаадын иргэн, харъяалалгүй хүний хураамжийг сард
4000 төгрөгөөр тус тус тооцож шинэчлэн 2008.01.01-нээс мөрдөхөөр болсон.
Өрхийн эмнэлгийн санхүүжилт өмнөх оноос буурч батлагдсантай холбоотойгоор
хүндрэлтэй байдал үүссэн. Түүнийг шийдвэрлэх үүднээс нэг иргэнд ногдох зардлын
хэмжээг Сангийн сайдтай хамтарсан тушаал гарган шинэчлэн баталж 1.6 тэрбум
төгрөгийг төсвийн тодотголоор шийдвэрлэсэн.
Сангийн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын 2007 оны 360/314 тоот тушаалаар Эрүүл
мэндийн байгууллагуудын 2006 оны жилийн эцсийн өрийг барагдуулахад зориулан
388.1 сая төгрөгийг шийдвэрлэв.
ЭМ-ийн салбарын нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичиг боловсруулах
ажлыг ММНББИ-тэй хамтран хийх гэрээг байгуулан ажиллаж байна.
Бодлого төлөвлөлт
-Мастер төлөвлөгөө
Эрүүл мэндийн салбарын урт болон дунд хугацааны хөгжлийн чиглэл, үйл
ажиллагааны үндсэн баримт бичиг болох 2006-2015 онд хэрэгжүүлэх Эрүүл мэндийн
салбарыг хөгжүүлэх мастер төлөвлөгөөг боловсруулав.
Энэхүү мастер төлөвлөгөөг Японы олон улсын нийгмийн халамж, үйлчилгээний
корпорацын санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр боловсруулсан юм. Түүнийгээ Засгийн
газраар батлуулан хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Стандарт батлав
Зонхилон тохиолдох 90 гаруй өвчний оношлогоо, эмчилгээ, 20 гаруй эмийн
стандартыг шинээр болон шинэчлэн боловсруулав. Ийм стандартыг батлуулах
асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэсэн нь эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарыг
сайжруулахад ихээхэн хувь нэмэр боллоо.
-Төсөлт ажлын үр дүн
ЭМЯ-ны захиалгаар Шинжлэх ухаан, технологийн сангийн санхүүжилтээр хэрэгжүүлж
буй эрдэм шинжилгээний 22 төсөлт ажлаас 47 үр дүнг зохих журмын дагуу хүлээн
авч, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд шилжүүлэх, нэвтрүүлэх ажлыг зохион
байгуулав.
-Үндэсний спорт хөтөлбөртэй болов Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт
туссан “үндэсний спортыг хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийг батлуулан 2008 оноос уг
хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэллээ. Энэ нь үндэсний спортыг үе шаттай, тодорхой
бодлого, чиглэлтэйгээр хөгжүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүллээ.
-“Бээжин 2008”-д оролцох эрх
Зуны спортын Олимпийн 29 дүгээр наадамд бэлтгэх бодлогыг тодорхойлж,
үндэсний шигшээ багын үйл ажиллагаа хэвийн явагдах орчин нөхцөлийг бүрдүүлж,
хяналт тавьж, дэмжлэг үзүүлж ажилласан. Түүний үр дүнд 2007 оны байдлаар дэлхийн
аварга шалгаруулах тэмцээнүүдээс 147 медаль хүртэж тамирчдын алт, мөнгөн
медаль авсан чанар 1 дахин нэмэгдсэн. Түүнчлэн 8 тамирчин “Бээжин-2008” олимпид
оролцох эрх авч, Олимпийн наадамд оролцох эрх авах болзлыг 13 тамирчин
хангасан.
“Нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” төсөл
ЭМЯ, Нэгдсэн үндэсний Байгууллагын Хүн амын сантай хамтран 2007-2011 онд
“Нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” / НҮЭМ/-ийн 3,8 сая ам.долларын төсөв бүхий
төслийг хэрэгжүүлэхээр гарын үсэг зурав. Энэ төслийн хүрээнд нийт 20 гаруй
төрлийн 320,000 ам.долларын НҮЭМ-ийн нэн шаардлагатай эм хэрэгслийг улсын
хэмжээнд олгов.
НҮБ-ын ХАС-ийн Ази Далайн бүсийн захирал Султан Азиз Монгол улсад айлчлахдаа
нэг сая ам долларын нэмэлт санхүүжилт олгосныг Ховд аймгийн Бүсийн оношлогоо
эмчилгээний төв, Увс аймгийн шинээр ашиглалтад орж буй төрөх тасагт багаж аппарат
авах, 11 суманд түргэн тусламжийн автомашин, 5 аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт
явуулын тусламж үйлчилгээний тоноглогдсон пургон автомашин, радио холбоо,
ХДХВ-ийн сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний кабинет тохижуулахад зориулсан байна.
Санамж бичигт гарын үсэг зурав.
Азийн хөгжлийн банкны 14 сая ам.долларын буцалтгүй тусламжаар хэрэгжих
Эрүүл мэндийн салбар хөгжлийн хөтөлбөр -3 төслийг боловсруулсаны үндсэн дээр
Сангийн сайд Ч. Улаан Азийн хөгжлийн банкны суурин төлөөлөгч Адриан Рутенберг
нар 2007 оны арванхоёрдугаар сарын 13-ны өдөр хамтран ажиллах санамж бичигт
гарын үсэг зурсан.
Сүрьеэтэй өвчтөнд үнэгүй эм.
Энэ онд анх удаа 5000 гаруй сүрьеэтэй өвчтөний эмэнд шаардагдах 184.2 сая
төгрөгийг Засгийн газрын төсвөөс гаргаад байна. Энэ арга хэмжээний үр дүнд сүрьеэтэй
өвчтөний эмийн тасалдал гараагүй.
“Эрүүл монгол хүн”-хөтөлбөр хэрэгжинэ
Энэ үндэсний хөтөлбөрийг 2007-2008 онд хэрэгжүүлэх арга хэмжээнд шаардагдах
5.3 тэрбум төгрөгийг эрүүл мэндийн даатгалын сангийн болзошгүй эрсдлийн
нөөцөөс гаргаж хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг зохицуулан ажиллаж байна.
Орон нутгийн эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагын хүчээр “Эрүүл Монгол хүн”
хөтөлбөрийг орон нутагт хэрэгжүүлэхэд түлхүү анхаарах юм.
Эмнэлгийн
тусламжийн үйлчилгээ
Мянганы сорилын сангаас хувь хүртлээ.
АНУ-ын Мянганы сорилтын санд Эрүүл мэндийн төсөл өргөн
барьснаар 17.0 сая ам.долларын өртөг бүхий төсөл хэрэгжих боллоо. Төслөөр хүн
амын өвчлөл, эндэгдлийн гол шалтгаан болоод байгаа халдварт бус зарим өвчин
(даралт ихсэх, чихрийн шижин, хөхний болон умайн хүзүүний хавдар)-ийг илрүүлэн
оношилж эмчлэх юм.
Оношлогооны төвтэй болов
Улсын төсвийн хөрөнгөөр Улаанбаатар хотод П.Н.Шастины клиникийн эмнэлгийг
түшиглэн Оношлогоо, эмчилгээний төв байгуулав. Сүүлийн үеийн тоон технологид
суурилагдсан 1.2 тэрбум төгрөгийн өртөг бүхий 20 иж бүрдэл тоног төхөөрөмж
авснаар цус, шээс, нян, дархлаа судлалын лабораторийн нарийн шинжилгээ хийх,
тархины болон хөндийт эрхтний дурангийн оношлогоо, эмчилгээ хийх, тархины
болон судасны өнгөт –эхо, рентген оношлогоо хийх зэрэг боломжийг шинээр
бүрдүүлж байгаа юм. Ингэснээр улсаас гадаадын улс орнуудад оношлогоо, эмчилгээнд
явж байгаа хүмүүсийн тоо цөөрнө гэж тооцоолж байна.
Алсын зайнаас оношилж эхэлнэ
Люксембургийн Вант улсын Засгийн газрын тусламжаар П.Н.Шастины төв
эмнэлэг дээр 2.4 сая еврогийн өртөг бүхий Алсын зайн оношлогооны төвийг
байгуулах төслийг хэрэгжүүлж эхлээд байна. Төслийн хүрээнд П.Н.Шастины төв
эмнэлгийн зүрх судасны өвчний оношлогооны хэсгийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлж
төслийн 8 аймаг (Ховд, Дорнод, Өвөрхангай, Хөвсгөл, Сэлэнгэ, Дархан-Уул,
Орхон, Дорноговь)-т зүрх судасны өвчний оношлогоог зайнаас явуулах ажлыг
эхлүүлээд байна. Эдгээр аймгуудын Нэгдсэн эмнэлэгт тоон системийн оношлогооны
багажуудыг суурилуулж сүлжээнд холбосноор лавлагаа шаардлагатай хүнд
өвчтөний шинжилгээг интернетийн сүлжээгээр дамжуулан П.Н.Шастины төв
эмнэлгийн зүрх судасны нарийн мэргэжлийн эмч нараас зөвлөгөө авах боломж
бүрдэж байгаа юм.
Чанарын ахиц
ЭНЭШТ-ийн оношлогоо, эмчилгээний чадамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор 5.6
сая еврогийн өртөг бүхий төслийг боловсруулж Итали улсын Засгийн газрын
хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжүүлэхээр шийдвэрлэв.
Өрхийн эмэнэлэг
Монголын өрхийн эмч нарын хоёрдугаар чуулга уулзалтыг зохион байгуулж өрхийн
эмнэлгүүдийн санхүүжилтэд учирч байсан бэрхшээлийг арилгаж 2007 оны төсвийн
тодотголоор 1.6 тэрбум төгрөгийг нэмж тусгуулав.
Чадавхийг дээшлүүлнэ
Дорнод аймгийн Бүсийн Оношлогоо Эмчилгээний төв (БОЭТ)-ийн чадавхийг нэмэгдүүлэх
зорилгоор Бельгийн вант улсын 4.6 сая еврогийн зээлийн гэрээг үзэглэж УИХ-аар
батлуулав. Төслийг 2008-2010 онд хэрэгжүүлэх юм.
Яаралтай тусламжийн төвтэй болов.
Эмнэлгийн яаралтай болон мэс заслын тусламж үйлчилгээг дэмжих ажлын
хүрээнд Баянхонгор, Баян-өлгий, Булган, Дундговь, Хэнтий, Төв аймгийн 80 гаруй
сумыг 50.0 орчим мянган ам.долларын үнэ бүхий яаралтай тусламжийн иж бүрдлээр
хангав.
Хөдөөд оношлогооны лаборатори
Хөдөө, орон нутгийн иргэдийн чирэгдлийг арилгах зорилгоор 21 аймгийн 300
сумын эмнэлгийг лабораторийн нэн шаардлагатай шинжилгээ хийх багаж, тоног
төхөөрөмжөөр хангаж тэнд ажиллах лаборант, мэргэжилтнийг сургаж байна. Ингэснээр
баг, сумын иргэд аймгийн төв оролгүй цус, шээс, нянгийн шинжилгээ болон ДОХ,
БЗХӨ-ний түргэвчилсэн шинжилгээг сумын эмнэлэгтээ хийлгэх бололцоотой
боллоо.
ХӨЦМ хөтөлбөр
Хүүхдийн өвчний цогц менежмент (ХӨЦМ) хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлж
эмч, мэргэжилтнүүдийн оношлогоо, эмчилгээний ур чадварыг сайжруулах,
эцэг, эхийн хүүхдээ асран хамгаалах ур чадварыг нэмэгдүүлэх чиглээлээр үйл
ажиллагаа явуулж 36 сая төгрөгийн үнэ бүхий хүүхдийн эрчимт эмчилгээний багаж,
тоног төхөөрөмж, эм, хэрэгсэл зэргийг захиалан аймаг дүүргүүдэд хүргүүллээ.
Дэлхийн хөгжиж байгаа улс орнуудаас Монгол улс нь энэ хөтөлбөрийг бүрэн
хэрэгжүүлээд байгаа анхны улсаар шалгараад байна.
Хувийн эмнэлэг
Одоогоор нийт 781 хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагын үйл ажиллагааны
мэдээллийг цуглуулан нэгтгэлээ. Түүнчлэн ийм хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын
мэдээллийн сан байгуулав. 2007 оны байдлаар УБ хотод 425, аймгуудад 356
хувийн хэвшлийн эмнэлэг ажиллаж байгаа нь салбарын нийт ачааллын 10 орчим
хувийг үүрэлцэж байна.
Уламжлалт эмнэлгийн стандарт
Уламжлалт эмийн түүхий эдийг улсын бүртгэлд оруулж, уламжлалт эмнэлгийн
бүтэц үйл ажиллагааны стандарт болон зонхилон тохиолдох 160 өвчний эмчилгээний
стандартыг боловсруулан мөрдүүлэв.
Төрийн зохицуулалт
Цус, цусан бүтээгдэхүүний хангамж, аюулгүй байдлын талаар төрөөс
баримтлах бодлогыг боловсруулж Монгол улсын Ерөнхийлөгчид өргөн барьж улмаар
УИХ–аар батлуулаа.
Төлбөрийг нь төр хариуцах тусламж, үйлчилгээний эмийн зардлыг 2007 оны төсвийн
тодотголд оруулж 648,1 сая төгрөгөөр нэмэгдүүллээ. Эрүүл мэндийн
байгууллагуудын эмийн санхүүжилт нэмэгдэснээр чихрийн болон чихрийн бус шижин,
сүрье, сэтгэцийн эмгэг, хорт хавдрын 3-4 үе шатны өвдөлт намдаах, бамбай
дутмагшил зэрэг 16 эмгэг өвчний үед төрөөс үнэгүй олгодог эмийн хангамж сайжирлаа.
Дуслын шингэн
Эмчилгээний практикт зөвхөн эмийн үйлдвэрт үйлдвэрлэгдсэн дуслын
шингэнийг ашигладаг болов. Түүнд шаардлагатай 1,2 тэрбум төгрөгийг 2007 оны
төсвийн тодотголд, 3,5 тэрбум төгрөгийг 2008 оны төсөвт суулган батлуулж
эрүүл мэндийн байгууллагуудад хуваариллаа. Ингэснээр дуслын тариа
хийлгэснээс гардаг байсан хүндрэл (реакц өгөх ) цөөрлөө.
Хүний нөөц- хөгжил,
үйлчилгээний ёс зүй
Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийн асуудлаархи салбар хоорондын
үйл ажиллагааг зохицуулах зөвлөл”-ийг байгуулав.
Хамтын шийдвэр
Тус салбарын хүний нөөцийн тулгамдсан зарим асуудлыг хамтран шийдвэрлэх
зорилгоор Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яам, Нийгмийн хамгаалал хөдөлмөрийн
яам, Барилга хот байгуулалтын яамтай “Хамтын ажиллагааны гэрээ”-г тус тус
байгуулав. Ингэснээр
·Анагаах ухааны боловсрол олгох үйл явцад мэргэжлийн яамны оролцоог нэмэгдүүлж,
эмч мэргэжилтэн бэлтгэх тогтолцоог чанаржуулах,
·Эрүүл мэндийн салбарын ажиллагсдын цалин хөлс, хөдөлмөрийн норм, нормчлолыг
судалгааны үндсэн дээр шинэчлэх,
·Салбарын ажиллагсдын нийгмийн асуудлууд, ялангуяа орон сууцны асуудлыг
шийдвэрлэх нөхцөл бүрдээд байна.
Цалингийн сүлжээний зохицуулалт
Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийн асуудлаархи салбар хоорондын үйл ажиллагааг
зохицуулах зөвлөлийн хуралдаанаас
Эрүүл мэндийн салбарын төрийн үйлчилгээний албан тушаалын ангилал, зэрэглэл
бүхий бие даасан дэд сүлжээтэй болов.
“Төрийн захиргааны болон төрийн үйлчилгээний албан тушаалын ангилал,
зэрэглэл”-ийг шинэчлэн тогтоох ажлын хүрээнд эмнэлгийн мэргэжилтний үйл ажиллагааны
онцлогийг тусгасан, цалингийн тусгай сүлжээг бий болгох, цалингийн шатлалыг нэмэгдүүлэх
саналыг Засгийн газарт хүргүүлснээр “Эрүүл мэндийн салбарын төрийн
үйлчилгээний албан тушаалын ангилал”-ыг шинэчлэн батлуулсан. Ингэснээр
эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн цалингийн шатлал урьдахаасаа дундажаар 2 шатлалаар
нэмэгдлээ. Тухайлбал эмчийн сарын дундаж цалин дунджаар 86400 төгрөг байсан
бол одоо дунджаар 194000 төгрөг болж 2,2 дахин нэмэгдлээ.
Хуулийн өөрчлөлт
Эрүүл мэндийн тухай хууль, Эрүүл мэндийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт
оруулах тухай хуулийг дагаж мөрдөх тухай хуульд өөрчлөлтүүд оруулав.
Эрүүл мэндийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулснаар дадлагажигч эмч нь өрх, сум,
сум дундын эмнэлэгт төдийгүй аймаг, хот, дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг, дүүргийн
эрүүл мэндийн төв, бүсийн оношлогоо, эмчилгээний төв, нүүр ам судлал, уламжлалт
анагаах ухааны чиглэлээрхи хувийн хэвшлийн эмнэлэгт ажиллах боломж бүрдсэн.
Эрүүл мэндийн тухай хууль, Эрүүл мэндийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах
тухай хуулийг дагаж мөрдөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулснаар уг хуулийн
261.1.3-т заасан 5 жилд тутамд нэг удаа 6 сарын үндсэн цалинтай тэнцэх
хэмжээний мөнгөн тусламжийг сум, тосгон, сум дундын эмнэлэгт ажиллаж байгаа их
эмчид төдийгүй бага эмч, сувилагчид 2006 оноос тооцон 2008.01.01-нээс
олгохоор болов.
Олон улсын зөвлөхийн туслалцаатайгаар “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын ил тод
байдлыг илтгэх үзүүлэлтүүд”-ийг боловсруулав. Уг үзүүлэлтүүдийг төсөв, санхүү,
хүний нөөц, төсвийн хөрөнгөөр бараа үйлчилгээ худалдан авах үйл ажиллагаа
гэсэн үндсэн 3 чиглэлээр тодорхойлсон.
Богино хугацааны сургалт
Орон нутгийн эмч нарыг хамруулсан богино хугацааны сургалтыг 5 үндсэн
мэргэжлээр санаачлан зохион байгуулав.
Аймаг, сумдыг шаардлагатай мэргэжлийн эмчээр хангах үүднээс эх барих, мэс
засал, мэдээгүйжүүлэлт сэхээн амьдруулах, шүүх эмгэг судлал, гэмтэл согог
болон хүүхдийн өвчин судлалын чиглэлээрх 1.5 жилийн мэргэшүүлэх сургалтыг 6
сарын богино сургалт болгон зохион байгуулж, орон нутгийн нийт 90 эмчийг
хамрууллаа.
Гэрээт эмч
Сум, сум дундын эмнэлэгт гэрээт эмч нарыг ажиллуулав.
Сум, сум дундын эмнэлгийг эмчээр хангах зорилгоор Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр
хэрэгжиж байгаа “Эрүүл мэндийн салбарын хөгжил” хөтөлбөрийн хүрээнд 54 эмчийг
тодорхой хэмжээний урамшуулалтайгаар гэрээгээр ажилуулав.
Цахим шалгалт
Эмнэлгийн мэргэжилтэнд тусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг шуурхай,
нээлттэй, ил тод болгох үүднээс “Цахим шалгалтын төв”-ийг Эрүүл мэндийн яамны
харьяа Эрүүл мэндийн хөгжлийн үндэсний төвд байгуулав.
Эдийн засаг,
санхүү
Хөрөнгө оруулалт
Эрүүл мэндийн салбарын хөрөнгө оруулалт, их засварын төсөв 2006 оныхоос
3.2 дахин нэмэгдүүлсэн.
Улсын төвлөрсөн хөрөнгө оруулалтаар 2007 онд эмнэлгийн техник, багаж, тоног
төхөөрөмжийн нийт 48 нэр төрлийн тендер зарлаж 9.3 тэрбум төгрөгийн гэрээ байгуулан
нийлүүлэх ажлыг зохион байгуулав.
2007 онд оношлогоо эмчилгээний төв байгуулж 1.2 тэрбум төгрөг зарцуулав.
300 сумдын эмнэлгийг лабораторийн оношлогооны тоног төхөөрөмжөөр хангаж 0.5
тэрбум төгрөг зарцуулав.
Хавдар судлалын үндэсний төв, Гэмтлийн эмнэлэг, ЭНЭШТ зэрэг клиникийн эмнэлгүүдийн
эмнэлгийн зарим тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлд 4.0 тэрбум төгрөг зарцуулав
Клиникийн эмнэлэг, 4 дүүрэг, 4 аймгийн нэгдсэн эмнэлгүүдийн рентген төхөөрөмжүүдийг
шинэчлэхэд 1.2 тэрбум төгрөг зарцуулав.
Түргэн тусламжийн автомашины парк шинэчлэлд 1.1 тэрбум төгрөгийг зарцуулж 102
автомашины нөхөн хангалтыг хийлээ.
Нэгдсэн сүлжээ
Нийслэл, 21 аймаг, ЭМЯ-ны хооронд программ хангамжийн нэгдсэн сүлжээтэй
болж төсвийн төлөвлөлт, хуваарилалт хийх, тайлангийн нэгтгэл гаргах нөхцлийг
бүрдүүлэв даатгал,
Даатгал
Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас авах санхүүжилт 2006 онд 24,2 тэрбум
төгрөг, 2007 онд 31,4 тэрбум төгрөг, 2008 онд 51,0 тэрбум төгрөг болон
нэмэгдлээ.
“Даатгуулагчид үзүүлэх тусламж үйлчилгээний зардлын хэмжээг батлах тухай”
тушаалд өөрчлөлт оруулж, Өртөг ойролцоо оношийн бүлгээр нэг даатгуулагчийн
хэвтэн эмчлүүлэх тусламж үйлчилгээг санхүүжүүлэх хэмжээг 87-150 хувиар өсгөв.
Засгын Газрын 230-р тогтоолоор аж ахуйн нэгж байгууллагын ажилтны сард төлөх
ЭМДШ-ийг орлогын 6 хувиар, Төрөөс ЭМДШ-ийг хариуцдаг даатгуулагчийн хураамжийг
сард 500 төгрөгөөр, Гадаадын иргэн, харъяалалгүй хүний хураамжийг сард
4000 төгрөгөөр тус тус тооцож шинэчлэн 2008.01.01-нээс мөрдөхөөр болсон.
Өрхийн эмнэлгийн санхүүжилт өмнөх оноос буурч батлагдсантай холбоотойгоор
хүндрэлтэй байдал үүссэн. Түүнийг шийдвэрлэх үүднээс нэг иргэнд ногдох зардлын
хэмжээг Сангийн сайдтай хамтарсан тушаал гарган шинэчлэн баталж 1.6 тэрбум
төгрөгийг төсвийн тодотголоор шийдвэрлэсэн.
Сангийн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын 2007 оны 360/314 тоот тушаалаар Эрүүл
мэндийн байгууллагуудын 2006 оны жилийн эцсийн өрийг барагдуулахад зориулан
388.1 сая төгрөгийг шийдвэрлэв.
ЭМ-ийн салбарын нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичиг боловсруулах
ажлыг ММНББИ-тэй хамтран хийх гэрээг байгуулан ажиллаж байна.