ХҮН намын дэргэдэх Бодлого, судалгааны хүрээлэнгийн судлаачид болон эдийн засагчид ирэх оны Төсөв, мөнгөний бодлогын талаар мэдээлж байна.

УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд:

-Ирэх оны улсын төсвийн төслийг Засгийн газраас УИХ-д өргөн барьсан. ХҮН нам болон Эдийн засагчдын клуб жил бүр улсын төсөвт дүн шинжилгээ хийдэг.

2024 бол сонгуулийн жил. Мөн эдийн засгаа тэлэх боломж бүрдсэн тул улсын төсвийш маш хариуцлагатайгаар боловсруулах ёстой.

Төсвийн зарлага ихээхэн тэлснээр инфляцыг 8 хувьд барих Төвбанкны бодлогод сөргөөр нөлөөлнө.

ХҮН намын дэргэдэх Бодлого, судалгааны хүрээлэнгийн судлаач, доктор, профессор Б.Отгонтөгс:
-Бид 2024 оны улсын төсвийн төсөлд дараах санал дүгнэлтүүдийг хийлээ. Нийт зардлыг өмнөх оныхоос 5.1 их наяд төгрөгөөр нэмж, 27 их наяд төгрөг болгожээ. Эндээс сонгуульд зориулсан төсөв гэж дүгнэж болохоор байна.

УИХ өнгөрсөн тавдугаар сард 2024 оны төсвийн хүрээний мэдэгдлийг баталсан. Гэвч 2024 оны төсвийн төсөл энэ мэдэгдэлтэй тохирсонгүй. Энэ мэдэгдэлд ирэх оны төсвийн орлогыг 21 их наяд, зарлагыг 22.1 их наяд төгрөг байна гэжээ. Гэтэл хуулийн төсөлд орлогыг 25.2 их наяд, зарлагыг 27.1 их наяд төгрөг гэж тусгасан. Ингэж тус бүр 19 хувиар нэмжээ.       

Мөн Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн хэд хэдэн заалтыг зөрчжээ. Төсвийн сахилга бат сул байгааг дахин харууллаа.

Төсвийн төсөлд ДНБ-ийг Монголбанкны тооцоолсноос даруй 3 их наяд төгрөгөөр илүү байхаар тооцоолжээ. Төсвийн зарлага ихээхэн тэлснээр инфляцыг 8 хувьд барих Төвбанкны бодлогод сөргөөр нөлөөлнө. Инфляцыг нэг оронтой тоо руу оруулах боломжийг хязгаарлана. Төсвийн бодлого, Төв банкны мөнгөний бодлоготой уялдахгүй байна.

Ирэх оны дөрөвдүгээр сарын 1-нээс тэтгэвэр, төрийн албан хаагчдын цалин, тэтгэмжийг арван хувиар нэмэх юм байна. Энэ бол сонгуульд зориулсан арга хэмжээ. Учир нь сонгуулиас хоёр сарын өмнө хэрэгжиж эхэлнэ. Энэ нэмэгдлүүд дунд хугацаандаа төсөвт  ихээхэн дарамт  болно, төсвийн урсгал зардал нэмэгдэнэ. Мөн нийт иргэдийн худалдан авах чадварыг 5 хувиар бууруулна.                          

Ирэх оны хөрөнгө оруулалтыг 3.8 их наяд төгрөг гэжээ. Энэ нь 2023 оныхтой харьцуулбал 20 хувиар нэмэгдсэн байна. 2022 оныхоос 2.3 дахин их дүн. Төсвийн хөрөнгө оруулалтыг ингэж нэмэх нь гадаад өрийг нэмнэ. Сонгуулийн тойргоо усалдаг системээ ирэх оны төсөвт хэвээр нь үлдээв. Хувийн хэвшил зээл авах, бизнесээ тэлэх боломжийг хязгаарлан, төрөөр, төсвөөр дамжуулан ажил гүйцэтгэх байдалд хүргэжээ.

Манай улсын гадаад өр өндөр байгаа тул зээлийн хүүд ихээхэн мөнгө зарцуулдаг. БНХАУ-ын Төвбанктай байгуулсан, 15 тэрбум юанын своп хэлцлийн нөхцөлийг сайжруулах шаардлагатай. Энэ зээлийг дунд хугацаанд эдийн засагт сөрөг нөлөө үзүүлэхгүйгээр төлөх алхмыг хийлгүй, 10-аад жил боллоо.

Төсвийн зарлага өндөр буюу 27 их наяд төгрөг байгаа тул ирэх онд инфляцыг хөөрөгдүүлнэ. Энэ нь эдийн засгийн гадаад, дотоод тэнцвэрт байдлыг алдагдуулна гэв.