Хүний эрүүл байх гол үндэс нь ходоодтой холбоотой. Ходоодны антоми, физиологийн талаар Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүл мэндийн төвийн их эмч Д.Оюун-Эрдэнэтэй ярилцлаа.

-Ходоод ямар хэмжээтэй эрхтэн бэ?
-Ходоодны ихэнх хэсэг нь хэвлийн хөндийн гол шугамаас зүүн тийш, зөвхөн нугалуур нь цээжний баруун талд байна. Ходоод нь гол буюу мурийсан лийр хэлбэртэй. Багтаамж нь 1000-1500 мл байх боловч үүнээс томорч, жижгэрэх нь бий. Ходоод нь амсар, ёроол, их бие, нугалуураас тогтсон булчинт хөндий эрхтэн юм. Амсар нь улаан хоолойтой шууд залгагдана. Өрцний зүүн хэсгийн доод талд амсраас дээш цүлхийсэн хэсгийг ёроол гэдэг. Ёроолоос доошх хэсгийг их бие гэнэ. Харин нугалуур хэсэг нь гол шугамаас зүүн тийш байрладаг юм.

-Ходоод булчинлаг эрхтэн юм уу?
-Ходоодны хананд гялтанга, булчин, салстын гурван давхраа бий. Гялтанга бүрхэвч нь ходоодыг гадна талаас нь хучсан байдаг. Булчингийн бүрхэвч нь мөн гадар, дунд, дотор гурван давхраатай байна. Гадар давхраа нь дагуу, дундах нь цагариг, дотор давхраа нь ташуу булчингийн ширхэгээс тогтдог. Үүний ачаар ходоодонд орсон хоолны зүйлийг дагуу ширхэгт булчин нь нугалуур тийш түлхэх, цагаригт булчин нь няцлах, ташуу ширхэгт булчин нь холих үүрэг гүйцэтгэдэг юм.

-Ходоодны жим гэж юу байдаг юм бэ?
-Салст бүрхэвч нь хөндлөн, дагуу нугалаасаас тогтоно. Дагуу ширхэг нь гол төлөв бага матиасын дагуу байрлаж, ховил үүсгэх бөгөөд үүнийг ходоодны жим гэж нэрлэдэг. Энэ жимийн ховилоор шингэн хоол гүйж нугалзуурт хүрдэг юм. Хоолны хатуу хэсэг нь шууд ходоодны ёроолд очно.

-Ходоодны булчирхайнууд ямар үүрэгтэй вэ?
-Салст бүрхэвч дотор булчирхайнууд бий. Энэхүү булчирхайнуудыг пепсин гэдэг. Фермент, давсны хүчлийг ялгаруулдаг. Ходоодны артер нь хэвлийн артераас салаална. Мөн дэлүүний артераас салаа авч ходоодонд ирдэг. Ходоодны венийн цус нь хаалгана иенийн системд цутгана. Ийм учраас хаалгана венед цус тогтонгишиход ходоодны вен тэлж томордог. Ходоодыг тэлэгч, симпатик мэдрэлийн судлууд мэдрэлжүүлнэ.

Тэдгээр мэдрэлийн судлууд нугалуур хавьд олон, матиасын хавьд цөөн байна. Ходоод нь шүүс гаргах, хоол шингээх, хөдөлгүүр, ялгуур ажиллагаатай юм. Ходоодонд орсон хоол нь механикийн болон химийн боловсруулалтаар боловсроод амсраас нугалуур тийш очно. Нугалуур нь суларч хоолыг гэдсэнд оруулдаг. Ходоодонд архи, стрихнин, салицилын хүчилт натри шингэнэ. Давс, чихрийн уусмал тун бага хэмжээгээр шингэдэг. Харин өөх тос, ус ходоодонд огт шингэдэггүй юм.

Н.Отгонбаатар http://www.niigmiintoli.mn/