Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү энэ сарын 10-ны өдөр Кибер аюулгүй байдлын хүрээнд цоо шинэ зүйл хийж “Худал мэдээлэлтэй тэмцэх төв” байгуулна гэж мэдэгдсэн. 

Товчхондоо төр өөрийн харьяа хуурамч мэдээлэлтэй тэмцэх төвтэй болох нь. Олон улсын жишгээр ижил төрлийн төвүүд нь төрөөс хараат, бие даасан байгууллагууд байдаг. Төр нь өөрөө худал мэдээлэлтэй тэмцэх үйл ажиллагаа хэрэгжүүлээд бүтэлгүйтсэн ч жишгүүд бий. Бразил улсын жишээг дурдъя.

2023 онд Бразилын засгийн газраас хуурамч мэдээллийн эсрэг "Brasil contra fake" гэх хөтөлбөр зарласан. Түүнээс хойш долоон сарын хугацаанд хийсэн баримт шалгалтын 52 хувь нь баримт шалгах үндсэн зарчим буюу бие даасан, ил тод нээлттэй, баталгаат эх сурвалжтай байх гэх зарчмыг зөрчсөн байна.

Тодруулбал 168 агуулга шалгаж нийтэлсэн ч үүний 38 хувь нь зөвхөн засгийн газрын нэг эх сурвалжтай, 14 хувь нь нээлттэй эх сурвалжгүй байсан аж. /Эх сурвалж: Монголын баримт шалгах төв/

Манай улсад хоёр баримт шалгах төв үйл ажиллагаа явуулдаг. Тэд мэдээллийн бодит эсэхийг шалгаж, олон нийтэд мэдээлдэг болоод багагүй хугацаа өнгөрсөн. Тэгвэл эдгээр мэргэжлийн байгууллагууд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайдын энэ мэдэгдэлд ямар байр суурьтай байгааг тодрууллаа.

Монголын баримт шалгах төвийн ерөнхий эрхлэгч Э.Батцэцэг "Засгийн газрын бүтэц дотор “Худал мэдээлэлтэй тэмцэх төв” байгуулна гэдэг нь буруу. Худал мэдээллийг шалгана гэдэг нь олон талын эх сурвалжийг тэнцвэртэйгээр ашиглаж, бодит баримтыг гаргаж ирэх үйл явц юм.

Олон нийтийн үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх, хэвлэн нийтлэх эрх, үндэсний эрх ашигтай шууд холбоотой асуудлыг засгийн газрын сайд яамны хэмжээнд шийдэх гэж байгаа нь буруу. Үнэхээр худал мэдээлэлтэй тэмцэх ажиллагаанд төр оролцох шаардлагатай гэж үзэж байгаа бол хуулиа санаачлаад УИХ-аар оруулж, гишүүд хэлэлцэх ёстой шүү дээ.

Төрийн зүгээс хийх шаардлагатай байгаа зүйл нь олон нийт, иргэдийн мэдээллийн боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах. Тухайлбал сургалтын хөтөлбөрт мэдээлэлтэй хэрхэн харьцах хичээл оруулах ч гэдэг юм уу, бодлогын өөрчлөлт хийх нь зөв юм.

Манай төв автоматжуулалт ашиглан худал мэдээлэл түгээж буй хаягуудын үзэгдэлтийг бууруулдаг ч худал мэдээлэл тархсаар байдаг. Шинэ хаяг нээгээд, тролл ажиллагаагаар мэдээлэл түгээдэг. Тэгэхээр үүнийг хүлээн авч буй тухайн иргэн өөрөө хуурамч мэдээлэлд хандах хандлагаа өөрчилснөөр илүү үр дүнтэй байна. Энэ боловсролыг иргэдэд олгох шаардлагатай" хэмээн тайлбарлалаа.

FactCheck.mn талбарын үүсгэн байгуулагч, медиа аналист Ц.Тамир "Худал мэдээлэлтэй тэмцэх төвийг төр байгуулна гэдэг нь зохимжгүй. Олон улсад тухайн үйл явдалд оролцоогүй, хөндлөнгийн байгууллага мэргэжлийн хүмүүсээс мэдээлэл цуглуулж, үнэн худлыг шалгах зарчмаар ажилладаг.

Манай төр нам, түүнийг тойрсон улстөрчид гэсэн хэлбэртэй учраас өөртөө ашигтай байдлаар шүүх эрсдэл үүснэ.

Ц.Баатархүү сайд энэ төвийг Шинжлэх ухааны академи шиг мэргэжилтнүүдийг түшиглэж бий болгоно гэж тайлбарласан. Гэтэл санаатай, санаандгүй, янз бүрийн зорилготой жижиг, том маш олон худал мэдээлэл бий. Энэ бүх мэдээлэлд тохирсон салбарын мэргэжилтнүүдийг цуглуулна гэдэг боломжгүй.

Худал мэдээлэл шалгагчид холбогдох мэргэжилтнүүдтэй уулзаж, дүгнэлт зөвлөмжийг нь авсны дүнд баримтуудыг нягталдаг. Эх сурвалжгүй фактчек гэж хэзээ ч байдаггүй.

Яг үнэндээ төрийн өөрийн гаргаж буй хуурамч мэдээллүүд ч байдаг. Харин төр өөрийнхөө мэдээллийг нягтлах боломжгүй. Хөндлөнгийн, бие даасан байгууллага байх шаардлагатай бөгөөд төр ийм байна гэдэг боломжгүй юм" гэлээ.

Өөрөөр хэлбэл дээрх хоёр байгууллага хараат бусаар үйл ажиллагаа явуулдаг. Харин энэ ажлыг төр оролцон хийх нь ямар хор уршигтай болохыг тайлбарлаж байна.