“Дэлхийн эмэгтэйчүүдийн чуулга уулзалт” өнөөдөр Төрийн ордонд эхэллээ. Их Британийн Гадаад хэрэг, хамтын нөхөрлөл, хөгжлийн яамны Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутгийн асуудал эрхэлсэн сайд Катрин Вест энэ уулзалтад оролцов.

Бид түүнтэй эмэгтэйчүүдийн чуулга уулзалт болон хоёр орны харилцааны талаар ярилцсан юм.

-Юуны өмнө таны Монгол Улсад ирсэн сэтгэгдлийг тань сонирхмоор байна.
-Сайдын албанд томилогдоод анхны гадаад айлчлалаа Монголоос эхэлж буйдаа туйлын баяртай байна. Монгол бол агуу түүхтэй, үндэсний тод онцлогтой орон. Монголчуудтай ярилцахад та бүхний нээлттэй, зочломтгой занг шууд олж харсан.

Агуу Чингис Хааны өлгий нутаг, уудам тал газартай танилцахад сонирхолтой байлаа. Өнөөдрийн болон маргаашийн Монгол орныг харахад тун сонирхолтой санагдсан. Гучин жилийн дотор ардчиллаа улам бэхжүүлж, эрчимтэй, гуравдагч хөршийн бодлогынхоо ачаар олон орны итгэлт түнш олсон. Сүүлийн гучин жилд Монгол Улсын гаргасан амжилтаар бахархаж байна.

-Та Дэлхийн эмэгтэйчүүдийн форумын ач холбогдлыг хэрхэн дүгнэж байна вэ?
-Олон орны эмэгтэй манлайлагч, шийдвэр гаргагчидтай нэг дор уулзах боломжийг олголоо. Энэ чухал арга хэмжээг зохион байгуулж буй Монгол Улсын Засгийн Газарт талархлаа илэрхийлье. Уур амьсгалын өөрчлөлт, эдийн засаг, дайн, мөргөлдөөн, дээд албан тушаалд томилогдох гээд бүх үйл явдал эмэгтэйчүүдэд эрэгтэйчүүдээс илүү хүнд нөлөөлдөг.

Иймээс аливаа асуудлын шийдлийг олохын тулд эхлээд бүгдээрээ хэлэлцэх хэрэгтэй. Энэ боломжийг олгосонд баяртай байна.

-Эмэгтэйчүүдийн нийгэм улс төрийн оролцоо, манлайлал нэмэгдсэнээр ямар эерэг нөлөө гарах вэ? 
-Нийгэм дэх эмэгтэйчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлснээр эрүүл ардчилал бүрэлдэж, шударга ёс тогтон, аливаа институт улам хүчирхэгждэг. Салбар бүрийн удирдах, манлайлах албан тушаалд эмэгтэйчүүд байх нь  их ашиг тустай.

Дэлхийн эдийн засгийн форумаас гаргасан судалгаагаар эмэгтэй манлайлал өндөртэй орнууд тэгш бус байдлыг бууруулах хуулийг хамгийн их баталсан. Мөн зөрчилдөөн, мөргөлдөөнийг шийдвэрлэхэд эмэгтэйчүүд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. НҮБ-ын судалгаагаар эмэгтэй энхийг сахиулагч ихтэй орнуудад энх тайван байгааг харуулсан. Mckinsey-н судалгаагаар хүйсийн тэнцвэрт байдлыг хангасан удирдлагын багтай бизнесүүд илүү ашигтай ажилладаг нь тогтоогдсон.

Mckinsey-н судалгаагаар хүйсийн тэнцвэрт байдлыг хангасан удирдлагын багтай бизнесүүд илүү ашигтай ажилладаг нь тогтоогдсон.

-Их Британи-Монголын хамтын ажиллагааг хэрхэн өргөжүүлэх боломж байгаа вэ?
-Их Британи-Монголын хувьд харилцаагаа гүнзгийрүүлэх олон боломж байна. Дөрөвдүгээр сард хоёр орны харилцааг “Иж бүрэн түншлэл”-ийн түвшинд хүргэхэд чиглэсэн замын зураглал, ‘’Ховор металлын чиглэлээр хамтран ажиллах санамж бичигт’’ гарын үсэг зурсан.

Энэ нь ахиц гарч буйн илрэл. Бид хамтарч Монголын ховор металлын салбарыг хөгжүүлэх бүрэн боломжтой. Бид Англи хэлний сургалт, чанарыг сайжруулахад хамтарч ажиллана.

Монгол Улс Англи хэлийг албан ёсны гадаад хэл болгох чухал шийдвэр гаргасан. Их Британи дэлхийд тэргүүлэх боловсролын туршлагатай. Монгол Улсыг энэ салбарт дэмжих төлөвлөгөө боловсруулж байна. Мөн сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт түншлэх бүрэн боломжтой.

Монголд жилийн 270 өдөр нартай, салхи ихтэй учир сэргээгдэх эрчим хүчний асар их нөөц боломж бий. Их Британи энэ салбарт  их туршлагатай, чадварлаг мэргэжилтнүүдтэй тул зөвлөн шилдэг туршлагаас хуваалцана. Дэд бүтэц хамтарч болох бас нэгэн салбарын нэг. Монгол нийслэл хотоо дахин төлөвлөх том зорилттой. Британи компаниуд Улаанбаатарын нийтийн тээврийн системийн загвар, төсөл зэрэг дээр ажиллах бүрэн боломжтой. Бидэнд метро барих арвин их туршлага бий.

Британи компаниуд Улаанбаатарын нийтийн тээврийн системийн загвар, төсөл зэрэг дээр ажиллах бүрэн боломжтой. Бидэнд метро барих арвин их туршлага бий.

-Их Британи Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутагт та бүхэн ямар бодлого баримталдаг вэ?
-Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутаг бол маш чухал бүс нутаг юм. Дэлхийн таван эдийн засгийн гурав нь энэ бүс нутагт байдаг бөгөөд манай орны ойрын түнш улсууд бас бий. Дэлхий ертөнц хурдацтай өөрчлөгдөж байгаа энэ үед бид хамтдаа зөрчил мөргөлдөөн, уур амьсгалын өөрчлөлт зэрэг асуудлуудыг даван туулах шаардлага гарч байна.

Өнгөрөгч сард АСЕАН-ий дээд хэмжээний уулзалтын үеэр манай Гадаад харилцааны сайд Дэвид Ламмигийн хэлснээр Британи улс энэхүү бүс нутгийнхныг сонсож хамтран ажиллахад анхаарал хандуулна. Энэ бүс нутагт энх тайван, аюулгүй байдлыг хангах, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх, худалдааны эргэлтийг нэмэгдүүлэх тал дээр ойр ажиллах болно.  

Миний хувьд энэ бүс нутаг маш сэтгэлд ойр байдаг. Би Сиднейд төрсөн бөгөөд Их Британи руу нүүхээсээ өмнө Хятадын Нанжинд Англи хэл заадаг байсан. Иймээс Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутгийг хариуцсан сайдаар томилогдож эрч хүчтэй энэ бүсийнхэнтэй ойр ажиллан харилцаагаа өргөжүүлэх болсондоо баяртай байна.

-Танай Засгийн газрын зүгээс охид, эмэгтэйчүүд, тэгш эрхийн талаар ямар бодлого баримталдаг вэ? Охид эмэгтэйчүүдийн боловсролыг дэмжих тал дээр ямар ажил хийж байна вэ?
-Манай засгийн газар мөрийн хөтөлбөрийнхөө цөмд эмэгтэйчүүд, тэгш эрхийг тавьдаг. Энэ нь зөвхөн ёс зүйн шаардлага биш юм. Бид аюулгүй, шударга, энх тайван, өндөр хөгжилтэй дэлхий ертөнцийг бүтээхэд энэ нь стратегийн өндөр ач холбогдолтой.

Дэлхийн өнцөг булан бүрд амьдарч буй охид 12 жилийн чанартай боловсрол эзэмших ёстой хэмээх байр суурийг Их Британи улс баримталдаг. Энэ зорилтыг биелүүлэхэд туулах зам их байна. Ялангуяа цар тахлын үеэр охидын боловсролд илүү хүндээр нөлөөлсөн.

Бид гурван гол зүйл дээр анхаарч байж энэхүү боловсролын хямралаас гарна гэж үзэж байна. Нэгдүгээрт, охид зөвхөн сургуульд явах биш суралцах хэрэгтэй. Чанартай боловсрол олгож уншиж бичих чадварыг сайжруулснаар охидын авьяас чадварыг нээнэ.

Хоёрдугаарт, бид нийгмээс тусгаарлагдаж буй охидод хүрч ажиллах хэрэгтэй. Ядуу ам бүлд төрсөн, хөгжлийн бэрхшээлтэй, хоол хүнсний дутагдалтай, алслагдмал нутаг, цагаачдын түр байрт амьдарч буй болон зөрчилдөөн, байгалийн гамшгийн улмаас орон байргүй болсон охидод хүрэх нь чухал байна.

Эцэст нь, Британи улс удаан хугацаанд үргэлжилж буй хямрал, хүнд нөхцөлд амьдарч буй хүүхдүүдийн боловсролд тусгайлан анхаардаг. Хямрал, зөрчилдөөний улмаас дэлхий даяар нийт 224 сая хүүхэд сургууль завсардсан эсхүл завсардах аюулд байна. Хямралын үед боловсрол нь хүүхдүүдэд хамгаалалт, энгийн байдал, итгэл найдвар олгодог юм.

-Цаг гарган, мэдээлэл өгсөнд баярлалаа.