-Дэлхийн уул уурхайн хоёр дахь том хурал эхэллээ-

Ирээдүйн эрдэс баялаг 2025 хурал Саудын Арабын хаант улсын нийслэл Рияд хотод өчигдөр эхэллээ. Газрын тосны баялаг нөөцтэй Саудын Араб улс энэ хурлыг дөрөв дэх жилдээ зохион байгуулж байна.

Хуралд 170 орны 20 мянга орчим төлөөлөгч оролцож байна. Энэ хурал оролцогчийн тоо, оролцогчдын түвшнээрээ дэлхийн уул уурхайн хоёр дахь том хуралд тооцогддог аж. Их 20 улсын 15 улсын уул уурхай, эрчим хүчний сайд нар оролцож байгаа юм.

Ирээдүйн эрдэс баялаг гэж юу вэ?
Цахилгаан машин, ухаалаг утас, сэргээгдэх эрчим хүчний тоног төхөөрөмжийн түүхий эдүүдийг бүхэлд нь ирээдүйн эрдэс баялаг гэж нэрлэжээ. Мөн чухал эрдэс баялаг ч гэдэг. Улс орон, бүс нутгаасаа хамаарч зарим газарт чухал гэж үзсэн эрдэс нөгөө улсад чухал биш байж болно. Гэхдээ зэс, газрын ховор элемент, литий, кобальт, хөнгөн цагаан, никелийг олон оронд чухал ашигт малтмал гэж үздэг.  Ингэхдээ дараах хоёр шалгуурыг тооцдог байна.

1. Нийлүүлэлтийн эрсдэл
2. Эдийн засгийн ач холбогдол

Хэрэв танай улс аль нэг ашигт малтмалыг бусдаас худалдан авдаг, нийлүүлэгчээс хараат бол тэр нь чухал ашигт малтмал гэж үзнэ. Мөн тухайн эрдсийг олборлох, боловсруулах нь ашигтай бол эдийн засгийн өндөр ач холбогдолтойд тооцдог аж.   

Харин манай улс уул уурхайн ямар нөөцөө чухал гэж үзэхийг одоогоор тогтоогоогүй, стратегийн ордуудын жагсаалтаа л гаргасан юм.             

Хуралд оролцогчид ойрын ирээдүйд чухал ашигт малтмалын эрэлт өсөх ч хөрөнгө оруулалт хангалтгүй байгааг онцлов. Ялангуяа баттерэйн түүхий эдийн эрэлт өснө гэв. Европт олборлолт буурч, БНХАУ уул уурхайн олон салбарт тэргүүлж байна. Үүнд хэд хэдэн хүчин зүйл нөлөөлдөг байна. Төр хувийн хэвшилтэй түншилдэг тул хувийн хэвшил бүх эрсдэлийг үүрдэггүй, төр манлайлал үзүүлэхийн сацуу БНХАУ-ын компаниудад санхүүжилт олох нь хялбар юм байна.

Хурлын үеэр тойрог эдийн засгийг ч хөндөв. Өнөөг хүртэл уул уурхайн салбарынхан олборлоод ашиглахыг л анхаарсаар ирсэн. Цаашид дахин ашиглахыг эрмэлзэх шаардлагатай, учир нь уул уурхайн баялаг хязгаартай гэв. Мөн хүн төрөлхтөн ирээдүйнхээ өмнө үүрэг хүлээх тул уул уурхайг одоогийн загвараар үргэлжлүүлэх боломжгүй тул Европын орнуудад тойрог эдийн засгийн талаар ярих болжээ. 

Зэсийн нийлүүлэлт 20 хувиар, хөнгөн цагааных 9 хувиар тус тус буурна. Учир нь эдгээр эрдэст шинээр хөрөнгө оруулахгүй байна. Хүмүүс цахилгаан машин, ухаалаг утсыг нийтээрээ хэрэглэдэг атлаа уул уурхайг шүүмжилдэг, сөрөг хандлагатай байдаг. Гэтэл уул уурхай нь өнөөгийн технологийн хөгжлийн суурь, ухаалаг хэрэгслүүдийн гол түүхий эд  юм.   

Ирээдүйн эрдсийн форум 2025 маргааш үргэлжилнэ. АНУ-ын бизнесмэн, “Айвенхоу майнс” компанийг үүсгэн байгуулагч Роберт Фрийдланд маргааш (2025.01.15) өглөө нээлтийн илтгэл тавих юм.