АНУ-ын дунд хугацааны сонгууль энэ сард болсон билээ. АНУ-ын хууль тогтоох байгууллага Конгрессын хоёр танхимыг бүрдүүлэх дунд хугацааны сонгууль ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийн хугацааны дунд буюу хоёр дахь жилд нь болдог. Энэ утгаараа тус сонгууль тухайн үеийн засаг захиргааны ажлыг дүгнэж, дараагийн сонгуулийн өнгийг тодорхойлоход чухал ач холбогдолтой сонгууль хэмээн тодорхойлдог юм.

Энэ жилийн сонгууль үнийн өсөлт, эдийн засгийн байдал, үр хөндөлтийн эрх гэх мэт олон асуудлын дунд өрнөж, сонгогчдын санаа бодолд ихээхэн эргэлзээ төрүүлсэн билээ.

2022 оны дунд хугацааны сонгуулиас зарим онцлох зүйлс, сонгогчдын төлөөллийн сэтгэгдлийг хүргэе.

Бүгд найрамдахчууд Төлөөлөгчдийн танхимыг хяналтдаа авлаа

Бүгд найрамдахчууд Конгрессын доод танхимд хяналтаа тогтоох 218 босгыг давж, 221 суудалтай болжээ. Харин ардчилсан нам 213 суудалтай байна. Конгрессын танхим 435 гишүүнтэй бөгөөд Калифорнийн 13-р тойргийн үр дүнг зарлаагүй байна.

Төлөөлөгчдийн танхимаа алдах нь Ерөнхийлөгч Жо Байден болон Ардчилсан намын гишүүдийн бүрэн эрхийн дараагийн хоёр жилийн хугацаанд хууль батлахад хүндрэл учруулах болно.

Харин Сенат Ардчилсан намын гарт үлдэнэ

Ардчилсан нам Невада мужид ялалт байгуулснаар Сенатын хяналтыг гартаа авах хэсэх нь Жоржиа мужид ирэх сарын 6-нд болох хоёр дахь шатны сонгуулийн үр дүнгээс хамаарахаа больсон гэсэн үг.

Одоогийн байдлаар Сенатад Ардчилсан нам 50, Бүгд найрамдахчууд 49 суудалтай.

Сонгогчид саналаа өгөхдөө дараах таван асуудлыг чухалчилж үзжээ.

Флоридад ялалт байгуулсан Рон 2024 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөж магадгүй

Рон ДеСантис Флорида мужийн захирагчийн сонгуульд ялалт байгуулсан  нь түүнийг 2024 онд Бүгд найрамдах намаас ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших магадлалтай болгов. Ингэснээр тэрбээр ерөнхийлөгч асан Дональд Трамптай өрсөлдөгч байж магадгүй юм. Ноён ДеСантис Ардчилсан намын өрсөлдөгчөө бараг 20 хувиар ялсан билээ.  

Бүгд найрамдахчууд мөн Невада муж улсын амбан захирагчийн өрсөлдөөнд Ардчилсан намаас ялалт байгуулсан. Түүнчлэн Бүгд найрамдахчууд байсан Массачусетс, Мэрилэнд мужийн амбан захирагчийн үүргийг Ардчилсан намынхан хяналтандаа авчээ.

Z үеийн анхны гишүүн, 25 настай Максвелл Фрост

Ардчилсан намаас нэр дэвшсэн Максвелл Фрост Флоридагийн Конгрессын 10-р тойрогт ялалт байгуулж Z үеийн анхны гишүүн болно. /1996-2012 онд төрсөн хүмүүсийг Z үе хэмээдэг/. Фрост Сенатад нэр дэвшихээр суудлаа чөлөөлсөн Ардчилсан намын Вал Демингсийг залгамжлах болно.

25 настай сонгогдсон төлөөлөгч ялалтын дараах ярилцлагадаа Ерөнхийлөгч Жо Байден өөрт нь утсаар баяр хүргэхдээ тэрбээр 29 настайдаа анх сонгогдож сенатораар тангараг өргөж байсан үеэ дурсжээ.

Сонгогч, иргэдийн сэтгэгдэл...

АНУ-ын дунд хугацааны сонгуулийн талаар болон тус улсад тулгамдаад буй асуудлын талаар зарим сонгогч, иргэдийн сэтгэгдлийг сонирхлоо.

“BLACK LIVES MATTER” ТЭМЦЛИЙН ДАРАА ЗАРИМ ЭЕРЭГ ӨӨРЧЛӨЛТ ГАРСАН. ГЭХДЭЭ...

Атланта Их сургуулийн төгсөх курсийн оюутан Жилайза Альварес:

- Сонгогчийн хувьд танд хамгийн чухал асуудал юу вэ?
- Эмэгтэй хүн тэр дундаа өнгөт арьст эмэгтэй хүний хувьд хамгийн чухал зүйл бол сонголт гэж хэлнэ. Энэ нь мэдээж хэрэг нэр дэвшигчийн үзэл санаа, эмэгтэйчүүдийн талаар юуг чухалчилж байна гэдгийг нь харгалзан саналын хуудсан дээр хэрхэн сонголтоо хийхээс шалтгаална.

Хоёрдугаарт зайлшгүй дурдах ёстой зүйл бол эдийн засгийн хямрал. Би сургалтын зээлтэй. Ялангуяа залуу хүмүүсийн хувьд коллежид суралцах нь маш үнэтэй байгаа тул энэ нь миний ирээдүйд хэрхэн нөлөөлөх нь том асуудал.  Бидэнд коллежид суралцах боломжийг олгож байгаа нь сайн хэрэг ч үүний зэрэгцээ буцааж төлөх боломжийг олгодог системийг бий болгох нь чухал.

Улс төрд залуу үеийнхний дуу хоолой чухал биш гэж боддог хэсэг байсаар байгаа нь том асуудал

Хүмүүс цар тахлаас болж орлогоосоо илүү зарлагатай байгаа тул энэ нь ялангуяа ковидын дараах тулгамдсан асуудал болсон гэж би хувьдаа бодож байна. Тиймээс ажил эрхлэлт бол бидний үеийн залуусын хувьд чухал асуудал. Ахлах курсийн оюутны хувьд миний хамгийн том асуудлын нэг бол ажил эрхлэлт гэж боддог. Төгсөөд би ажилтай болох уу? Хэрэв үгүй бол яах вэ? гэж санаагаа чилээнэ.  Учир нь би одоо ч гэсэн оюутны зээлээ төлөх ёстой.

Гуравдугаарт, цагаачлал. Тодруулбал, бид ажилчин ангийнх учраас энд хэрхэн ажиллаж буйгаасаа хамаарч нэгнээ төлөөлж байдаг. Би цагаач гэр бүлээс гаралтай бөгөөд гэр бүлээ зүгээр л буцаасай гэж хүсдэггүй. Хэдийгээр манай гэр бүл энд 30, 40 гаруй жил бичиг баримтгүй байгаа нь нийгмийн даатгал, татвараа цаг тухайд нь төлж байгаа ч амьдарч буй улсынхаа нэг хэсэг хэмээн тооцогдохгүй байна гэсэн үг. Миний хувьд эдгээр асуудлыг нэрлэж чадахаар байна.

- АНУ-д залуу үеийнхэн сонгуульд хэр идэвхтэй оролцдог вэ?
- Ихэнх нь идэвхтэй гэж хэлнэ. Гэсэн хэдий ч залуу үеийнхний дуу хоолой чухал биш гэж боддог хэсэг байсаар байгаа нь том асуудал гэж би боддог. Бид 2016 онд болсон Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн Хиллари, Трамп хоёрын өрсөлдөөнд Хиллари олон нийтийн санал хураалтад ялалт байгуулсан ч Трамп сонгуулийн санал хураалтад ялахыг бид харсан. Олон нийтийн санал бол ард түмний сонголт гэсэн үг. Тэгсэн хэр нь ард түмний шийдвэр нь тэдний хүссэн зүйл биш байх үед юу болох вэ?

2024 оны ерөнхийлөгчийн сонгуульд юу болохыг харж л байя. Яг одоо Ардчилсан намд үнэхээр хүчтэй нэр дэвшигч алга. Дональд Трамп дахин сонгогдох эсвэл нэр дэвших магадлалтай бол энэ нь залуу үеийнхэнд хэрхэн нөлөөлөх вэ? Бидний дуу хоолой чухал хэвээр байна уу? Биднийг сонссон хэвээр байна уу? гэдгийг чухалчлах болсон. Тиймээс залуучууд өөрсдийн амьдарч буй ардчиллын нэг хэсэг болж, үгээ хэлэхийг хүсэж байгаа сүүлийн жилүүдэд учраас урьд урьдынхаас илүүтэйгээр өөрсдийгөө дайчилж байна гэж би хувьдаа харж байна.

- “Black Lives Matter” олон нийтийн тэмцлийн дараа эерэг өөрчлөлт гарсан гэж боддог уу?
- Тийм ээ, гэхдээ улс даяараа биш л дээ. Энэ нь бидэнд аль эрт хэрэгтэй байсан зүйл гэж боддог. Гэсэн ч өндөр “дархлаатай” хэмээгддэг цагдаа нартай учир зүйгээ олохын тулд зарим нь хичээсэн хэвээр л байна.  Холбооны засгийн газар болон муж улсуудын засгийн газрууд цагдаагийн байгууллагыг хамгаалж, тэднийг ард түмнээс илүүд үзэхийг нь харсаар байгаа тул энэ улсад хар, өнгөт арьстнуудад юу тохиолдох, тохиолдсон ч цагдаа нар үнэхээр хариуцлага хүлээх үү гэдэг нь бас асуудалтай.

Гэхдээ зарим эерэг өөрчлөлт гарсан гэж би боддог. Засгийн газар, компани, байгууллагууд цаашлаад энгийн иргэд ч хүний үнэ цэнийг хүлээн зөвшөөрч, хар, өнгөт хүмүүсийг илүүтэй ажилд авч байна. Үүний зэрэгцээ одоо бид ажиллах хүчээ хэрхэн бүрдүүлж, төрөлжүүлж, хийж байгаа зүйлдээ бусдыгаа татан оролцуулах эсэх асуудал гарч ирж байна.

"ӨСВӨР НАСНЫХАН БИД Ч УЛС ТӨРИЙН ҮЙЛ ЯВДАЛ, ХУУЛЬ ТОГТООМЖИЙН ҮР ДАГАВРЫГ ХҮРТЭЖ БАЙДАГ"

Мидтаун ахлах сургуулийн сурагч Cьерра Папе:
- Би хэдий 15 настай ч улс төр маш их сонирхдог. Тиймдээ ч би сургуулийнхаа “Миний санал” гэдэг сайн дурын байгууллагад ажилладаг. Бидэнд тулгардаг гол асуудал бол санал өгөх боломжгүй эсвэл залуу үе санал өгөхгүй гэсэн хэвшмэл ойлголтууд юм. Нийгмийн амьдралдаа хайхрамжгүй ханддаг залуус л саналаа өгөхгүй өнгөрдөг гэж боддог. Угтаа бол  залуу үе байтугай өсвөр насныхан бид ч гэсэн улс төрийн хүрээнд болж буй үйл явдал, хууль тогтоомжийн үр дагаврыг өдөр тутамдаа хүртэж байдаг. Өөрөөр хэлбэл улс төр цаашлаад хэний төлөө саналаа өгөх нь нас харгалзахгүй танд нөлөөлж байдаг учир залуу хүмүүсийг үүнд идэвхтэй байгаасай гэж хүсдэг.

- Өсвөр насныханд тулгамдаж буй асуудал юу байна вэ, өөрийн бодлоо хуваалцаач?
Одоогоор галт зэвсгийн тухай хууль АНУ-ын өсвөр насныханд маш их нөлөөлж байна. 2014 онд Жоржиа мужийн Засаг дарга үүнийг дэмжсэн. Тодруулбал “Нээлттэй авч явах” хуулийг /олон нийтийн дунд зэвсэг ил, далд хэлбэрээр авч явахыг зөвшөөрсөн хууль/ баталсан. Энэ нь бидний үеийнхний санааг зовоодог. Сүүлийн 10-20 жилийн хугацаанд сургуулийн орчинд болсон буутай гэмт хэргийн талаар та олон мэдээнээс харсан л байх. Өсвөр насныхан бол зэвсгийн хууль тогтоомж, бууны бодлогын үр дагаварт хамгийн их өртөж байгаа хүмүүс гэж би боддог.

"ЭРХ МЭДЭЛТЭЙ БАЯЧУУД ЯДУУ ХҮМҮҮСИЙН ЮУ ХҮРТЭХИЙГ ҮРГЭЛЖ ШИЙДДЭГ НЬ БУРУУ"

Тэтгэвэртээ гарсан архитектор, инженер 82 настай Кэн Ломас:

- Сонгогчийн хувьд энэ улсад тулгамдаж буй асуудлыг та юу гэж тодорхойлох вэ?
- Хамгийн том асуудал зөвхөн энэ улсад биш дэлхий нийтэд байна. Тэр бол ядуу хүмүүс юу хүртэхийг баячууд шийдэж буй үзэгдэл юм.  Өөрөөр  хэлбэл эрх мэдэлтэй баян хүмүүс ядуу хүмүүсийн юу хүртэхийг үргэлж шийддэг. Тэд үнэнийг ойлгохгүй байна.

Баян хүмүүсээс илүү сэтгэлтэй энгийн иргэд олон бий. Монголд ч тэр, Америкт ч тэр.

- Та нэр дэвшигчдээс сонголтоо хийхдээ хамгийн түрүүнд юуг чухалчилдаг вэ?
- Шударга байдал.

- Та сонгуулийн шударга байдалд итгэдэг үү?
- Одоогоор тийм. Гэхдээ хэрэв Трамп засгийн эрхэд дахин гарвал үгүй.

- Тэр 2024 онд ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшинэ гэдгээ мэдэгдсэн.
- Тэднээс илүү чадвартай нь бидний дунд олон байгаа гэдэгт итгэдэг. Баян хүмүүсээс илүү сэтгэлтэй энгийн иргэд бий. Монголд ч тэр, Америкт ч тэр. Илүү сайн нь ард иргэдийн дунд бий. Харин ард иргэд нэгдмэл байх хэрэгтэй. Баячууд эрх мэдлийг хангалттай удаан эдэллээ шүү дээ.

- Та эх орныхоо юугаар хамгийн их бахархдаг вэ?
- Бидэнд Ардчилсан нийгэм, Үндсэн хууль, Тусгаар тогтнолын тунхаг бий. Энэ бол Библийн дараа бичигдсэн хамгийн агуу баримт бичиг юм.