Бидний тухай
Сурталчилгаа байршуулах
Редакцийн ёс зүй
Нууцлалын бодлого
Холбоо барих
Онцлох
Шинэ
Тренд
Буцах
18
Өнгөрсөн зургаадугаар сард Минск хотноо Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбоо хоорондын Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан. Энэ гэрээ талуудын худалдааны эргэлт, төрөлжилтийг нэмэгдүүлж, хоёр талын бүс нутаг, хил орчмын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй буйгаа Ерөнхий сайд Владивосток хотод ажиллах үеэрээ илэрхийлэв.
Ерөнхий сайдын тус хотод хийсэн ажлын айлчлалын бүрэлдэхүүнд Эдийн засаг, хөгжлийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга И.Батхүү багтсан юм. Түүнээс Евразийн эдийн засгийн холбоо хоорондын Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийг хэзээ хэрэгжүүлж эхлэх талаар тодрууллаа.
-Тус Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр нь Олон улсын гэрээний тухай хуулийн дагуу заавал УИХ-аар соёрхон батлагдах ёстой юм. Хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төслийг Засгийн газраас ойрын хугацаанд өргөн барьж, УИХ-ын намрын чуулганаар соёрхон баталснаар Монгол Улсын хувьд дотоодын шат дамжлага дуусна.
Бараа экспортлоход 15-50 хувийн татвар ногдуулдаг байсан нь тэглэж, бидэнд боломж бий болно.
Евразийн эдийн засгийн холбоо таван гишүүн улстай. Эдгээр таван гишүүн улс мөн өөрсдийнхөө дотоодын процедураар холбогдох эрх бүхий байгууллага, парламентаараа Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийг батлуулах ажлыг дуусгах ёстой.
Үүний дараа улс бүрийн дотоод процедур дууссан тухай албан ёсоор харилцан мэдэгдсэнээр энэхүү Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болж, Монгол Улсын болон Евразийн эдийн засгийн холбооны гишүүн орнуудын хил гаалийнхан мөрдөж эхэлнэ.
Бид үүнийг хүлээлгүйгээр тус чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийг Монгол Улсад үр өгөөжтэй, ашигтай байдлаар хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлын төлөвлөгөөг дотооддоо холбогдох яамдыг оролцуулан боловсруулж байна.
Хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болоход тухайн улсуудын зах зээлд бараа бүтээгдэхүүнээ экспортлоход тавигддаг шаардлагуудыг хангах, тухайлбал ургамал, мал, амьтны эрүүл мэнд, хорио цээрийн асуудлуудаас эхлээд тарифын бус саад тотгоруудыг арилгах чиглэлээр дотоодын бэлэн байдлыг хангах, хил, гаалийн гэх мэт холбогдох байгууллагуудын байнгын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх зэрэг ажлуудыг хийх юм.
Өөрөөр хэлбэл малын эрүүл мэндийг сайжруулахын тулд ХХААХҮЯ ямар арга хэмжээ авах, тээвэр логистикийн асуудлаар холбогдох яам юу хийх, боловсруулах үйлдвэрүүд чанарын ямар шаардлага хангасан байх зэрэг олон арга хэмжээг төлөвлөгөөнд тусгана.
Аливаа хэлэлцээрийг байгуулаад зүгээр орхичихвол үр ашигтай байж чадахгүй. Японтой байгуулсан Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийг Монголын талд үр ашиг багатай гэх шүүмжлэл их гардаг. Бид эдгээр хэлэлцээрийг бүрэн ашиглахын тулд өөрсдийгөө бэлдэх ёстой.
Монгол Улсад оруулж буй хүнсний бүтээгдэхүүн, бусад бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдалд хяналт тавьж, иргэдийнхээ эрх ашиг, эрүүл мэндийг хамгаалдаг шиг, эдгээр улсууд ч гэсэн холбогдох шаардлага, стандартаа тавина. Бид үүнийг хангаж байж экспортлох ёстой.
Энэ асуудал уул уурхайгаас хамааралтай эдийн засгийн бүтэц, экспортын бүтцийг төрөлжүүлэхэд амин чухал. Аль улстай ямар хэлэлцээр байгуулахаас хамааралгүйгээр заавал хийх ёстой ажил юм.
Евроазийн эдийн засгийн холбоотой байгуулах чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийн ач холбогдлын талаар мэдээлэл өгөхөд, хүчин төгөлдөр болсны дараа гурван жилийн хугацаанд үйлчилнэ.
Хугацаа нь дуусахад сунгах боломжтой. Эдгээр улсуудтай хийж буй гадаад худалдааны бүх бараанд биш БТКУС-ын 6 оронтой кодоор харилцан 367 нэр төрлийн бараанд зөвхөн импортын татвараас чөлөөлөх, тодорхой хувиар хөнгөлөх асуудал яригдана.
Монгол Улсын талаас экспортлох 367 нэр төрлийн бараанд эдгээр улсууд импортын татварыг бүрэн тэглэх бол Монголд орж ирэх 367 нэр төрлийн барааны 11 нэр төрлийн барааг нь импортын татвараас бүрэн тэглэхгүй, тодорхой квот тавьж өгөх, тарифыг 50 хувь бууруулах, 25 хувиар бууруулах талаар тохиролцсон.
Хэлэлцээрийн үр ашгийн талаар олон улсын худалдааны тооцоолол хийдэг GTAP ерөнхий тэнцвэрийн загвараар, дэлхийн 160 гаруй улсын хооронд хийж буй гадаад худалдааны хамгийн сүүлийн үеийн дата ашиглан хийсэн дүгнэлт гарсан.
Товчхондоо, ДНБ-д эерэг нөлөөтэй, экспорт, хөрөнгө оруулалт, худалдааны нөхцөл сайжрах, хэрэглээний зардал буурах нөлөөллүүд гарахаар байна.
Автобензин, дизель түлш, азотын бордоо гэх мэт газар тариалан, уул уурхайд хэрэгцээтэй бараа бүтээгдэхүүний өртөг буурах, үйлдвэрлэл, бүтээн байгуулалтад ашиглагдах техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, төмөр хийц зэрэг манай улсад үйлдвэрлэдэггүй бүтээгдэхүүний өртөг буурах боломжтой.
ЕАЭЗХ-ны зах зээл нь нийтдээ 190 гаруй сая хүн амтай, манай одоо гаргаж байгаа мах, махан бүтээгдэхүүний экспорт ердөө 5.8 сая доллар байгаа бол тэдний зөвхөн импорт нь 700 сая доллар давж, арьс ширэн бүтээгдэхүүний импорт нь 6.9 тэрбум доллар, ноос, ноолууран бүтээгдэхүүний хэрэгцээ нь 7.5 тэрбум доллар гэсэн судалгаа бий.
Энэ зах зээл рүү манай бараа экспортлоход 15-50 хувийн татвар ногдуулдаг байсан нь тэглэж, бидэнд боломж бий болно гэсэн үг юм.
Харин нөгөө талаас Монгол Улсад орж ирэх 367 нэр төрлийн бараан дунд угаасаа импортолдог байсан аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн 181 нэр төрөл байгаа нь 222 болох, хүнсний бүтээгдэхүүн 81 байгаа нь 94 болох, эрдэс, химийн бүтээгдэхүүн 47 байгаа нь 51 болж хэлэлцээрт хамрагдана.
Монгол Улсын импортын татвар цөөн хэдэн нэр төрлийн барааг үл тооцвол нийтлэг 5 хувиас 0 хувь болох юм.
Хүмүүсийн хамгийн их сонирхдог автобензин, дизель түлш, азотын бордоо гэх мэт газар тариалан, уул уурхайд хэрэгцээтэй бараа бүтээгдэхүүний өртөг буурах, үйлдвэрлэл, бүтээн байгуулалтад ашиглагдах техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, төмөр хийц зэрэг манай улсад үйлдвэрлэдэггүй бүтээгдэхүүний өртөг буурах боломжтой.
Хүнсний бүтээгдэхүүний хувьд дотоодын үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн эрх ашиг, сонирхлыг хамгаалах үүднээс 8 нэр төрлийн барааг хэлэлцээрт хамруулахгүй импортын татварыг хэвээр үлдээх, 11 нэр төрлийн бараанд дээр дурдсан квот тавих, импортын татварыг бүрэн тэглэх биш 25, 50 хувиар бууруулах тохиролцоог хийсэн.
Бидний зүгээс дотоодын бэлтгэл ажлыг хангах төлөвлөгөө боловсруулахын хажуугаар, энэ удаагийн айлчлалын хүрээнд Евроазийн эдийн засгийн холбоо руу Узбекистан улс экспорт хийхдээ тарифын бус саад тотгорыг бууруулах чиглэлээр хийсэн ажлуудын мэдээллийг сонслоо, цаашид дэлгэрэнгүй судалж ажиллана.
-Танд баярлалаа.
Өнгөрсөн зургаадугаар сард Минск хотноо Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбоо хоорондын Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан. Энэ гэрээ талуудын худалдааны эргэлт, төрөлжилтийг нэмэгдүүлж, хоёр талын бүс нутаг, хил орчмын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй буйгаа Ерөнхий сайд Владивосток хотод ажиллах үеэрээ илэрхийлэв.
Ерөнхий сайдын тус хотод хийсэн ажлын айлчлалын бүрэлдэхүүнд Эдийн засаг, хөгжлийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга И.Батхүү багтсан юм. Түүнээс Евразийн эдийн засгийн холбоо хоорондын Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийг хэзээ хэрэгжүүлж эхлэх талаар тодрууллаа.
-Тус Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр нь Олон улсын гэрээний тухай хуулийн дагуу заавал УИХ-аар соёрхон батлагдах ёстой юм. Хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төслийг Засгийн газраас ойрын хугацаанд өргөн барьж, УИХ-ын намрын чуулганаар соёрхон баталснаар Монгол Улсын хувьд дотоодын шат дамжлага дуусна.
Бараа экспортлоход 15-50 хувийн татвар ногдуулдаг байсан нь тэглэж, бидэнд боломж бий болно.
Евразийн эдийн засгийн холбоо таван гишүүн улстай. Эдгээр таван гишүүн улс мөн өөрсдийнхөө дотоодын процедураар холбогдох эрх бүхий байгууллага, парламентаараа Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийг батлуулах ажлыг дуусгах ёстой.
Үүний дараа улс бүрийн дотоод процедур дууссан тухай албан ёсоор харилцан мэдэгдсэнээр энэхүү Чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болж, Монгол Улсын болон Евразийн эдийн засгийн холбооны гишүүн орнуудын хил гаалийнхан мөрдөж эхэлнэ.
Бид үүнийг хүлээлгүйгээр тус чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийг Монгол Улсад үр өгөөжтэй, ашигтай байдлаар хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлын төлөвлөгөөг дотооддоо холбогдох яамдыг оролцуулан боловсруулж байна.
Хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болоход тухайн улсуудын зах зээлд бараа бүтээгдэхүүнээ экспортлоход тавигддаг шаардлагуудыг хангах, тухайлбал ургамал, мал, амьтны эрүүл мэнд, хорио цээрийн асуудлуудаас эхлээд тарифын бус саад тотгоруудыг арилгах чиглэлээр дотоодын бэлэн байдлыг хангах, хил, гаалийн гэх мэт холбогдох байгууллагуудын байнгын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх зэрэг ажлуудыг хийх юм.
Өөрөөр хэлбэл малын эрүүл мэндийг сайжруулахын тулд ХХААХҮЯ ямар арга хэмжээ авах, тээвэр логистикийн асуудлаар холбогдох яам юу хийх, боловсруулах үйлдвэрүүд чанарын ямар шаардлага хангасан байх зэрэг олон арга хэмжээг төлөвлөгөөнд тусгана.
Аливаа хэлэлцээрийг байгуулаад зүгээр орхичихвол үр ашигтай байж чадахгүй. Японтой байгуулсан Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийг Монголын талд үр ашиг багатай гэх шүүмжлэл их гардаг. Бид эдгээр хэлэлцээрийг бүрэн ашиглахын тулд өөрсдийгөө бэлдэх ёстой.
Монгол Улсад оруулж буй хүнсний бүтээгдэхүүн, бусад бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдалд хяналт тавьж, иргэдийнхээ эрх ашиг, эрүүл мэндийг хамгаалдаг шиг, эдгээр улсууд ч гэсэн холбогдох шаардлага, стандартаа тавина. Бид үүнийг хангаж байж экспортлох ёстой.
Энэ асуудал уул уурхайгаас хамааралтай эдийн засгийн бүтэц, экспортын бүтцийг төрөлжүүлэхэд амин чухал. Аль улстай ямар хэлэлцээр байгуулахаас хамааралгүйгээр заавал хийх ёстой ажил юм.
Евроазийн эдийн засгийн холбоотой байгуулах чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээрийн ач холбогдлын талаар мэдээлэл өгөхөд, хүчин төгөлдөр болсны дараа гурван жилийн хугацаанд үйлчилнэ.
Хугацаа нь дуусахад сунгах боломжтой. Эдгээр улсуудтай хийж буй гадаад худалдааны бүх бараанд биш БТКУС-ын 6 оронтой кодоор харилцан 367 нэр төрлийн бараанд зөвхөн импортын татвараас чөлөөлөх, тодорхой хувиар хөнгөлөх асуудал яригдана.
Монгол Улсын талаас экспортлох 367 нэр төрлийн бараанд эдгээр улсууд импортын татварыг бүрэн тэглэх бол Монголд орж ирэх 367 нэр төрлийн барааны 11 нэр төрлийн барааг нь импортын татвараас бүрэн тэглэхгүй, тодорхой квот тавьж өгөх, тарифыг 50 хувь бууруулах, 25 хувиар бууруулах талаар тохиролцсон.
Хэлэлцээрийн үр ашгийн талаар олон улсын худалдааны тооцоолол хийдэг GTAP ерөнхий тэнцвэрийн загвараар, дэлхийн 160 гаруй улсын хооронд хийж буй гадаад худалдааны хамгийн сүүлийн үеийн дата ашиглан хийсэн дүгнэлт гарсан.
Товчхондоо, ДНБ-д эерэг нөлөөтэй, экспорт, хөрөнгө оруулалт, худалдааны нөхцөл сайжрах, хэрэглээний зардал буурах нөлөөллүүд гарахаар байна.
Автобензин, дизель түлш, азотын бордоо гэх мэт газар тариалан, уул уурхайд хэрэгцээтэй бараа бүтээгдэхүүний өртөг буурах, үйлдвэрлэл, бүтээн байгуулалтад ашиглагдах техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, төмөр хийц зэрэг манай улсад үйлдвэрлэдэггүй бүтээгдэхүүний өртөг буурах боломжтой.
ЕАЭЗХ-ны зах зээл нь нийтдээ 190 гаруй сая хүн амтай, манай одоо гаргаж байгаа мах, махан бүтээгдэхүүний экспорт ердөө 5.8 сая доллар байгаа бол тэдний зөвхөн импорт нь 700 сая доллар давж, арьс ширэн бүтээгдэхүүний импорт нь 6.9 тэрбум доллар, ноос, ноолууран бүтээгдэхүүний хэрэгцээ нь 7.5 тэрбум доллар гэсэн судалгаа бий.
Энэ зах зээл рүү манай бараа экспортлоход 15-50 хувийн татвар ногдуулдаг байсан нь тэглэж, бидэнд боломж бий болно гэсэн үг юм.
Харин нөгөө талаас Монгол Улсад орж ирэх 367 нэр төрлийн бараан дунд угаасаа импортолдог байсан аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн 181 нэр төрөл байгаа нь 222 болох, хүнсний бүтээгдэхүүн 81 байгаа нь 94 болох, эрдэс, химийн бүтээгдэхүүн 47 байгаа нь 51 болж хэлэлцээрт хамрагдана.
Монгол Улсын импортын татвар цөөн хэдэн нэр төрлийн барааг үл тооцвол нийтлэг 5 хувиас 0 хувь болох юм.
Хүмүүсийн хамгийн их сонирхдог автобензин, дизель түлш, азотын бордоо гэх мэт газар тариалан, уул уурхайд хэрэгцээтэй бараа бүтээгдэхүүний өртөг буурах, үйлдвэрлэл, бүтээн байгуулалтад ашиглагдах техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, төмөр хийц зэрэг манай улсад үйлдвэрлэдэггүй бүтээгдэхүүний өртөг буурах боломжтой.
Хүнсний бүтээгдэхүүний хувьд дотоодын үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн эрх ашиг, сонирхлыг хамгаалах үүднээс 8 нэр төрлийн барааг хэлэлцээрт хамруулахгүй импортын татварыг хэвээр үлдээх, 11 нэр төрлийн бараанд дээр дурдсан квот тавих, импортын татварыг бүрэн тэглэх биш 25, 50 хувиар бууруулах тохиролцоог хийсэн.
Бидний зүгээс дотоодын бэлтгэл ажлыг хангах төлөвлөгөө боловсруулахын хажуугаар, энэ удаагийн айлчлалын хүрээнд Евроазийн эдийн засгийн холбоо руу Узбекистан улс экспорт хийхдээ тарифын бус саад тотгорыг бууруулах чиглэлээр хийсэн ажлуудын мэдээллийг сонслоо, цаашид дэлгэрэнгүй судалж ажиллана.
-Танд баярлалаа.