Эрүүл мэндийн даатгалын сан /ЭМДС/-ийн үйл ажиллагаатай холбоотой хяналт шалгалтын үр дүнгийн талаар ЗГХЭГ-ын дарга С.Бямбацогт танилцуулав. 

Тэрбээр "Засгийн газрын хурлаар ЭМДС-ийн үйл ажиллагааны шалгалтын дүнтэй танилцаж энэ санг өөрийг нь эмчлэх, эрүүлжүүлэх цаг ирсэн байна гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн. 

2020 онд ЭМД-ын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орж, ЭМД-ын үйл ажиллагаа нэг худалдан авагчийн тогтолцоонд шилжсэн. Эрүүл мэндийн байгууллагуудыг гүйцэтгэлээр нь санхүүжүүлдэг болсон. Гэсэн ч ЭМДС-ийн өр төлбөр нэмэгдэж, дампуурлын ирмэгт тулаад байна. 

ЭМДС 2020 онд 2.6, 2021 онд 264, 2023 онд 218, 2024 онд 316 тэрбум төгрөгийн өр төлбөр үүссэнийг байнга улсын төсвөөс бүрдүүлж явсан. 2025 онд 280 тэрбумын өр төлбөр үүсэх тооцоолол гарч байна. 

Хязгаарлагдмал эх үүсвэртэй хэр нь хязгааргүй санхүүжилт олгож байсан гажуудал бий болжээ. Өөрөөр хэлбэл тусламж үйлчилгээ авч буй иргэний зардал төлбөрийг хязгааргүйгээр ЭМДС-аас олгох тогтолцоонд шилжсэн нь ийм нөхцөл байдал үүсэхэд нөлөөлсөн.

Нэг иргэн найман удаа эмнэлэгт хэвтэж, 118 сая төгрөгийн тусламж үйлчилгээ авсан.

ЭМДС-ын манаач байх ёстой Эрүүл мэндийн даатгалын үндэсний зөвлөл чиг үүргээ хэрэгжүүлээгүй, ажлаа хийж чадаагүй байна гэж дүгнэсэн. Тухайлбал 2024 онд зөвхөн нэг иргэн найман удаа эмнэлэгт хэвтэж, 118 сая төгрөгийн тусламж үйлчилгээ ЭМДС-аас авсан. Нэг иргэн жилд 346 удаа амбулаторийн үзлэг хийлгэж 12 сая төгрөгийн шинжилгээ хийлгэсэн. Бараг өдөр бүр эмнэлэгт очсон байна. Өөр нэг иргэн 61 удаа 63 сая төгрөгийн эмийн хөнгөлөлт эдэлсэн. Энэ мэт тохиолдолд хяналт тавиагүй. 

Тусламж үйлчилгээ авч буй иргэдийг буруутгах гээгүй. Гэхдээ эдгээр тохиолдол зөв эсвэл буруу байсан эсэх, цаана нь хулгай луйвар байсан уу гэдэгт Эрүүл мэндийн даатгалын үндэсний зөвлөл ажлаа хийгээгүй байна. 

Түүнчлэн хийдэлтэй гэрээ хийдэг явдал хавтгайрсан. ЭМДЕГ үйлчилгээний төрөл, тоо хэмжээ заагаагүй олон гэрээ хийсэн байна. 

Мөн нэхэмжлэхийг бараг хянадаггүй. Сар бүр 2.1 сая нэхэмжлэх ирдэг. Нарийвчилсан хяналтыг 3 хувьд нь л хийдэг. 2024 онд 17 сая нэхэмжлэх ирснээс 105 мянга нь зөрчилтэй байна. 100 хувь хяналт хийгээд эхэлбэл ямар их хэмжээний зөрчил илрэх нь ойлгомжтой. ЭМДС хүнд байдалд орсны шалтгаан нь хуурамч нэхэмжлэхийн цаана нуугдаж байна. 

Эрүүл мэндийн зарим байгууллагын удирдлагууд хуурамч нэхэмжлэл үүсгэх замаар ЭМДС-ийн хөрөнгийг завшсан байж болзошгүй 230 мянган зөрчил байна. Жишээ нь ханиад хүрсэн хүнийг хатгаа болсон гээд эмнэлэгт хэвтүүлэх, хөнгөн мэс засалд орох хүнийг хүнд хагалгаа хийлгэнэ гээд их санхүүжилт авах явдал хавтгайрсан байна" гэлээ.