Генийн өөрчлөлттэй хүнс буюу GMO агуулсан хүнсний бүтээгдэхүүнийг хэрхэн таних талаар ээлжит нийтлэлээ хүргэж байна. GMO гэдэг нь манайхаар хувиргасан амьд организм буюу энгийнээр хэлвэл тухайн түүхий эдийн генд өөрчлөлт оруулж, хадгалалт удаан даадаг, тэсвэртэй, хэмжээ том болгож хувиргах зорилгоор хийгддэг үйл ажиллагаа гэж ойлгодог.

Эдийн засагт хэмнэлттэй, асар их ашигтай тул өсөн нэмэгдэж буй хүнсний хэрэгцээг хангахын тулд ийм аргыг хэрэглэхээс аргагүй гэдэг тайлбарыг дэлхийн хүнсний сүлжээ компаниуд мэдэгддэг.

Тэгвэл GMO нь алсдаа хүн төрөлхтний эрүүл мэнд, үр удамд тооцоолж баршгүй хохирол учруулна гэж зарим эрдэмтэд тэмцсээр байгаа юм. Нэгэнт органик бүтээгдэхүүн хэрэглэх боломжоор хомс, импортын хүнсээр хэрэгцээгээ хангадаг манай орны хувьд GMO хэмээх сэдэв хамгийн их хамаатай билээ.

Тиймээс бидэнд түүнийг шошгоноос нь таних, таньж сурчихаад хэрэглэх эсэхээ өөрсдөө мэдэх сонголт байгаа.

GMO ГЭЖ ХЭН БЭ?

Одоогоор трансген буюу хувиргасан 130 гаруй төрлийн таримал бий гэдэг тооцоог гаргасан байна. Европт GMO нэмэгдлийг заавал шошгожуулах журамтай, харин АНУ болон Хятад улсад сайн дурын үндсэн дээр шошгожуулна гэж заажээ.

Хятадын экспортын бүтээгдэхүүнд GMO-ийн талаар тэмдэг, тэмдэглэгээ бараг байдаггүй нь өдгөө дэлхий нийтийн худалдан авагчдыг айлгаж байгаа юм. Трансген нэмэгдлийг хүүхдийн сүүн тэжээлд хүртэл ашиглаж байгаа юм. Чухамдаа хэдэн хувь хүртэл агуулагддаг болохыг нь нарийн тогтоож, заавал шошгожуулахыг шаарддаг худалдан авагчид ч бий. Африк ийм бүтээгдэхүүнийг хилээрээ оруулахыг хориглосон байдаг аж.

Хамгийн гол нь GMO агуулсан түүхий эд маш олон хүнсний бүтээгдэхүүнд нэгэн зэрэг хэрэглэгддэг юм. Олон улсын “Эрүүл дэлхий, эрүүл хүүхэд” байгууллагаас GMO агуулсан топ долоон түүхий эдийг зарласан байдаг.

Тэдгээрийг дурдвал, 1. Эрдэнэшиш-Эрдэнэшиш бол маш олон бүтээгдэхүүний түүхий эд болдог. АНУ-д өмнө нь нэг гектар талбайгаас хагас тонн эрдэнэ шиш хураан авдаг байсан бол генийн инженерчлэлийн аргыг ашиглаж эхэлснээс хойш таван тонныг хураахад асуудалгүй болжээ.

Эрдэнэшишээр хийсэн бүтээгдэхүүнд бяслаг, кетчуп, жигнэмэг, зай, хатаасан бяслаг, салат амтлагч, кола, сахар орлуулагч, жимсний чанамал, сироп, шүүс, найруулдаг ундаа, живх, халуун намдаах эм, мах, зууш гээд олон тооны зүйл орно. Эрдэнэшишийг ямар ч төрлийн бүтээгдэхүүнд түүхий эд болгож болдог. Өдгөө гадаадын орнуудад үхэр, тахиа, гахайг ихэвчлэн эрдэнэшишээр хооллож байна. Зардал багатай, маш тэжээллэг хүнс учир. Түүний 88 хувийг генийн өөрчлөлтийн аргаар хувиргадаг байна.

2. Шар буурцаг–93 хувийн өөрчлөлттэй түүхий эд. Шар буурцгийг мөн адил ямар олон бүтээгдэхүүний түүхий эд болгон ашигладгийг уншигч та мэднэ. Бид дараагийн дугаарууддаа эдгээрийг нарийвчлан задалж хүргэх тул ингээд орхиё.

3. Хөвөнгийн ургамлын үр-94 хувь нь хувиргасан амьд организм буюу GMO бүтээгдэхүүн юм. Хөвөнгийн үрийг бүх төрлийн даавуунд ашигладаг. Дээрээс нь тос, маргарин, чипс, шарсан бэлэн хоолонд хэрэглэдэг юм.

4. Царгас-Манайд царгасыг малын тэжээлийн зориулалтаар тарьж ургуулдаг юм билээ. Тэгвэл АНУ-д царгасыг генийн өөрчлөлттэй хүнсний дөрөв дэх том бүтээгдэхүүнээр хэрэглэж байна. Царгас нь малд хамгийн сайн тэжээл болдог аж. Малын тэжээл болно гэдэг нь цагаан идээ, сүү, цөцгийн тос, ёогурт, мах гэх мэтчилэн өргөн хэрэглэгддэг хүнсний бүтээгдэхүүнд GMO-ийн нэмэгдэл тодорхой хэмжээгээр агуулагдана гэсэн үг. Гэвч Америкийн аль ч дэлгүүрт царгасаас гаралтай бүтээгдэхүүнд GMO тэмдэглэгээг хийдэггүй ажээ. Мэдээж манай өөрсдийн малладаг мал, амьтанд энэ нь хамаагүй асуудал юм.

5. Папаяа буюу хулуу Энэ жимсний 75 хувийг генийн өөрчлөлтөөр гаргаж авдаг болжээ.

6. Канола-Канола нь нэгэн төрлийн шар цэцэг. Өдгөө тосны салбарт Canola oil хүч түрэн орж ирж байгаа. Баруунд энэ төрлийн тосыг хоолондоо хэрэглэх нь ихэссэн. Тэгвэл Канола хэмээх шар цэцэгний 90 хувийг GMO эзэлдэг аж.

7. Чихрийн манжинТ үүний 90 хувийг мөн АНУ-д хувиргаж байна.

ЗҮСЭЭ ХУВИРГАСАН GMO

Дээрх долоон түүхий эд нь маш олон бүтээгдэхүүнд ашиглагддаг. Тэр бүрийг нэгбүрчлэн дурдвал олон хуудас болох биз. Олон нийтийн цахим хуудсуудад компани, бүтээгдэх үүнийх нь нэрээр нэг бүрчлэн гаргасан жагсаалт ч байдаг юм билээ. Дээрх алдартай долоон түүхий эдээс гадна дараах бүтээгдэхүүнүүдийг тодорхой хэмжээгээр генийн өөрчлөлтөд оруулж байгааг судлаачид тогтоожээ.

Үүнд: Төмс, түүний бүтээгдэхүүн (хатаасан төмс, хуурай нухаш, чипс, крекер, төмсний гурил гэх мэт), улаан лооль, түүний бүтээгдэхүүн (паста, нухаш, соус, кетчуп гэх мэт), хаш, түүнийг ашиглаж үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн, улаан буудай, талх, гурилан бүтээгдэхүүн, наранцэцгийн тос, цагаан будаа ба түүний бүтээгдэхүүн, лууван, түүгээр хийсэн бүтээгдэхүүн, бөөрөнхий сонгино, түүний төрлүүд.

Түүнчлэн хүнсний бүтээгдэхүүнд ашиглагддаг дараах нэмэгдэл, амтлагчид трансген агуулсан байдаг ажээ.

Е101 ба Е101А (В2, рибофлавин), Е150 (амтлагч), Е153 (карбонат), Е160а (бета-каротин, провитамин А, ретинол), Е160b (аннатто), Е160d (ликопин), Е234 (низин), Е235 (натамицин), Е270 (сүүний хүчил), Е300 (витамин С – аскорбины хүчил), Е301-аас Е304 хүртэл (аскорбатууд), Е306- аас Е309 хүртэл (токоферол / витамин Е), Е320 (ВНА), Е321 (ВНТ), Е322 (лецитин), Е325-аас Е327 хүртэл (лактат), Е330 (нимбэгийн хүчил), Е415 (ксантин), Е459 (бетациклодекстрин), Е460-аас Е469 хүртэл (целлюлоз), Е470 ба Е570 (давс ба тосны хүчил), Тосны хүчлийн эфир (Е471, Е472a&b, Е473, Е475, Е476, Е479b), Е481 (стеароил-2-лактилат натри), Е620-аас Е633 хүртэл (глютамины хүчил ба глютаматууд), Е626-аас Е629 хүртэл (гуанилын хүчил ба гуанилатууд), Е630-аас Е633 хүртэл (инозины хүчил, инозинатууд), Е951 (аспартам), Е953 (изомальтит), Е957 (тауматин), Е965 (малтинол)

Үргэлжлэл бий...

Б.Солонго