НҮБ-ын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн суурь конвенцын талуудын 29 дүгээр бага хурал (COP 29) Азербайжан улсын Баку хотноо үргэлжилж байна.

Монголоос ирсэн төлөөлөгчид "Монгол Улсад ногоон, тогтвортой ирээдүйг бий болгоход уур амьсгалын өөрчлөлт, биологийн олон янз байдал болон цөлжилтийн асуудлуудын уялдааг хангах нь" сэдэвт хэлэлцүүлэг өрнүүлэв. Хэлэлцүүлэгт оролцогчдын санал сэтгэгдлээс хүргэж байна.

"IUCN"-н Уур амьсгалын өөрчлөлтийн глобал бодлогын ахлах, доктор Сандийп Сэнгупта “Зөвхөн Монголд л цөлжилтийн асуудал тулгамдаагүй бөгөөд ижил асуудалтай маш олон улс орон асуудлаа шийдвэрлэхээр олон чиглэлд ажиллаж байна.

Жишээлбэл, манай байгууллагаас гаргадаг судалгаанаас харвал, Монголд тулгамдаж буйтай ижил асуудалтай улс орнууд байгальд суурилсан шийдэл гэсэн замаар шийдэлд хүрэх боломжтой гэж харж байна.

Манай байгууллага байгальд суурилсан шийдлүүдийг судалж, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлж ажиллаж байна. Байгальд суурилсан шийдэл гэдэг нь,

• Уур амьсгалын өөрчлөлтийг шийдвэрлэх,
• Биологийн олон янз байдлыг хамгаалах
• Газрын доройтлыг нөхөн сэргээх буюу цөлжилтийг сааруулах цогц арга хэмжээ юм.

Монгол Улс шиг хөгжиж байгаа боловч асар хурдацтай цөлжиж буй улс орнуудын хувьд конвенцийн уялдааг хангуулах асуудлаар манлайлж ажиллах хэрэгтэй.

НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенцод (“UNCCD”) нэгдэн орсон талуудын 17  дугаар бага хурлыг (“COP 17”) 2026 онд Монгол Улсад зохион байгуулна.

Энэ үеэр, Монгол Улсын зүгээс дээрх гурван асуудлыг цогцоор нь шийдэх гарц гаргалгааг олон улсад таниулан сурталчлах шинэ санал санаачилгыг дэвшүүлэх бүрэн боломжтой гэж харж байна” гэлээ.

НҮБ-ын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн дээд түвшний төлөөлөгч Гонзало Мунос "Өдгөө дэлхий нийтийн улс орнууд хүндхэн цаг үетэй тулж ирээд байна. Бид бүхэн байгаль орчны гурван талт хямралын хамгийн хүнд хэцүү нөхцөл байдалтай нүүр тулж байгаа. Бидэнд цаг байхгүй.

Эдгээр асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд ганцхан уур амьсгалын өөрчлөлтөд төвлөрөх бус дэлхийн улс орнууд, олон улсын хамтын нийгэмлэгүүд гурван асуудлыг цогцоор нь шийдвэрлэх ач холбогдлыг чухалчлан үзэж буй.

Уур амьсгалын өөрчлөлт төдийгүй биологийн олон янз байдал буюу байгаль орчин, цөлжилтийн асуудлыг уялдуулах замаар гурван асуудлыг цогцоор нь шийдвэрлэхэд олон улс маш их хүчин чармайлт гаргаж эхэллээ.

Зүгээр ярих бус энэ ажлыг хэрэгжүүлж, үйл хэрэг болгох, хэрэгжилтийг нь илүү өндөр түвшинд хангуулахын тулд дэлхийн улс орнууд нотолгоонд суурилсан арга барилыг хэрэгжүүлэх болсон. Өөрөөр хэлбэл, хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх нь хамгийн чухал.

Энэ хүрээнд COP буюу гурван конвенцын талуудын бага хурлыг зохион байгуулж байгаа даргалагч улс орнуудын хүрээнд олон түншлэл хийж, санаачилгуудыг гаргаж буй.

Өнгөрсөн онд Дубайд болсон COP28 хурлаас эхлэн уур амьсгал, биологийн олон янз байдал гэх хоёр асуудлыг холбосон түншлэл үүсгэсэн.

Энэ жилийн цөлжилтийн COP29 хуралд уур амьсгал, цөлжилтийн асуудлыг холбосон түншлэл санаачилгыг гаргаж байна. Түншлэл болон санаачилгад тулгуурлан эдгээр асуудлын уялдааг хангах, оролцогч талуудыг татан оролцуулах өндөр ач холбогдолтой.

Дан ганц төрийн байгууллагууд, улс орнууд биш хувийн хэвшил, судалгааны байгууллагууд болон бусад бизнесийн төлөөлөл, олон улсын санхүүгийн байгууллагууд, улсын өөрийн санхүүгийн байгууллагууд хоорондын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд маш чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Ингэж хамтын ажиллагаа, түншлэлийг өргөжүүлж хөгжүүлснээр үр нөлөө, үр дүн нь бодитой илэрхийлнэ.

Дан ганц ярих бус бодит үр дүн гаргахын тулд хамтын ажиллагаа, түншлэлийг өргөжүүлэх хэрэгтэй байна.

РИО-гийн гурван конвенц 1993 онд батлагдаж өдгөө 2025 онд гурван конвенцыг хэрэгжүүлж эхэлсний 32 жилийн ой тохиож байна.

Энэ хугацаанд юу хийснээ эргэж дүгнэж цэгнээд цаашид илүү бодитой, үр дүнтэй алхам руу шилжих хэрэгцээ шаардлага тулгарч байгаа юм.

Хоёр жилийн дараа цөлжилтийн асуудлаарх бага хурлыг Монголд зохион байгуулна.  Талуудын бага хурлыг зохион байгуулна гэдэг нь гурван хүчин зүйлтэй холбоотой.

Нэгдүгээрт, тухайн асуудлын хүрээнд хэлэлцээр явуулах, улс орнууд харилцан зөвшилцөх бодлогын асуудлыг зохион байгуулах шаардлагатай. Хоёрдугаарт, энэхүү хурлын ложистик зохион байгуулалттай холбоотой асуудлыг хангах хэрэгтэй. Гуравдугаарт, энэ жилийн COP29 хурлаас гарч буй санал санаачилга, түншлэлийн үр дүнгийн хэрэгжилтийг үнэлэх асуудал юм.

Монгол Улс гурван асуудалд онцгой анхаарч ажиллана гэж ойлгож болно. Энэ жилийн Саудын Араб, Риадад болох талуудын 16 дугаар хурлын хүрээнд олон асуудлыг хэлэлцэхээр төлөвлөсөн. Монгол Улс 17 дугаар талуудын бага хурлыг зохион байгуулах үеэрээ эдгээр асуудлын үргэлжлэл хэрэгжилтийг олон улсын түвшинд хэлэлцүүлэн өрнүүлэх үүрэг хүлээнэ.

Риадад болох талуудын бага хурлын үеэр цөлжилт, газрын доройтол, ган гачигт нэрвэгдсэн асуудлыг хэлэлцэхээсээ илүүтэй гурван талт хямрал учраас асуудлыг хэлэлцэхээс гадна биологийн олон янз байдалтай харилцан холбоотой асуудал учраас талуудын бага хурлаар хөндөж олон улсын түвшинд хэлэлцүүлэх үүрэгтэй” гэв.