Эрүүл мэндийн салбарын 2026 оны төсвийн төсөлд олон нийтийн санал авах хэлэлцүүлэг эхэллээ. 

Хэлэлцүүлгийн нээж Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн үг хэллээ. 

Тэрээр, "Салбарын сайдын хувьд, Эрүүл мэндийн яамны багтайгаа хамтран 2026 оны улсын төсвийн төлөвлөлтийг хийхдээ дараах гурван чиглэлд онцгойлон анхаарахаар зорьж ажиллаж байна.

Нэгдүгээрт,  анхан шатны тусламж үйлчилгээний чанар, тогтолцоог сайжруулна. Бидний хамгийн эхэнд анхаарсан зүйл бол анхан шатны тусламж үйлчилгээг илүү үр дүнтэй, тогтвортой болгох. Энэ зорилгоор анхан шатны тусламж үйлчилгээний даатгалаас нэг иргэнд ногдох санхүүжилтийг 72 хувиар нэмэхээр төлөвлөсөн.

Энэ нь “gatekeeper” буюу хаалгачийн үүрэгтэй өрхийн эмч, сувилагч нарын ажлыг бодитоор дэмжих, иргэдийг шаардлагагүйгээр дараагийн шатлалын эмнэлэгт хандах байдлыг бууруулах, анхан шатны тусламжийг хангалттай хүрэлцээтэй болгоход чиглэж буй.

Ингэснээр анхан шатны эмч, сувилагчид тогтвортой ажиллах нөхцөл бүрдэж, хууль эрх зүйн хувьд ч зөрчилгүй тогтолцоо бий болно.

Хоёрдугаарт, нийслэлийн эрүүл мэндийн тогтолцоог шинэчилнэ. Нийслэлийн засаг захиргааны нэгжүүдийн өөрчлөлттэй уялдуулан, эрүүл мэндийн үйлчилгээний тогтолцоог кластер бүтэц рүү ойртуулах бодлогын хүрээнд шинэчлэл хийгдэнэ. Улаанбаатар хот 42 хороолол бүхий бүтэцтэй болж байгаа учраас дүүргийн төвлөрсөн нэгдсэн эмнэлгийн бүтэц өөрчлөгдөж, харьяа өрхийн эмнэлгүүд хоорондоо уялдаатай, интеграцчилсан байдлаар ажиллах шаардлага тулгарч байна.

Энэ зорилгоор Эрүүл мэндийн яамны дэргэд ажлын хэсэг байгуулагдаж, хэрхэн интеграцчилах шийдлүүдийг боловсруулж байна. Хувилбаруудыг боловсруулсны дараа салбарын түвшинд хэлэлцүүлэг өрнүүлж, нэг сайд, нэг дарга биш, салбарын хамтын шийдвэрээр хэрэгжүүлэхээр зорьж байна. Энэ шинэчлэл нь зөвхөн нийслэлд хийгдэхгүй, нийт системийн хувьд ч жишиг болох алхам юм.

Гуравдугаарт, нас баралтыг бууруулах бодлогын эхлэлийг тавина. Эрүүл мэндийн салбарын эцсийн, хамгийн том зорилго бол нас баралтыг бууруулах. 2024 оны байдлаар Монгол Улсад жилд 18 мянга гаруй хүн нас барж байгаа. Үүний дотор хамгийн зонхилох шалтгаанууд нь:

• Харвалт
• Зүрхний шигдээс
• Гэмтэл
• Ослууд

Судалгаагаар эдгээрийн дотор 6 мянга орчим хүн яаралтай тусламж, эрчимт эмчилгээнд цаг тухайд нь хүрсэн бол аварч болохуйц тохиолдол байжээ. Өөрөөр хэлбэл, нийт нас баралтын 30 гаруй хувийг багасгах боломж байсан гэсэн үг.

Тиймээс 2026 оноос эхлэн энэ чиглэлийн тусгай хөтөлбөр эхлүүлж, яаралтай тусламжийн хүртээмж, шатлал хоорондын уялдааг сайжруулах замаар аварч болох 6 мянган хүний амийг хамгаалах тогтолцоог бодитоор хэрэгжүүлнэ.

Одоо бидний зорьж буй нэг том ажил бол аймаг орон нутагтаа харвалт, шигдээс, осол гэмтлийн тусламжийг газар дээр нь үзүүлж, Улаанбаатар руу заавал ирдэг байдалд цэг тавих явдал. Үүний тулд ойролцоогоор 230 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатай бөгөөд энэ нь 2026 оны улсын төсөвтэй хамт гадаадын хөрөнгө оруулалт, зээлийн гэрээгээр шийдэгдэх бэлтгэл ажлыг хийж байна.

Эрт илрүүлгийн үйл ажиллагаа үргэлжилнэ. 2025 оны төсөвт тодотгол хийж санхүүжилт танагдсан ч, эрт илрүүлгийн төсөв хэвээр үлдсэн. Одоо бид илүү оновчтой, бүтээмж өндөртэй тогтолцоог нэвтрүүлэхээр зорьж байна.

Ялангуяа хорт хавдрын эрт илрүүлэг буюу нас баралтын хоёр дахь том шалтгааныг бууруулахад чиглэсэн илрүүлгийг сайжруулна. Энэ ажлыг зөвхөн төрийн эмнэлэг бус, хувийн хэвшлийн байгууллагууд ч оролцож, өртөг нь ойлгомжтой, үр өгөөжтэй, ашиг алдагдалгүй байх нөхцөлд гүйцэтгэх боломжтой болгоно.

Монгол Улс Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламжийн тухай хуультай болсон. Энэ хуулиар санхүүжилтийн бүтэц тодорхой болж байна. Өмнө нь бүх санхүүжилт ЭМД-ын сангаар дамжиж нэг цонхоор ордог байсан бол одоо уг тогтолцоог салгаж шинэчлэх ажлыг хийж эхэлсэн.

Сангийн яам, ЭМЯ хамтран ажлын хэсэг байгуулж, даатгалын санд төвлөрч байгаа санхүүжилтүүдийг:

1. Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж
2. Эмнэлгийн тусламж гэсэн 2 үндсэн ангиллаар ялгаж, гүйцэтгэлийн санхүүжилттэй холбоотой хэсгийг ЭМД-д үлдээж, бусад зардлыг улсын төсөвт суулгах замаар өөрчлөлт хийх гэж байна.

Тухайлбал, ХӨСҮТ-ийн төсөв нь гүйцэтгэлийн санхүүжилттэй хамааралгүй зардалтай тул, тандалт, судалгаа зэрэг тусгай зориулалттай төсвүүдийг ялгаж улсын төсөвт суулгахаар судалж байна.

"САЛБАРЫН ТӨСӨВ ТЭЛЖ БАЙЖ Л ЭМНЭЛГИЙН АЖИЛТНУУДЫН ЦАЛИН НЭМЭГДЭНЭ. ӨӨР АРГА БАЙХГҮЙ"

Эцэст нь хэлэхэд эрүүл мэндийн төсөв өөрөө тэлж байж л манай салбарын ажилчдын цалин нэмэгдэнэ. Хэрэв төсвийг нэмэгдүүлэхгүйгээр, энэ хэвээр байхад цалин нэмнэ гэж яривал тэр бол худлаа.

Ковидын үед бидний цалин тэлж, хүмүүс олон цагаар ажилласан ч урамтай, нүдэнд нь гэрэлтэй байлаа. Харин одоо буцаж цалингийн хэмжээ буурсан, бусад үнийн өсөлттэйгөө дүйцэхгүй байгаа нь бодит үнэн. Үйлдвэрчний эвлэлийнхэн ч яг энэ асуудлыг голчлон тавьж байна.

Иймээс бидний хамгийн бодит гарц бол төсвөө тэлэх, үүний дараагаар л цалин хөлс нэмэгдэх боломж нээгдэнэ. Өөр гаргалгаа байхгүй" гэлээ. 

ШУУД ҮЗЭХ: