Энэ жил олон түүхэн ой тохиож байгаа учраас наадам өргөн болох нь ээ. Нийт 1024 бөх барилдах гэнэ. Манай улсын түүхэнд өмнө нь ийм олон бөх барилдсан нь цөөхөн. Наадамчид бөхийн олонд бус хүч бяр, уран мэхийг уралдуулан хийхийг үзэх гэж ирдэг нь эртний ёс аж.

Бидний ярьж заншсан Төв цэнгэлдэхэд наадмын нээлт үзэх гэхээс биш бөх үзэх гэх хүн цөөрсөөр байгаа. Үүнд олон шалтгаан байгаа бололтой. Нэгд телевиз гэж сайхан юм бий. Хоёрт манай бөхчүүд дэндүү залхуутай уран барилдаан гаргахгүй дэмий цаг үрдэг гэж ярих нь үнэний ортой. Шөвгийн дөрвөн бөхийг үзчихвэл болоо гэж ярих болж.

Сүүлийн үед зах зээлийн нийгэмд шилжсэнээс шалтгаалаад бөхийн барилдаан үзэх гэж дэмий цагаа барах хүн цөөрчээ. Монголчууд эртнээсээ шуурхай уран барилдаантай бөхчүүдийн барилдааныг харж кайф авч байсан. Өнөөдөр тэр түрүүлсэн гэж ярихаас биш тэр бөх тийм сайхан мэх хийсэн дараа барилдахыг нь харна гэх бөх байхгүй.

Нэг л их тарган гүзээнүүд гэдсээрээ тулчихаад шодох, барьц сонгуулахыг хүлээж барьц халж зогсоцгоох олсон билээ. Олныг чилээсэн ийм барилдааныг хэн сонирхох билээ дээ. Хэдэн зууны өмнөх сайн бөхчүүд өнөө хүртэл домог мэт яригдсаар байдаг. Даян аварга А.Сүхбатыг анх гарч ирэхэд хүмүүс барилдаан бүрийг нь сонирхох гэж очдог байсан. Тэрээр хурц дайчин барилдаантай ёстой шуугиулдаг бөх байлаа.

Унаж байхдаа хүртэл мэх хийж давдаг гайхалтай бөх гэж хүмүүс шагшдаг. Наадамчид бөхийн барилдаанаас иймэрхүү уран барилдааныг харах гэж очихоос биш мэх мэдэхгүй хөлсөө урсган Шөргөөцөлдөх барилдааныг яахан сонирхох билээ.

Даян аварга А.Сүхбатын зодог тайлснаас хойш бөх сонирхохоо байсан гэж хүмүүсийн ярих нь үнэн билээ. Бөхийн барилдаанаас юу үзэх гэж очидгийг манай бөхчүүд ухаараасай билээ. Элбэг сайхан дээл, ээтэн хамартай монгол гутал, залаатай малгай, зангарагтай гэдсийг харах гэж очдоггүй байх нь.

Удахгүй монгол наадамчид цэргээр нөхсөн 1024 бөх цэнгэлдэхдээ барилдуулж олныгоо чилээх нь бололтой.

Н.Лхагвасүрэн