Чингис хаан нисэх онгоцны буудал анхны нислэгээ нэг сарын өмнө хийсэн. Үүнээс хойш өдөрт 3-4 нислэг тогтмол үйлдэж байна. Харин цар тахлын аюул намжсаны дараа өдөрт 7-8 нислэг үйлдэх боломжтой юм.
Нисэх буудлын бүх барилга байгууламж ашиглалтад бүрэн орж, үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулж эхэлжээ. Чингис хаан олон улсын буудлын зорчигч үйлчилгээний барилга Буянт-Ухаа дахь барилгаас хоёр дахин том. Энэ барилгыг орчин үетэй хөл нийлүүлэх Монгол Улс, япон хэв маяг болон олон улсын нисэх буудлын стандартаар чимэглэсэн байна.
Зорчигч үйлчилгээний барилга хэдийнэ тохижиж, эмийн сан, ном, цэцгийн дэлгүүр, бэлэг дурсгал, гоёл чимэглэл, ноолууран болон эсгий эдлэл урлаачид, амттан үйлдвэрлэгчид бүтээгдэхүүнээ дэлгэн, банк, оператор компаниуд, валют арилжааны цэг, даатгалын компани салбараа нээжээ. Мөн шинэ нисэх буудлыг Японы талтай хамтран ажиллуулах тул тус улсын Tsuna café (кофе шоп), Ажисан рамен болон Ешинояа хэмээх зоогийн газар Монголд анх удаа үүдээ нээхээр зэхэж байна.
Цар тахлаас ч өмнө хөгжингүй орны нисэх буудлууд зорчигчид өөрсдөө гадаад паспортоо шалгуулан бүртгүүлэх автомат машиныг хэрэглээнд нэвтрүүлсэн. Шинэ нисэх буудалд зорчигч хүсвэл бүртгэлийн ажилтантай уулзалгүй, өөрөө бүртгүүлэх боломжтой. Шинэ нисэх буудлын танхим руу ороход баруун гар талд орон нутгийн (10 бүртгэлийн цэгтэй) нислэгийн, зүүн талд олон улсын нислэгийн (16) бүртгэлийг хийнэ. Та бүртгүүлж, тээшээ өгсний дараа таны тээшинд ямар нэг тэсэрч дэлбэрэх бодис байгааг автоматаар шалгахын сацуу BHS хэмээх систем нэвтрүүлсэн тул тээш бүрийг ажилтан хуваарилахгүй. Тээшийг аль онгоц руу оруулахыг систем өөрөө таних тул цаг хэмнэн, хүний ажиллагааг бууруулжээ.
Харин танхимын яг голд дэлхийн бөмбөрцөг дээр Монгол Улсын газрын зургийг дүрсэлсэн чулуун хөшөө бий. Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх шинэ нисэх буудлын бүтээн байгуулалтын ажилд Ерөнхий сайд байхдаа оролцсон хүний хувьд “Далайд гарцгүй Монгол Улсыг Дэлхийтэй холбох гүүр нь Чингис хаан нисэх буудал болно” гэж дүгнэснийг хөшөөн дээр монгол, англиар бичжээ.
Чингис хаан нисэх онгоцны буудал анхны нислэгээ нэг сарын өмнө хийсэн. Үүнээс хойш өдөрт 3-4 нислэг тогтмол үйлдэж байна. Харин цар тахлын аюул намжсаны дараа өдөрт 7-8 нислэг үйлдэх боломжтой юм.
Нисэх буудлын бүх барилга байгууламж ашиглалтад бүрэн орж, үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулж эхэлжээ. Чингис хаан олон улсын буудлын зорчигч үйлчилгээний барилга Буянт-Ухаа дахь барилгаас хоёр дахин том. Энэ барилгыг орчин үетэй хөл нийлүүлэх Монгол Улс, япон хэв маяг болон олон улсын нисэх буудлын стандартаар чимэглэсэн байна.
Зорчигч үйлчилгээний барилга хэдийнэ тохижиж, эмийн сан, ном, цэцгийн дэлгүүр, бэлэг дурсгал, гоёл чимэглэл, ноолууран болон эсгий эдлэл урлаачид, амттан үйлдвэрлэгчид бүтээгдэхүүнээ дэлгэн, банк, оператор компаниуд, валют арилжааны цэг, даатгалын компани салбараа нээжээ. Мөн шинэ нисэх буудлыг Японы талтай хамтран ажиллуулах тул тус улсын Tsuna café (кофе шоп), Ажисан рамен болон Ешинояа хэмээх зоогийн газар Монголд анх удаа үүдээ нээхээр зэхэж байна.
Цар тахлаас ч өмнө хөгжингүй орны нисэх буудлууд зорчигчид өөрсдөө гадаад паспортоо шалгуулан бүртгүүлэх автомат машиныг хэрэглээнд нэвтрүүлсэн. Шинэ нисэх буудалд зорчигч хүсвэл бүртгэлийн ажилтантай уулзалгүй, өөрөө бүртгүүлэх боломжтой. Шинэ нисэх буудлын танхим руу ороход баруун гар талд орон нутгийн (10 бүртгэлийн цэгтэй) нислэгийн, зүүн талд олон улсын нислэгийн (16) бүртгэлийг хийнэ. Та бүртгүүлж, тээшээ өгсний дараа таны тээшинд ямар нэг тэсэрч дэлбэрэх бодис байгааг автоматаар шалгахын сацуу BHS хэмээх систем нэвтрүүлсэн тул тээш бүрийг ажилтан хуваарилахгүй. Тээшийг аль онгоц руу оруулахыг систем өөрөө таних тул цаг хэмнэн, хүний ажиллагааг бууруулжээ.
Харин танхимын яг голд дэлхийн бөмбөрцөг дээр Монгол Улсын газрын зургийг дүрсэлсэн чулуун хөшөө бий. Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх шинэ нисэх буудлын бүтээн байгуулалтын ажилд Ерөнхий сайд байхдаа оролцсон хүний хувьд “Далайд гарцгүй Монгол Улсыг Дэлхийтэй холбох гүүр нь Чингис хаан нисэх буудал болно” гэж дүгнэснийг хөшөөн дээр монгол, англиар бичжээ.
Шинэ нисэх буудлын нэгдүгээр давхарт БОАЖЯ-ны харьяа Аялал жуулчлалын төв болон Төв аймаг дахь жуулчид ихээр очдог газруудыг танилцуулах төв тус тус ажиллах юм. Мөн энэ давхарт банкны салбарууд, үүрэн холбооны операторууд, супер маркет, машин түрээс, такси, автобусны үйлчилгээ үзүүлэх цэгүүд, мэдээллийн төв бий. Та 1900-1980 дугаарын утсаар шинэ нисэх буудалтай холбогдон мэдээлэл авах боломжтой.
Шинэ нисэх буудлын нислэгийн зурвас нийт 3600 метр урт, 45 метр өргөн. Иймд Буянт-Ухаа ОУНБ-д буудаггүй байсан том онгоц ч буух боломжтой юм. Буянт-Ухаа ОУНБ-д буудаггүй байсан том онгоц ч буух боломжтой юм.
Мөн тухайн өдрийн салхины чиглэлээс хамаарч нисэх буудлын баруун эсвэл зүүн талаас онгоц газардуулж болно. Өнөөг хүртэл гадаад дотоодын зорчигчдод үйлчилгээ үзүүлсээр ирсэн Буянт-Ухаа олон улсын нисэх буудал 1957 онд ашиглалтад оржээ. Үүнээс хойш өсөн нэмэгдсэн эрэлтийг хангахын тулд нислэгийн зурвасыг хучих гэх мэт өргөтгөлүүдийг хийсээр ирсэн. Гэвч тус нисэх буудалд урд болон зүүн талаараа уул толгодтой тул зөвхөн баруун хойд талаасаа нислэг үйлдэх боломжтой. Газар зүйн байршил нь хязгаарлагдмал, цаг уурын нөхцөл нь онгоцны буух, хөөрөх үйлдлийг хязгаарладгаас нислэг хойшлох, цуцлагдах, саатах гэх мэт асуудлууд тулгарч байв. Иймд нислэгийн найдвартай, аюулгүй байдлыг сайжруулах зорилгоор шинэ нисэх буудал барьсан юм.
Шинэ нисэх буудлын нэгдүгээр давхарт БОАЖЯ-ны харьяа Аялал жуулчлалын төв болон Төв аймаг дахь жуулчид ихээр очдог газруудыг танилцуулах төв тус тус ажиллах юм. Мөн энэ давхарт банкны салбарууд, үүрэн холбооны операторууд, супер маркет, машин түрээс, такси, автобусны үйлчилгээ үзүүлэх цэгүүд, мэдээллийн төв бий. Та 1900-1980 дугаарын утсаар шинэ нисэх буудалтай холбогдон мэдээлэл авах боломжтой.
Шинэ нисэх буудлын нислэгийн зурвас нийт 3600 метр урт, 45 метр өргөн. Иймд Буянт-Ухаа ОУНБ-д буудаггүй байсан том онгоц ч буух боломжтой юм. Буянт-Ухаа ОУНБ-д буудаггүй байсан том онгоц ч буух боломжтой юм.
Мөн тухайн өдрийн салхины чиглэлээс хамаарч нисэх буудлын баруун эсвэл зүүн талаас онгоц газардуулж болно. Өнөөг хүртэл гадаад дотоодын зорчигчдод үйлчилгээ үзүүлсээр ирсэн Буянт-Ухаа олон улсын нисэх буудал 1957 онд ашиглалтад оржээ. Үүнээс хойш өсөн нэмэгдсэн эрэлтийг хангахын тулд нислэгийн зурвасыг хучих гэх мэт өргөтгөлүүдийг хийсээр ирсэн. Гэвч тус нисэх буудалд урд болон зүүн талаараа уул толгодтой тул зөвхөн баруун хойд талаасаа нислэг үйлдэх боломжтой. Газар зүйн байршил нь хязгаарлагдмал, цаг уурын нөхцөл нь онгоцны буух, хөөрөх үйлдлийг хязгаарладгаас нислэг хойшлох, цуцлагдах, саатах гэх мэт асуудлууд тулгарч байв. Иймд нислэгийн найдвартай, аюулгүй байдлыг сайжруулах зорилгоор шинэ нисэх буудал барьсан юм.
Жилд гурван сая зорчигч хүлээн авах чадалтай нисэх буудалд цар тахлын улмаас цөөн нислэг хүлээн авч байна. Монгол-Японы хамтарсан “Нью Улаанбаатар интернэйшнл эйрпорт” компани концессийн гэрээний дагуу ирэх 15 жилд буюу 2036 оныг хүртэл нисэх буудлыг удирдана. Тус компанийн гэрээг таван жилээр сунгах боломжтой талаар талаар Зорчигч терминалын газрын дарга Иномата Акинобу мэдээлсэн юм.
Тэрээр “Нью Улаанбаатар интернэйшнл эйрпорт” компанид Япон талааас томилогдон ажиллаж буй зургаан япон захирлын нэг. Тус компанид нийт 620 хүн ажиллаж байна. Манай улсад нисэх буудлын менежментийг анх удаа хувийн хэвшил хариуцаж байгаа нь энэ юм. Иномата Акинобу "Коронавирус дэгдсэний улмаас зорчигч цөөн байгаа нь бидний үйл ажиллагаанд бэрхшээл учруулсан. Монгол улсын хувьд зун зорчигч ихтэй, өвөл бага байдаг. Үүнийг хэрхэн тэнцвэржүүлэх вэ гэдэг тал дээр бид ажиллаж байгаа. Зөвхөн нисэх байгууллагууд биш Монгол Улсын Засгийн газар, Аялал жуулчлалын яам, компаниудтай хамтраад Монгол улсын аялал жуулчлалын нөөц бололцоог сайжруулах тал дээр анхаарах нь зүйтэй гэсэн төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Үүний үр дүнд зорчигчдын тоо нэмэгдэнэ" гэв.
Жилд гурван сая зорчигч хүлээн авах чадалтай нисэх буудалд цар тахлын улмаас цөөн нислэг хүлээн авч байна. Монгол-Японы хамтарсан “Нью Улаанбаатар интернэйшнл эйрпорт” компани концессийн гэрээний дагуу ирэх 15 жилд буюу 2036 оныг хүртэл нисэх буудлыг удирдана. Тус компанийн гэрээг таван жилээр сунгах боломжтой талаар талаар Зорчигч терминалын газрын дарга Иномата Акинобу мэдээлсэн юм.
Тэрээр “Нью Улаанбаатар интернэйшнл эйрпорт” компанид Япон талааас томилогдон ажиллаж буй зургаан япон захирлын нэг. Тус компанид нийт 620 хүн ажиллаж байна. Манай улсад нисэх буудлын менежментийг анх удаа хувийн хэвшил хариуцаж байгаа нь энэ юм. Иномата Акинобу "Коронавирус дэгдсэний улмаас зорчигч цөөн байгаа нь бидний үйл ажиллагаанд бэрхшээл учруулсан. Монгол улсын хувьд зун зорчигч ихтэй, өвөл бага байдаг. Үүнийг хэрхэн тэнцвэржүүлэх вэ гэдэг тал дээр бид ажиллаж байгаа. Зөвхөн нисэх байгууллагууд биш Монгол Улсын Засгийн газар, Аялал жуулчлалын яам, компаниудтай хамтраад Монгол улсын аялал жуулчлалын нөөц бололцоог сайжруулах тал дээр анхаарах нь зүйтэй гэсэн төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Үүний үр дүнд зорчигчдын тоо нэмэгдэнэ" гэв.
Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагаас (ЖАЙКА) 65 тэрбум 657 мянган иений хөнгөлөлттэй зээлийг энэ төсөлд зориулан манай улсад олгосон. Мөн шинэ нисэх буудлыг барих явцад зөвлөх компаниар Японы “Азүса Сэккэй” болон “Ориэнтал Глобал консалтанс” компаниудын түншлэл, гүйцэтгэгчээр “Мицүбиши”, “Чиёода” компанийн түншлэл тус тус ажиллажээ.
ЖАЙКА-гаас нисэх буудлын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах, нислэгийн зурвас, шатахуун хангамжийн ашиглалт, засвар үйлчилгээ, үнэ тогтоох, түрээсийн менежмент, зорчигчийн тах тух, сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаа, нисэх буудлын нүүлгэн шилжүүлэлт зэрэгт хамтран ажиллажээ. Төсөл хэрэгжсэн найман жилийн хугацаанд (2013 оны зургадугаар сард эхэлсэн) япон мэргэжилтнүүд Монголд ирж ажилласны сацуу нисэхийн салбарын 150 монгол мэргэжилтэн Япон улсад сургалтад хамрагдсан байна.
Буянт-Ухаа дахь нисэх буудал болон Хөшигийн хөндий дэх “Чингис хаан” Олон улсын нисэх онгоцны буудлын харьцуулалт:
- Шинэ нисэх буудлыг зорчигч үйлчилгээний барилгын талбайн хэмжээ Буянт-Ухаа дахь нисэх буудлаас 1.5 дахин нэмэгдсэн. Тодруулбал өмнө нь 20 мянган метр квадрат талбайтай байсан бол 33 мянган метр квадрат болсон.
- Хуучин нисэх буудал жилд 1.5 сая зорчигч хүлээн авах хүчин чадалтай байсан бол шинэ нисэх буудал 3 сая зорчигч хүлээж авах боломжтой.
- Ачаа, тээшийн агуулах 1800 метр квадрат талбайтай байсан бол шинэ нисэхийн ачаа тээшийн агуулах 3700 метр квадрат болж, хоёр дахин нэмэгдсэн.
- Буянт-Ухаа дахь нисэх буудал 330 орчим автомашины зогсоолтой байсан бол Хөшигийн хөндий дэх “Чингис хаан” Олон улсын нисэх буудлын автомашины зогсоол 830 болж 2.5 дахин нэмэгдсэн.
Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагаас (ЖАЙКА) 65 тэрбум 657 мянган иений хөнгөлөлттэй зээлийг энэ төсөлд зориулан манай улсад олгосон. Мөн шинэ нисэх буудлыг барих явцад зөвлөх компаниар Японы “Азүса Сэккэй” болон “Ориэнтал Глобал консалтанс” компаниудын түншлэл, гүйцэтгэгчээр “Мицүбиши”, “Чиёода” компанийн түншлэл тус тус ажиллажээ.
ЖАЙКА-гаас нисэх буудлын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах, нислэгийн зурвас, шатахуун хангамжийн ашиглалт, засвар үйлчилгээ, үнэ тогтоох, түрээсийн менежмент, зорчигчийн тах тух, сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаа, нисэх буудлын нүүлгэн шилжүүлэлт зэрэгт хамтран ажиллажээ. Төсөл хэрэгжсэн найман жилийн хугацаанд (2013 оны зургадугаар сард эхэлсэн) япон мэргэжилтнүүд Монголд ирж ажилласны сацуу нисэхийн салбарын 150 монгол мэргэжилтэн Япон улсад сургалтад хамрагдсан байна.
Буянт-Ухаа дахь нисэх буудал болон Хөшигийн хөндий дэх “Чингис хаан” Олон улсын нисэх онгоцны буудлын харьцуулалт:
- Шинэ нисэх буудлыг зорчигч үйлчилгээний барилгын талбайн хэмжээ Буянт-Ухаа дахь нисэх буудлаас 1.5 дахин нэмэгдсэн. Тодруулбал өмнө нь 20 мянган метр квадрат талбайтай байсан бол 33 мянган метр квадрат болсон.
- Хуучин нисэх буудал жилд 1.5 сая зорчигч хүлээн авах хүчин чадалтай байсан бол шинэ нисэх буудал 3 сая зорчигч хүлээж авах боломжтой.
- Ачаа, тээшийн агуулах 1800 метр квадрат талбайтай байсан бол шинэ нисэхийн ачаа тээшийн агуулах 3700 метр квадрат болж, хоёр дахин нэмэгдсэн.
- Буянт-Ухаа дахь нисэх буудал 330 орчим автомашины зогсоолтой байсан бол Хөшигийн хөндий дэх “Чингис хаан” Олон улсын нисэх буудлын автомашины зогсоол 830 болж 2.5 дахин нэмэгдсэн.
Гэрэл зургуудыг Г.Өнөболд
Гэрэл зургуудыг Г.Өнөболд