ЯРИЛЦЛАГЫГ БҮРЭН ЭХЭЭР НЬ ҮЗЭХ:

-Ор хөнжлийн даавуу, нийтийн хоолны газрын аяга таваг, суултуур зэргээр тэмбүү халдах уу?

-Өвчин үүсгэгч нян хүний биед нэвтэрч ордог хэд хэдэн зам байна. Амьсгалын замаар халддаг ханиад, хатгаа байна. Амьсгалж байгаа агаараар дамжаад байна. Бэлгийн замаар дамжих халдвар гэж би онцлоод байгаагийн шалтгаан нь бэлгийн замаар л дамждаг гэсэн үг.

-Элэгний В, С вирүсийн халдварлах зам нь мөн бэлгийн замаар төдийгүй цусаар, ариутгаагүй багаж хэрэгслээр зэрэг халдварладаг. Мөн шивээсний зүү, бэхээр, хумсны хутгаар, шүдний сойзоор дамжих магадлалтай тул энэ төрлийн зүйлсийг хэрэглэхдээ нэг удаагийнх байх эсвэл тусгаарлан хэрэглэхийг зөвлөдөг. Түүн шиг тэмбүү эдгээр замаар халдварлах уу?

-Тэмбүү, ХДХВ, В, С гипатит халдварлах зам нь адил. Бактерийн болон вирүсийн халдварт өвчнүүд. Тухайн вирүс бактерийн онцлогоос шалтгаална гэсэн үг. Цус юүлж байгаа тохиолдолд халдвартай цус байвал халдвар авах боломжтой. Таны ярьж байгаа чих цоолох, шүд эмчлэх зэрэгт хүний арьс салст гэмтэж байгаа тохиолдолд халдах боломжтой. Энэ нь В, С вирүсийн үед халдах магадлалтай. Харин тэмбүү, ХДХВ энэ тохиолдолд үгүй. Монголд бүртгэгдсэн тэмбүүгийн тохиолдлууд бүгд бэлгийн замаар дамжсан.

-Тэмбүү өвчний шинж тэмдгээс дурьдвал?

-Эхэн үедээ хатуу яр гардаг. Хоёрдугаар үед нойтон гүвдрүүт тууралтууд гардаг. Нэгдүгээр үе 6-7 долоо хоног үргэлжилнэ. Хоёрдугаар үе хүний бие махбодиос шалтгаалаад 2-4 жилийн хугацаанд үргэлжилдэг. Энэ яр шархнууд харин халдвартай буюу их хэмжээний өвчин үүсгэгчийг агуулсан байдаг. Түүнд хүрэлцэх тохиолдолд халдвар дамжих магадлалтай. Гэхдээ энэ нь эмнэлэгийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа үед эмнэлэгийн ажилтнуудад халдах магадлал нь өндөр гэсэн үг.

-Манай залуусын дунд бэлгэвчний талаарх мэдлэг хангалттай атлаа бэлгэвчийг хэрэглэж заншаагүй. Тийм учир охидын дунд жирэмслэлт цөөнгүй, залуусын дунд бэлгийн замаар дамжих халдвар өндөр байна. Тэмбүүгийн тохиолдлууд мөн залуучууд байна уу?

-15-34 насны залуусын дунд бэлгийн замаар дамжих халдвар өндөр байна. Бид эрсдэлтэй бүлгийн дунд хоёр жил тутамд харуулдан тандалтын судалгааг хийдэг. Энд бид шинжилгээ авахаас гадна зан үйлийн асуумжуудыг авдаг. Энэ асуумжаар манайхан мэдлэг өндөртэй гардаг. Гэтэл бэлгэвчийн хэрэглээн дээрээ маруухан. Тийм учир аяны хүрээнд бид зөв мэдээлэл өгөхөөс гадна зөв дадал, зуршлыг бий болгох ажлуудыг хийж байна. Энд эрүүл мэндийн боловсрол, гэр бүлийн хүмүүжил маш чухал. Тухайн хүмүүсийн зан үйл, дадал зуршилтай холбоотой. Багаас нь шүдээ угаахыг дадал болгодог шиг бэлэг эрхтэн гэж юу вэ, түүнийг хэрхэн арчилж угаах вэ, яаж нандигнах вэ гэдгийг зааж өгөх шаардлагатай байна.

-Тэмбүү өвчин үнэхээр их газар авчихсан учир улс орон даяар энэ аяныг өрнүүлээд байна уу?

-Монгол Улсын статистик тоон мэдээллийг харахад сүүлийн хэдэн жил тэмбүү өвчний тархалт тогтвортой өндөр түвшинд байна. Монгол Улс 1996-2021 оны хооронд “Халдварт өвчнийг хянах, сэргийлэх” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна. Үүн дотор бэлгийн замаар дамжих халдвараас урьдчилан сэргийлэх, хянах үйл ажиллагаа мөн орох бөгөөд халдварыг бууруулах, цаашид устгах зорилготой.

-Тэмбүү өвчин тархалт өндөртэй байгаагийн шалтгаан нь зовиур өгдөггүйтэй холбоотой юу?

-Тэмбүү өвчин архаг, даамжрах явцтай бэлгийн замаар дамжих халдвар. Бэлгийн замаар дамжих халдваруудын 70 орчим хувьд нь шинж тэмдэг илэрдэггүй. Тухайн хүнд ямар ч зовиур өгдөггүй учир, халдвар авснаа мэдэхгүй байх, бусдад халдвар дамжуулах үүд нээлттэй учир тархалт өндөртэй байгаа юм. Тиймээс эмнэлэгийн байгууллагат хандан шинжилгээ өгч, нарийн мэргэжлийн эмчид хандсан тохиолдолд өөрийгөө өвчилсөн эсэхээ мэдэж, эмчлүүлэх боломжтой. Эмчлүүлсэн тохиолдолд бүрэн эдгэрнэ.