УИХ-ын гишүүн, Аж үйлдвэрийн сайд Д.Эрдэнэбат, УИХ-ын гишүүн Н.Батбаяр, Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Н.Мөнхбат  нар энэ сарын 16-нд  Хөгжлийн банкны бондын санхүүжилтээр Дархан-Уул аймагт хэрэгжиж буй төслүүдийн явцтай танилцсан юм.  Тэд тэрбум төгрөгөөс дээш санхүүжилт авсан, есөн үйлдвэрийн үйл ажиллагаатай газар дээр нь  танилцав.

Чингис бондоос Дархан-Уул аймагт 70 гаруй тэрбум санхүүжилт хийгджээ. Тухайлбал,

• Дархан-Улаанбаатарыг  холбосон авто замын шинэчлэл, 
• ТОСК-ийн 1000 айлын орон сууц барих төсөл,
• Шинээр барьж, байгуулах орон сууцны цахилгааны шугамыг барих  ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх хөтөлбөрийн хүрээнд  80 гаруй үйлдвэрт дэмжлэг үзүүлжээ.

“Дархан нэхий” компани жилд 500 мянган ширхэг нэхий, савхин хувцас, харьяа гутлын үйлдвэр нь жилд 500 мянган хос гутал зах зээлд нийлүүлдэг.

Мөн тэд “Адуу мал” брэндийг бий болгожээ. Тус компани Евро стандартын шаардлага хангасан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, эцсийн бүтээгдэхүүнийхээ 60 гаруй хувийг гадаад зах зээлд экспортолж байна. 

“Дархан нэхий” компани “Чингис бонд”-оос дөрвөн хувийн хүүтэй, таван жилийн хугацаатай 14 тэрбум төгрөгийн зээл авсан. Хүүгийн төлбөрөө 2015 оны хоёрдугаар сараас төлж эхэлжээ. Тус үйлдвэр Итали, Испани, Тайланд руу хагас боловсруулсан шир, ОХУ руу арьсан бүтээгдэхүүн экспортолж байгаагийн зэрэгцээ Европын хэд хэдэн улстай экспортын гэрээ байгуулжээ. Түүнчлэн цахим худалдааны томоохон сүлжээ болох www.alibaba.com сайтаар олон улсын хэрэглэгчдээс онлайн захиалга авч эхэлсэн байна.

“Дархан минж” компани жилд 250 мянган ширхэг нэхий боловсруулж байна

“Дархан минж” компани Чингис бондоос авсан санхүүжилтээр тоног төхөөрөмжөө шинэчилснээр монгол савхи  даргар, зузаан гэж гологддог  байсан цаг ард хоцорчээ. Тус компанийнхан монгол хонины нэхийг орчин үеийн дэвшилтэт техник, технологийн тусламжтайгаар эх орондоо боловсруулан, чанар стандартын шаардлага хангасан чанарлаг, загварлаг нэхий дээл, арьсан эдлэл үйлдвэрлэн дотоод болон гадаадын зах зээлд нийлүүлж байна.

Цэрэг, армийн албан хаагч, ажиллагсдын өвлийн хувцсыг чанар, стандартын дагуу үйлдвэрлэн нийлүүлдэг аж. “Дархан минж” компани Турк, Испани зэрэг орны мэргэжилтнээс туршлага судлан, хамтран ажилласны үр дүнд жилдээ 250 мянган ширхэг нэхий боловсруулж,  20-35 мянган төрөл бүрийн загварын нэхий дээл, малгай, бээлий зэргийг үйлдвэрлэж байна.

Ургамлын тосоор дотоодынхоо зах зээлийг хангах боломж бүрдлээ

“Монгол алтан тос” үйлдвэр одоо үйлдвэрлэж байгаа ургамлын тосноос гадна сармис, чинжүү, лаврын навч зэрэг нэмэлттэй зургаан төрлийн тосыг зах зээлд нийлүүлэхээр туршилтын ажлаа эхлүүлжээ. Монголдоо анхдагч гэгддэг тус үйлдвэр Чингис бондын хөрөнгөөс 850 сая төгрөгийн санхүүжилт  авч үйлдвэрлэлээ өргөтгөхөд зарцуулсан байна. Одоогийн байдлаар 260 сая төгрөгийг нь эргүүлэн төлжээ.

Тэд 2018 он гэхэд хүнсний ургамлын тосны дотоодын зах зээлийг 100 хувь бүрэн хангах ургамлын тосны түүхий эд үйлдвэрлэхийн зэрэгцээ түүхий ургамлын тосны хандыг экспортлох төлөвлөгөөтэй ажиллаж байгаа аж. Монголын ургамлын тосны хэрэглээ жилд 18 мянган тонн байдаг. 

Тэгвэл  “Монгол Алтан тос” үйлдвэр  жилд  33 мянган тонныг үйлдвэрлэх хүчин чадалтай учраас  бүрэн хүчин чадлаараа ажиллабал дотоодын хэрэглээгээ   хангаад  зогсохгүй гадаад зах зээлд борлуулах боломжтой. Мөн үйлдвэрлэл үйл ажиллагаагаа  өргөжүүлснээр дахивар бүтээгдэхүүнээр саван, угаалгын нунтаг, малын тэжээл, кетчуп, майноз зэргийг үйлдвэрлэхээр төлөвлөжээ.Энэ үйлдвэр жилд 1.6 тэрбум төгрөгийн татвар төлдөг байна.

Дэлхийн жишигт хүрэхээр зорьсон “Дархан меат фүүдс”-ийнхэн

 “Дархан меат фүүдс” үйлдвэр Хөгжлийн банкнаас хоёр  тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авч үйлдвэртээ өргөтгөл, технологийн  шинэчлэл хийжээ.  Тус үйлдвэр нь Монгол малын махны амт, чанарыг дэлхийн зах зээлд танилцуулж,  эрүүл ахуйн шаардлага хангасан, чанартай бүтээгдэхүүнийг олон үе, шат дамжлагагүйгээр хэрэглэгчдэд хүргэх зорилго тавьжээ.

Тиймээс олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн ISO 9001:2008, ISO 22000:2005, “Эгзэгтэй цэгийн аюулгүй байдлыг хянах тогтолцоо” буюу /HACCP/ зэрэг стандартуудыг үйлдвэрлэлдээ нэвтрүүлсэн байна. Энэ системийг нэвтрүүлэхийн тулд урьдчилсан бэлтгэл үйл ажиллагаа болох техникийн шаардлагыг хангах зорилгоор БНСУ-ын сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмжөөр  үйлдвэртээ бүрэн шинэчлэлт хийж байгаа аж.

Lааз үйлдвэрлэснээр жилд 6 сая ам.долларыг хэмнэнэ

Дотоодын үйлдвэрлэгчид жигнэсэн махнаас эхлээд элэгний нухаш зэрэг олон төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг. Гэвч лаазаа гадаадаас импортоор авдаг байв. Харин удахгүй  дотоодоосоо хангах боломжтой.  

“Монгол лааз үйлдвэр” туршилтаар консервны лааз үйлдвэрлэж эхэлсэн байна. Тэд 210-5000 грамм хүртэлх хэмжээтэй лааз үйлдвэрлэх аж. Ирэх хавар бүтээгдэхүүнээ дотооддоо албан ёсоор нийлүүлэхээр төлөвлөжээ. Үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн нь хүнсний аюулгүй байдлыг хангахуйц, бүх стандартыг хангаж чадсанаараа давуу талтай юм байна.

Бүх төрлийн жигнэсэн мах, махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг компаниуд зөвхөн консервны лааз импортоор худалдан авахад жилдээ 6 сая ам.долларыг гадагш  урсгадаг аж. Дээрх үйлдвэр бүтээгдэхүүнээ дотооддоо нийлүүлдэг болсноор гадагш урсах валютын  урсгал зогсох боломжтой болох нь.  

Үйлдвэрүүд хоорондоо сүлжээ үүсгэж, шаардлагатай материал, бүтээгдэхүүнийг заавал гадаадаас авалгүй, дотоодоосоо худалдан авалт хийвэл борлуулалт эрс нэмэгдэх бололцоотой аж. Аль болох импортыг багасгаж, өөрсдөө үйлдвэрлэж, бид бүтээгч, үйлдвэрлэгч орон болно.

Монгол хонины ноосны сийрэг, дулаан хадгалах чанарыг нь ашиглан өндөр чанартай барилгын дулаалга материалыг "Эко-Ноос" ХХК  үйлдвэрлэж эхэлжээ. Хөгжлийн банкнаас жижиг дунд үйлдвэрлэлийг сэргээн хөгжүүлэх төслийн хүрээнд  тус компани 6.4 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авчээ. 

Үүний үр дүнд Монголчууд дотооддоо хортон шавжнаас хамгаалагдсан, дулаан тусгаарлах өндөр чадвартай, дуу чимээ тусгаарлах чадамжтай барилгын дулаалгын материал үйлдвэрлэж, дотоодынхоо хэрэгцээг хангаж эхэлсэн төдийгүй Япон улс руу экспортлох болжээ. Тус компанийн "Хаан ноос" нэртэй дулаалгын материал Японы зах зээлд эрэлт ихтэй байгаа аж. Учир нь Япон орон чийглэг уур амьсгалтай. Хонины ноос дотроо хөндий, сийрэг.

Тиймээс салхи нэвтрэхдээ сайн  учир чийгтэхгүй,  дулааныг удаан  хадгалдаг давуу талтай. Мөн нано технологиор баяжуулснаар галд шатдаггүй, амархан ялзардаггүй, хорхой шавж үрждэггүй зэрэг давуу талтай юм байна.

Хонины ноосны хялгасаар үйлдвэрлэсэн барилгын материал нь экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн гэдэг утгаараа эрүүл мэндийн шаардлагыг хангахын зэрэгцээ, дулаан хадгалалтаараа ч бусад материалаас давуу талтайг Япончууд хэдийнэ судлан тогтоожээ.

Барилгын компаниуд барилга барихдаа  “Хаан ноос”-оор дулаалга хийж, хүнсний үйлдвэрүүд “Монгол лааз”-аа сонгож, элэгний нухаш, жигнэсэн махаа савлаж зарахад л олон монгол хүний дуслуулсан хөлс бүхэн түүнд шингэж, нэмүү өртөг бий  болсоор байна хэмээн АҮЯ-наас мэдээллээ.