МИАТ компанийн БОИНГ онгоцны нислэгийн үед гарсан гэмтлийн талаар тус компанийн захирал Б.Мөнхтамир тайлбар өглөө. Мөн түүнээс МИАТ компанийн үйл ажиллагаатай холбоотой зарим зүйлийг тодруулсан юм.

-МИАТ компанийн хоёр онгоцонд нислэгийн явцад гэмтэл гарч, ойрхон яваа хотод газардлаа. Нислэгийн өмнө онгоцонд үзлэг хийдэг үү, гэмтлийн шалтгаан юу байв?
-Нислэгийн аюулгүй ажиллагааны шаардлагыг бүрэн хангуулах зорилгоор ийм хэмжээний арга хэмжээ авах тохиолдол авиа компаниудад байдаг. 7-р долоодугаар сард Улаанбаатараас Бээжин чиглэлд нисэж байсан МИАТ компанийн БОИНГ-737 онгоц агаарт гарсны дараа агаарын хөлгийн дарга болон хамтран нисгэгч хоёрын хурдны хэмжүүр  зөрүүтэй гэсэн мэдээлэл гарсан. Энэ мэдээллийг нягтлахын тулд нислэгийн дүрмийн дагуу буцаж Чингис хаан нисэх буудалд буулгаж шалгаад, хоёр цагийн дотор дахин шалгах нислэг хийгээд, дараа нь Бээжингийн чиглэлд ниссэн. Энэ бол нислэгийн аюулгүй ажиллагааг хангах зорилгоор гаргасан шийдвэр.

Хоёрдугаарт, 8-р сарын 4-ний өдрийн Токио-Улаанбаатар чиглэлийн БОИНГ-738 MAX8 онгоц наашаа нислэгт гарснаас нэг цаг орчмын дараа онгоцны кабин доторх агаарын даралт унаж байна гэсэн мэдээлэл нисгэгчийн хянах самбарт ирсэн. Нисгэгч шалгаж үзээд, тухайн үед 34000 feet өндөрт байсан бол уруудаж, 15 мянгаас доош feet буюу 2000-3000 км-ийн өндөрт нам дор нислэгт орох ёстой байдаг. Нам дор нислэгт ороод уг мэдээллийг шалгах, онгоцны аюулгүй ажиллагааг шалгах зорилгоор Осака-гийн нөөц нисэх буудалд газардсан. Тухайн онгоцыг шалгаж, аюулгүй ажиллагааг шалгах зорилгоор газардуулсан гэсэн үг. Энэ онгоцоор зорчиж явсан зорчигчдыг авах зорилгоор Токио руу зөрүүлж өөр онгоц нисгэсэн.

-Алдаа илэрсэн онгоцыг шалгахад ямар асуудал үүссэн байв?
-Газарт буусан онгоцыг үйлдвэрлэгч буюу БОИНГ-оос өгсөн зааварчилгааны дагуу шалгаж үзэхэд системд илэрсэн алдаа арилсан. Онгоцыг Улаанбаатарт авчраад, дахин нарийвчилсан үзлэгт оруулсны дараа 8-р сарын 6-наас хэвийн нислэгт гаргасан. 

-Энэ нислэгийн улмаас зорчигчид төлөвлөснөөс хэдэн цаг саатсан бэ?
-Токио хотоос Улаанбаатар хот руу орон нутгийн цагаар 14.30 цагт нисдэг. Улаанбаатарын цагаар 20.30 цагт буух хуваарьтай байсан. Онгоц А-гаас Б цэгт хүрэхдээ тухайн замыг туулах шатахууныг авсан байдаг. Токиогоос Улаанбаатар хүрэх шатахуунтай байсан. Асуудал гарч, Осака хотод бууж шалгах шаардлага үүссэн учир шатахууны зарцуулах цаг хэрэгтэй болсон. Ингээд Осака хотын дээгүүр нисэж байгаад газардах жим аюулгүй түвшинд хүрсний дараа 18.00 цагт Осакад буусан. 

Зорчигчдыг Осака хотод буулган хоолонд оруулж, амралтын байдалд байлгаж байгаад Улаанбаатараас гарсан хоёр дахь онгоц 22.40 цагт очиход наашаа хөөрсөн.

Аюулгүйн буулт хийсэн тул зорчигчдын сэтгэл зүйд амаргүй байсан байхыг үгүйсгэхгүй. Нийт зорчигчдыг Осака хотод буулган хоолонд оруулж, амралтын байдалд байлгаж байгаад Улаанбаатараас гарсан хоёр дахь онгоц 22.40 цагт очиход хөөрсөн. Ингээд Улаанбаатар хотод 04.00 цагийн үед Улаанбаатар хотод газардсан. Тэгэхээр дээрх хоёр тохиолдолд аюулгүй ажиллагааны горим алдагдсан гэхээс илүү аюулгүй ажиллагааны дүрмийг дагаж ажилласан гэмээр байгаа юм. 

Авиа компаниуд агаарын хөлгийн үндсэн зааварт аюулгүй ажиллагааг нэгдүгээрт тавьдаг. Жишээлбэл, Онгоцонд баруун, зүүн хоёр хөдөлгүүр, хойд нөөц хөдөлгүүр нэг гээд эрчим хүчний нийт гурван эх үүсвэр байдаг. Энэ гурван эх үүсвэрийн аль нэг нь байхад л онгоц асуудалгүй ниснэ. Гэхдээ дүрмээрээ энэ гурван эх үүсвэр гурвуулаа ажиллаж байж онгоц нисэх зөвшөөрөл авдаг. Агаарт нисэж байхад гурвуулаа эвдрэх магадлал нь асар бага. Нэг нь эвдэрлээ гэхэд, хоёр дахь эх үүсвэрийг ашиглана.

Онгоцны нислэгийн аюулгүй ажиллагаанд нөлөөлдөг хатуу цагтай эд ангиуд байдаг. Заасан хугацаанд нь шалгаад, эвдрээгүй байсан ч солих ёстой эд анги гэсэн үг. Мөн онгоц техник учир машин тэрэгтэй адил эвдрэл гарч болно. Нислэгийн хэвийн үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлөхгүй эд ангиудыг солих хатуу цаг байдаггүй буюу эвдэрсэн үед нь сольж болно. Онгоцны сэлбэг хэрэгсэл маш өндөр үнэтэй байдаг. Хатуу цагтай эд ангийг бэлэн байлгах ёстой байдаг.

-Засгийн газраас төрийн өмчит компаниудын үр ашгийг тооцож, шаардлагатай бол хувьчлах асуудал яригдаж байна. МИАТ-ыг хувьчлах нь зөв үү?
-Засгийн газраас төрийн өмчит томоохон компаниудыг олон нийтэд нээлттэй болгоно гэсэн санал оруулж ирснийг би зөв гэж харж байна. Хувьчлах эсвэл олон нийтэд нээлттэй болгох гэдэг хоёр өөр ойлголт. Олон нийтэд нээлттэй компани болсноор санхүүгийн тайлан, бусад бүх үйл ажиллагаа ил тод болно. Үүн дээр нь үндэслэн олон нийт тухайн компанийн хувьцааг авах хэлбэрээр хөрөнгө оруулах эсэхээ шийднэ гэсэн үг.

-Олон нийтэд нээлттэй компани болсноор ямар шинэчлэлт өөрчлөлт гарах вэ?
-Нээлттэй болсноор компанийн засаглал сайжирна, шилэн болно, хяналтын тогтолцоо сайжирна.  Тухайн хөрөнгө оруулагчийн шаардлагаас хамаарч аудитын ямар компаниудаар хэзээ, хэрхэн аудит хийлгэх вэ гэдэг нь чухал асуудал. Тэгэхээр нээлттэй компани болгох нь зөв. Зах зээлийн нийгэмд шилжсэн сүүлийн 30 гаруй жилд төрийн өмчит олон компани хувьчлагдсан. Сайн, муу олон хувьчлал болсон байх. МИАТ үүний нэг жишээ болчих вий гэдэг хардлага байхыг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ хувийн хэвшлийн оролцоотой байж компанийн засаглал сайжирна. Гэхдээ заавал хувьчлахаас илүү олон нийтийн хяналтад байх нь зөв гэж харж байна.