Үндэсний их баяр наадам хаяанд ирлээ. Наадмын гоёл бол яах аргагүй дээл байдаг билээ. Монголчууд бид үндэсний баяраараа дээл, бүс, малгай, хөөргөөрөө гангарч уран чамин хийц бүхий гоёл чимэглэлээр биеэ гоёдог.

Дээлийг зөвхөн ахмад, азай буурлууд маань өмсдөг гэсэн түгээмэл ойлголт одоо үгүй болж сүүлийн үед залуучууд мөн үндэснийхээ хувцсыг чухалчилах болсон.

Тэгвэл “Нарантуул”, "Дүнжингарав" худалдааны төв болон томоохон дэлгүүрүүдээр явж наадмын дээл, малгай, бүс, гутлын үнэ ханш ямар байгааг судаллаа.

ДЭЛГҮҮРҮҮДЭД ДЭЭЛ 150-400 МЯНГАН ТӨГРӨГИЙН ХООРОНД БАЙНА

"Улсын Их Дэлгүүр", "Ачлал", "Улаанбаатар" зэрэг томоохон их дэлгүүрүүдэд хийц, материалаасаа хамаарч монгол дээл 150-500 мянган төгрөгийн үнэтэй байна.

Харин хантаазны тухайд том хүнийх 50-180 мянга, хүүхдийнх 30-70 мянган төгрөгийн үнэтэй байв. Түүнчлэн эрэгтэй монгол загвартай цамц 30-90 мянга, харин хүннү захтай нь 80-180 мянган төгрөгийн үнэтэй.

Жанжин, дөрвөн талт, жонон гээд дээлэн дээр өмсөхөд зохимжтой малгай төрөл төрлөөрөө  байна. Нэг чихийг нь буулган, дээлэн дээр өмсөхөд дэгжин харагддаг дөрвөн талт малгай дэлгүүрүүдэд 20-80 мянган төгрөгийн үнэтэй байсан бол жанжин малгай 25-80 мянган төгрөгийн хооронд байна.

Харин дээлэн дээр өмсөх эрчүүдийн урт түрийтэй арьсан гутал томоохон дэлгүүрүүдэд 300-750 мянган төгрөгийн хооронд байна.

ДҮНЖИНГАРАВТ НААДМЫН ҮЗЭСГЭЛЭН ХУДАЛДАА ЯВАГДАЖ БАЙНА

Захуудад аливаа бараа бүтээгдэхүүний үнэ зах зээлийн ханшаас харьцангуй хямд байдаг учир "Дүнжингарав" болон "Нарантуул" олон улсын худалдааны төвийг зорилоо.

"Дүнжингарав" худалдааны төвд энэ сарын 3-наас 10-ны хооронд "Наадам экспо" үзэсгэлэн худалдаа явагдаж байгаатай бид нар таарсан юм.

Тус үзэсгэлэн худалдаагаар хүнс, бэлэг дурсгал, Монголд үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүн, аяны хэрэгсэл, эсгий эдлэл, гар урлал, Монгол гутал, дээл, бүс, малгай, дээлний гоёл чимэглэлээс гадна гадаа талбайдаа Монгол гэрийн үзэсгэлэн худалдаа зэрэг баяр наадмын бүхий л хэрэгцээт бараа дэлгэгджээ.

"НАРАНТУУЛ" НААДМЫН ГОЁЛОО ХАЙСАН ХҮМҮҮСИЙН ХӨЛД ДАРАГДЖЭЭ

"Нарантуул" захын хаалгаар ороонгуут энд тэндгүй  эгнүүлэн тавьсан наадмын бараа бүтээгдэхүүнүүд дэлгээтэй байлаа. Ажлын өдөр гэхэд зах хөл хөдөлгөөн ихтэй байсан юм.  Тэр тусмаа  Монгол дээлний эгнээ тэр чигээрээ наадмын гоёлоо хайсан хүмүүсийн хөлөнд дарагджээ.

"Нарантуул" зах дээр дээл зарж байгаа худалдагч нар өөрсдөө дээлээ урладаг бөгөөд чанартай хийдэг гэдгээ ч ам бардам хэлж байсан юм.

"Нарантуул" захад хос дээл 250-300 мянган төгрөг юм байна. Түүнчлэн эмэгтэй дан дээл 60-200, эрэгтэй дан дээл 80-200 мянган төгрөгний үнэтэй худалдаалагдаж байгаа юм. Харин эмэгтэй загварын дээл 120-150 мянга.

Дээлний үнэ ханш ерөнхийдөө ийм байна. Гэхдээ ганц дээл худалдаж аваад л наадмын гоёл дуусахгүй. Дээл авсан хүн малгай, гутал, бүс авах шаардлагатай зайлшгүй тулгарна. Тиймээс малгай, гуталны үнэ ямар байгааг давхар тандав.

Харин гуталны хувьд түрийтэй арьсан гутал 70-300 мянга, доторгүй хром 150-200 мянга. Монгол гутал 300-800 мянган төгрөгийн үнэтэй байна.

Гуталнаас гадна бүс гэдэг дээлтэй салшгүй холбоотой эд. Хамгийн наад захдаа гэхэд дурдан авч бүсэлдэг нь Монгол хүний зан, ёс ч гэж болно. Тэгвэл манайхан сүүлийн үед ширэн артай мөнгөн бүс бүслэх болсон. Ийм бүс эрэгтэй нь 200-300 мянга, эмэгтэй нь 80-150 мянган төгрөгийн үнэтэй байна. Дээлний энгийн гоёлын арьсан бүс 150 мянган төгрөгийн үнэтэй аж.

Ийнхүү наадмын гоёлыг сонирхож явах  зуур ажиглагдсан нэгэн зүйл бол сүүлийн үед хүмүүс үндэсний хувцасаараа гангарахыг илүүд үздэг болжээ.