Дэлхий дээр газар доор амьдардаг, богино хөлтэй, махан идэштэн зэрэг найман зүйл дорго байдаг аж.

Дорго нь ихэвчлэн нарсан ойн гүнд нүхэнд амьдардаг бөгөөд тал хээрийн бүсийн дорго нь тарвага, зурамны голоод орхисон нүхийг сайжруулж амьдардаг аж. Гэр бүлээр амьдрах бол нүх малтаж үүрээ бэлдэх бөгөөд тус нүхээ олон жилийн турш үе улируулан хэрэглэдэг байна. Тэд нүхээ жил ирэх тусам томсгож, байнга додомдож тордож байдаг аж.

Доргын амьдарч байсан нүх хэдэн арван метр урт, олон давхар болох тохиолдол байх бөгөөд тэдгээр нь маш нарийн зохион байгуулалттай байдаг. Эмэгчин нь зулзагын хамт доод давхараа эзэгнэн амьдарч, эрэгчингээ хоол тэжээлгүй ирвэл гэртээ оруулахгүй байх тохиолдол элбэг байдаг аж. Зарим нь ганцаар, зарим нь хоёроос 15- аар нийлж сүрэглэн амьдарна. Нэлээд ууртай догшин авиртай, өөрийгөө болон үр зулзгаа эцсийг хүртэл хамгаалахаар тэмцэж чаддаг бөгөөд өөрөөс нь биеэр том чоно, баавгайтай хүртэл цуцахгүй тэмцдэг онцлогтой аж. Маш богино зайд 25-30 километр цагийн хурдтай давхина.

Жилийн дөрвөн улиралд тохируулан өнгө зүсээ хар, хүрэн, хүрэн бор гэх мэтээр сольдог. Нуруу сээрэн дээгүүрээ хар бор, хажуу хавирга орчмоороо цайвар, нүд чихийг бүрхсэн хар, дух хацрыг дагаж нарийн цайвар судалтай байдаг. Нас бие гүйцсэн доргоны биеийн урт нь 40-60 см, жин нь 35-50 килограмм аж. Сүүл нь 15-50 сантиметр урт, ихэнхдээ цагирагласан байдаг.

Эрийг гангис, эмийг мангис, үр төлийг ганьс хэмээнэ. Дорго ихэвчлэн 18- 20 жил насалдаг. Энэ хугацаанд үүр нь “орд харш” шиг болсон байдаг байна. Өөрийн гэр бүлийг өөр бусад гэр бүлтэй нийлүүлэх дургүй аж.

Б.Ширнэн