Агаарын бохирдол. Хэсэгтээ л бидний амны уншлага болсон агаарын бохирдлын урхаг их. Эрүүл мэндэд өнөөдрийн болон цаашид үүсэх уршгаас эхлээд өдөр тутмын амьдрал, ажилд төдийгүй хувийн хэвшлийн ажилчдын ажлын цагийн үзүүлэлт, бизнес эрхлэгчдийн ашиг орлогод хүртэл нөлөөлдөг байх нь.
НҮБ-ын Хүүхдийн сангаас өнгөрсөн онд “Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлоос үүдэлтэй ажил таслалтаас хувийн хэвшилд үүссэн зардлын судалгаа”-ны тайланг гаргажээ.
Улаанбаатар хотод өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихэссэн үед байгууллагын ажилтнууд өвдсөний улмаас ажил таслалт нэмэгддэг
2019 оны өвөл НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн санаачилгаар агаарын бохирдлын асуудлаар олон улсын хурлыг Улаанбаатар хотод зохион байгуулсан. Энэ үеэр томоохон корпорац, байгууллагуудын гүйцэтгэх удирдлагууд болон хүний нөөцийн менежерүүд Улаанбаатар хотод өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихэссэн үед байгууллагын ажилтнууд өвдсөний улмаас ажил таслалт нэмэгддэг талаар санал, бодлоо хуваалцсан байна.
Тус уулзалтын хүрээнд НҮБ-ын Хүүхдийн Сангаас өвчлөлөөс үүдсэн ажил таслалт нь тухайн байгууллагын ажлын бүтээмжид нөлөөлж алдагдсан боломжийн өртгийг нэмэгдүүлдэг төдийгүй ажилтнуудын санхүүгийн байдалд хүндээр тусдаг таамаглалыг дэвшүүлж байсан тул энэ асуудлаар судалгаа хийхээр болж, НҮБ-ын Хүүхдийн Сан санаачилж, Швейцарын Хөгжлийн Агентлаг санхүүжүүлэн 2019 онд судалгааг хийсэн байна.
Зайгал судалгааны институтийн хийсэн уг судалгаанд зорилтот түүврийн аргыг ашигласан бөгөөд нийт найман байгууллагын 2764 ажилтны 2015–2019 оны хурууны хээний бүртгэлийн мэдээлэл болон хувийн хэвшлийн зургаан төрлийн салбарын ААН-ийн 1330 ажилтнаас асуумж, бүлгийн болон ганцаарчилсан ярилцлагад үндэслэн үр дүнг гаргажээ.
ТАВАН ЖИЛД АЖИЛ ТАСЛАЛТТАЙ ХОЛБООТОЙ ГАРСАН ЗАРДАЛ ОЙРОЛЦООГООР 7.5 САЯ АМ.ДОЛЛАР
Уг судалгааны үр дүнгээс үзэхэд Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа эрхэлдэг хувийн хэвшлийн салбарт үүсэж буй агаарын бохирдолтой холбоотой шууд болон шууд бус зардал нь ажил олгогч болон ажилтнуудын аль алины хувьд мэдэгдэхүйц нөлөөтэй байна.
Ажилчдаас эрүүл мэндтэй холбоотой эмчид үзүүлэх, эм худалдан авах, эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх болон унаатай холбоотой шууд зардлууд гарах бөгөөд тухайн өдрийн цалингаа алдаж байгааг судалгаанд дурджээ.
Ажилтнуудад чиглэсэн уян хатан бодлого, төлөвлөлтгүй байгууллагуудад ажил таслалт өндөр байна
Судалгаанд оролцсон байгууллагуудын дунд сүүлийн таван жилд ажил таслалттай холбоотой зардал ойролцоогоор 7.5 сая ам.доллар бөгөөд үүнээс Монгол Улсын эдийн засагт үүсэж байгаа агаарын бохирдолтой холбоотой алдагдсан боломжийн зардал 1.4 сая ам.доллар хэмээжээ. Ажилтнуудад чиглэсэн уян хатан бодлого, төлөвлөлтгүй байгууллагуудад ажил таслалт өндөр байна гэж үзсэн байна.
Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа эрхэлдэг хувийн хэвшлийн байгууллагын ажилтан өвлийн улиралд агаарын бохирдлоос шалтгаалсан өвчний улмаас 875.000 төгрөгийн зардал гаргадаг байна.
Уг зардалд
- гурван удаагийн оношилгоо, эмчид үзүүлэхтэй холбоотой зардал (нэг удаад дунджаар 65.000 төгрөг),
- дөрвөн удаа эм худалдан авсан зардал (нэг удаад дунджаар 70.000 төгрөг),
- нэг удаа эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх зардал 200.000 төгрөг багтаж байна.
Эрүүл мэндтэй холбоогүй шууд бус зардал (унааны зардал) дөрвөн удаагийн давтамжтайгаар нийт 200.000 төгрөг гаргадаг байна. Ажилтны шууд бус зардалд дунджаар гурван өдөр ажил тасалсны улмаас 120.000 төгрөгийн цалингийн орлого алддаг байна. Ажилчид жилийн орлогын 10 хувь орчимтой тэнцэх хэмжээний зардал гаргадаг хэмээн тайланд дурджээ.
АЖИЛТНУУД ӨВДСӨН ҮЕДЭЭ БҮТЭН ӨДРИЙН БИШ ЦАГИЙН ЧӨЛӨӨ ХҮСДЭГ
Ажилтан өвлийн улиралд дор хаяж нэг удаа өвчний шалтгаанаар чөлөө авдаг бөгөөд өвлийн улирал, цаг агаар хүйтэн байх зэрэг нь уг тохиолдлын давтамжийг нэмэгдүүлдэг байна.
Ажилтан өөрөө өвдсөн үед эмчид үзүүлэх, зөвлөгөө авах шалтгаанаар бүтэн өдрийн биш, хэдэн цагийн чөлөө хүсдэг байна. Ихэнхдээ өвдсөн ч гэртээ, эсвэл ажлын байран дээрээ эм ууж, тариа хийлгэн ажлаа үргэлжлүүлдэг нь халаа сэлгээнд өртөхгүй байх, өр зээлээ төлөх, цалингаа бүтэн авах зэрэг шалтгаантайг бүлгийн ярилцлагад хамрагдсан ажилтнууд хэлжээ.
Ихэнхдээ өвдсөн ч гэртээ, эсвэл ажлын байран дээрээ эм ууж, тариа хийлгэн ажлаа үргэлжлүүлдэг нь халаа сэлгээнд өртөхгүй байх, өр зээлээ төлөх, цалингаа бүтэн авах зэрэг шалтгаантай
Мөн ажилтнуудын ажил таслах шалтгааныг ангилбал, байгууллагын ажилтнуудын ажил таслалтын голлох шалтгаанаар эмчид үзүүлэх 54 хувь, өвдсөн хүүхдээ асрах 45 хувь байна. Мөн гэр бүлийн хэн нэгэн нас барсны улмаас ажилдаа явахгүй байх явдал нийт ажилтнуудын 27 хувьд тохиолдсон гэжээ.
Өвчний шалтгаантай ажил таслалт нь ихэнхдээ хүүхдийн өвчлөлтэй холбоотой байдгийг судалгаанд хамрагдсан менежерүүд онцолсон байна. Тодруулбал, өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихтэй үед ажил таслалтад нөлөөлөх хүчин зүйлсэд эмэгтэй, хүүхэдтэй байх үзүүлэлт нэлээд дээгүүрт жагсжээ.
Эмэгтэй ажилтнууд ажил таслах тохиолдол эрэгтэй ажилтнуудаас 1.65 дахин их, хүүхэдтэй ажилтны хувьд хүүхэдгүй ажилтантай харьцуулахад 1.87 дахин их байна. Өвчний шалтгаантай ажил таслалтыг зохицуулж байгаа одоогийн зохицуулалт хангалттай уян хатан биш байна гэж ажилтнууд үзжээ. Бараг бүх ажилтан ажилдаа ирээгүй өдрүүдээ ээлжийн амралтаас хасуулах эсвэл хүүхдийн өвчлөл ихэсдэг өвлийн улиралд ээлжийн амралтаа авах хуваарь гаргах байдлаар төлөвлөдөг хэмээн хариулжээ.
Цалингүй чөлөө авах нь чөлөөний голлох хэлбэр юм. Хэрэв компанид ажил орлон гүйцэтгэх ажилтан дутагдалтай бол өдрийн цагаар хүүхдээ асарч, шөнийн цагаар ажиллах, эсвэл илүү цагаар ажиллаж үүрэгт ажлаа гүйцэтгэдэг. Зарим ажилтан байгууллагаасаа цалинтай чөлөө авах боломжийн талаар огт мэддэггүй. Түүнчлэн, ажилтан хүндээр өвдөөгүй л бол чөлөө авдаггүй байна. Ажил олгогчийн зүгээс ажил таслалтыг бууруулах төлөвлөгөө одоогоор байхгүй байгааг судалгаагаар харуулжээ.
АГААРЫН БОХИРДОЛТОЙ ҮЕД АЖИЛТНУУДЫН 60-80 ХУВЬД ХАНИАХ, ТОЛГОЙ ЭРГЭХ ШИНЖ ТЭМДЭГ ИЛЭРДЭГ
Агаарын бохирдолтой холбоотой өвчнөөр өвдсөн байх, байгууллага агаарын бохирдлоос хамгаалах арга хэмжээ хэрэгжүүлдэггүй байх зэрэг нь ажил таслалтыг нэмэгдүүлдэг байна.
Эмэгтэй ажилтнууд ажил таслах тохиолдол эрэгтэй ажилтнуудаас 1.65 дахин их
Судалгааны дүнгээр өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихтэй үед ажилтнуудын 60 – 80 хувьд хамар, хоолой нүд цочрох, ханиах, толгой эргэх шинж тэмдэг илэрдэг байна. Ажилтнуудын дунд явуулсан чанарын судалгаанд хамрагдсан бүх ажилтан агаарын бохирдол тэдний эрүүл мэндэд ямар нэг байдлаар сөргөөр нөлөөлдөг, ялангуяа амьсгалын замын тогтолцоо болон уушгины өвчин тухайлбал, ханиалга намдахгүй байх, бронхиттой болох, амьсгалын замын харшилтай болох, уушгины үрэвсэл (хатгаа) тусах зэргээр илэрч байгаа талаар онцолжээ.
Судалгаанд оролцогчид уушгины хатгалгааг хувийн эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэхэд дунджаар 900.000 төгрөг, улсын эмнэлэгт 100.000 төгрөг гардаг. Ярилцлагад оролцсон хүмүүсийн ихэнх ханиадны эмчилгээ даатгалгүй тул даатгалын ашиг тус хүртэхгүй байгааг шүүмжилж байсныг дурджээ.
АЖЛЫН ЦАГИЙГ УЯН ХАТАН БАЙДЛААР ШИЙДЭХ ХЭРЭГТЭЙ
Судалгаанаас ажил олгогч нарт ийн зөвлөжээ.
- Агаарын бохирдолтой холбоотой ажил таслалт эмэгтэй ажилтанд, ялангуяа бага насны хүүхэдтэй эмэгтэйчүүдэд зонхилон тохиолддог учир тэдэнд чиглэсэн арга хэмжээ авах шаардлагатай. Ажлын уян хатан зохицуулалтыг ажил олгогчдод санал болгох нь үр дүнтэй юм. Жендэрийн тэгш байдлын хүрээнд нийгмийн өөрчлөлтийг бий болгох, төр, хувийн хэвшлийн аль алинд нь жендэрийн болон эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах бодлого хэрэгжүүлэхэд бүх түвшинд анхаарч ажиллах нь зүйтэй.
- Ажил таслалтын голлох шалтгаан ажилтны эсвэл хүүхдийнх нь амьсгалын замын өвчлөл байв. Тиймээс ажил олгогчид ажлын байрны уян хатан бодлогыг хэрэгжүүлж, хүүхэдтэй ажилтныг дэмжих нь амьсгалын замын өвчлөлтэй холбоотой ажил таслалтыг бууруулах, ажлын бүтээмжийг дээшлүүлэх боломж олгох юм.
- Байгууллагууд ажиллах цагаа уян хатан болгох, ажлаа хувааж хийх, ажлын долоо хоногийг шахах, хагас цагаар ажиллуулах, ажлын цаг богиносгох зэрэг илүү уян хатан зохицуулалтыг судалж, хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарч байна. Ажилтан гэртээ эсвэл интернэттэй орчинд компьютер юм уу суурин утас ашиглан ажиллах боломж олгодог сүүлийн үеийн дижитал менежментийн шинэ арга барил ашиглах боломжтой байхаар зохицуулалт хийж болно. Өвчлөлтэй холбоотой ажил таслалт өвлийн улиралд агаарын бохирдол нэмэгдэх, гадна агаарын хэм буурах, дотоод орчны чийгшил багасахтай холбоотой байв. Иймд байгууллага ажилтнуудынхаа аюулгүй байдлыг хангах үүрэг хүлээн, агаарын бохирдол ихтэй өвлийн улиралд эрүүл мэндийг нь хамгаалж, ирц бүртгэлээ уян хатан болгон дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай.
- Байгууллагын удирдлага өвлийн улиралд өвчний улмаас ажил таслах асуудлыг зохицуулахдаа ажилтнаа ойлгож, дэмжиж, хүнлэг, шударга хандан, уян хатан байх хэрэгтэй.
- Ажилтнаас гарах агаарын бохирдлоос улбаатай эрүүл мэндийн шууд болон шууд бус зардалд эмчид үзүүлэх, эм худалдан авах, эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх, унааны зардал болон ажил тасалсны улмаас алдсан орлого юм. Ажил олгогчийн хувьд ажилтан эмчид үзүүлэхээр цагаар чөлөө авахад цалинг бүтнээр олгосоор байдаг нь байгууллагын шууд зардлыг нэмэгдүүлдэг. Өвчлөх үедээ эм байнга худалдан авах нь эмчилгээний зардлыг өсгөдөг.
- Байгууллагууд ажил таслалтын тохиолдлыг бүртгэж, шалтгааныг тогтоох, бууруулах шийдлийг олоход бэрхшээлтэй тулгардаг. Байгууллагын ажил олгогч нар ажилтнуудаа хэр удаа ажилдаа ирээгүйг мэдсэнээр байгууллагын үйл ажиллагаанд үзүүлэх сөрөг нөлөөг багасгаж, ажлын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх давуу талтай.
- Шийдвэр гаргагчид агаарын чанарыг сайжруулах, агаарын бохирдлын хувь хүн, байгууллага, нийгмийн түвшинд нөлөөлөх нөлөөллийг бууруулах бодлогын хувилбаруудыг боловсруулж, хэрэгжүүлэхдээ арга хэмжээний үр ашиг, зардлыг харгалзан үзэх нь зүйтэй гэжээ.
Агаарын бохирдол. Хэсэгтээ л бидний амны уншлага болсон агаарын бохирдлын урхаг их. Эрүүл мэндэд өнөөдрийн болон цаашид үүсэх уршгаас эхлээд өдөр тутмын амьдрал, ажилд төдийгүй хувийн хэвшлийн ажилчдын ажлын цагийн үзүүлэлт, бизнес эрхлэгчдийн ашиг орлогод хүртэл нөлөөлдөг байх нь.
НҮБ-ын Хүүхдийн сангаас өнгөрсөн онд “Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлоос үүдэлтэй ажил таслалтаас хувийн хэвшилд үүссэн зардлын судалгаа”-ны тайланг гаргажээ.
Улаанбаатар хотод өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихэссэн үед байгууллагын ажилтнууд өвдсөний улмаас ажил таслалт нэмэгддэг
2019 оны өвөл НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн санаачилгаар агаарын бохирдлын асуудлаар олон улсын хурлыг Улаанбаатар хотод зохион байгуулсан. Энэ үеэр томоохон корпорац, байгууллагуудын гүйцэтгэх удирдлагууд болон хүний нөөцийн менежерүүд Улаанбаатар хотод өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихэссэн үед байгууллагын ажилтнууд өвдсөний улмаас ажил таслалт нэмэгддэг талаар санал, бодлоо хуваалцсан байна.
Тус уулзалтын хүрээнд НҮБ-ын Хүүхдийн Сангаас өвчлөлөөс үүдсэн ажил таслалт нь тухайн байгууллагын ажлын бүтээмжид нөлөөлж алдагдсан боломжийн өртгийг нэмэгдүүлдэг төдийгүй ажилтнуудын санхүүгийн байдалд хүндээр тусдаг таамаглалыг дэвшүүлж байсан тул энэ асуудлаар судалгаа хийхээр болж, НҮБ-ын Хүүхдийн Сан санаачилж, Швейцарын Хөгжлийн Агентлаг санхүүжүүлэн 2019 онд судалгааг хийсэн байна.
Зайгал судалгааны институтийн хийсэн уг судалгаанд зорилтот түүврийн аргыг ашигласан бөгөөд нийт найман байгууллагын 2764 ажилтны 2015–2019 оны хурууны хээний бүртгэлийн мэдээлэл болон хувийн хэвшлийн зургаан төрлийн салбарын ААН-ийн 1330 ажилтнаас асуумж, бүлгийн болон ганцаарчилсан ярилцлагад үндэслэн үр дүнг гаргажээ.
ТАВАН ЖИЛД АЖИЛ ТАСЛАЛТТАЙ ХОЛБООТОЙ ГАРСАН ЗАРДАЛ ОЙРОЛЦООГООР 7.5 САЯ АМ.ДОЛЛАР
Уг судалгааны үр дүнгээс үзэхэд Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа эрхэлдэг хувийн хэвшлийн салбарт үүсэж буй агаарын бохирдолтой холбоотой шууд болон шууд бус зардал нь ажил олгогч болон ажилтнуудын аль алины хувьд мэдэгдэхүйц нөлөөтэй байна.
Ажилчдаас эрүүл мэндтэй холбоотой эмчид үзүүлэх, эм худалдан авах, эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх болон унаатай холбоотой шууд зардлууд гарах бөгөөд тухайн өдрийн цалингаа алдаж байгааг судалгаанд дурджээ.
Ажилтнуудад чиглэсэн уян хатан бодлого, төлөвлөлтгүй байгууллагуудад ажил таслалт өндөр байна
Судалгаанд оролцсон байгууллагуудын дунд сүүлийн таван жилд ажил таслалттай холбоотой зардал ойролцоогоор 7.5 сая ам.доллар бөгөөд үүнээс Монгол Улсын эдийн засагт үүсэж байгаа агаарын бохирдолтой холбоотой алдагдсан боломжийн зардал 1.4 сая ам.доллар хэмээжээ. Ажилтнуудад чиглэсэн уян хатан бодлого, төлөвлөлтгүй байгууллагуудад ажил таслалт өндөр байна гэж үзсэн байна.
Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа эрхэлдэг хувийн хэвшлийн байгууллагын ажилтан өвлийн улиралд агаарын бохирдлоос шалтгаалсан өвчний улмаас 875.000 төгрөгийн зардал гаргадаг байна.
Уг зардалд
- гурван удаагийн оношилгоо, эмчид үзүүлэхтэй холбоотой зардал (нэг удаад дунджаар 65.000 төгрөг),
- дөрвөн удаа эм худалдан авсан зардал (нэг удаад дунджаар 70.000 төгрөг),
- нэг удаа эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх зардал 200.000 төгрөг багтаж байна.
Эрүүл мэндтэй холбоогүй шууд бус зардал (унааны зардал) дөрвөн удаагийн давтамжтайгаар нийт 200.000 төгрөг гаргадаг байна. Ажилтны шууд бус зардалд дунджаар гурван өдөр ажил тасалсны улмаас 120.000 төгрөгийн цалингийн орлого алддаг байна. Ажилчид жилийн орлогын 10 хувь орчимтой тэнцэх хэмжээний зардал гаргадаг хэмээн тайланд дурджээ.
АЖИЛТНУУД ӨВДСӨН ҮЕДЭЭ БҮТЭН ӨДРИЙН БИШ ЦАГИЙН ЧӨЛӨӨ ХҮСДЭГ
Ажилтан өвлийн улиралд дор хаяж нэг удаа өвчний шалтгаанаар чөлөө авдаг бөгөөд өвлийн улирал, цаг агаар хүйтэн байх зэрэг нь уг тохиолдлын давтамжийг нэмэгдүүлдэг байна.
Ажилтан өөрөө өвдсөн үед эмчид үзүүлэх, зөвлөгөө авах шалтгаанаар бүтэн өдрийн биш, хэдэн цагийн чөлөө хүсдэг байна. Ихэнхдээ өвдсөн ч гэртээ, эсвэл ажлын байран дээрээ эм ууж, тариа хийлгэн ажлаа үргэлжлүүлдэг нь халаа сэлгээнд өртөхгүй байх, өр зээлээ төлөх, цалингаа бүтэн авах зэрэг шалтгаантайг бүлгийн ярилцлагад хамрагдсан ажилтнууд хэлжээ.
Ихэнхдээ өвдсөн ч гэртээ, эсвэл ажлын байран дээрээ эм ууж, тариа хийлгэн ажлаа үргэлжлүүлдэг нь халаа сэлгээнд өртөхгүй байх, өр зээлээ төлөх, цалингаа бүтэн авах зэрэг шалтгаантай
Мөн ажилтнуудын ажил таслах шалтгааныг ангилбал, байгууллагын ажилтнуудын ажил таслалтын голлох шалтгаанаар эмчид үзүүлэх 54 хувь, өвдсөн хүүхдээ асрах 45 хувь байна. Мөн гэр бүлийн хэн нэгэн нас барсны улмаас ажилдаа явахгүй байх явдал нийт ажилтнуудын 27 хувьд тохиолдсон гэжээ.
Өвчний шалтгаантай ажил таслалт нь ихэнхдээ хүүхдийн өвчлөлтэй холбоотой байдгийг судалгаанд хамрагдсан менежерүүд онцолсон байна. Тодруулбал, өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихтэй үед ажил таслалтад нөлөөлөх хүчин зүйлсэд эмэгтэй, хүүхэдтэй байх үзүүлэлт нэлээд дээгүүрт жагсжээ.
Эмэгтэй ажилтнууд ажил таслах тохиолдол эрэгтэй ажилтнуудаас 1.65 дахин их, хүүхэдтэй ажилтны хувьд хүүхэдгүй ажилтантай харьцуулахад 1.87 дахин их байна. Өвчний шалтгаантай ажил таслалтыг зохицуулж байгаа одоогийн зохицуулалт хангалттай уян хатан биш байна гэж ажилтнууд үзжээ. Бараг бүх ажилтан ажилдаа ирээгүй өдрүүдээ ээлжийн амралтаас хасуулах эсвэл хүүхдийн өвчлөл ихэсдэг өвлийн улиралд ээлжийн амралтаа авах хуваарь гаргах байдлаар төлөвлөдөг хэмээн хариулжээ.
Цалингүй чөлөө авах нь чөлөөний голлох хэлбэр юм. Хэрэв компанид ажил орлон гүйцэтгэх ажилтан дутагдалтай бол өдрийн цагаар хүүхдээ асарч, шөнийн цагаар ажиллах, эсвэл илүү цагаар ажиллаж үүрэгт ажлаа гүйцэтгэдэг. Зарим ажилтан байгууллагаасаа цалинтай чөлөө авах боломжийн талаар огт мэддэггүй. Түүнчлэн, ажилтан хүндээр өвдөөгүй л бол чөлөө авдаггүй байна. Ажил олгогчийн зүгээс ажил таслалтыг бууруулах төлөвлөгөө одоогоор байхгүй байгааг судалгаагаар харуулжээ.
АГААРЫН БОХИРДОЛТОЙ ҮЕД АЖИЛТНУУДЫН 60-80 ХУВЬД ХАНИАХ, ТОЛГОЙ ЭРГЭХ ШИНЖ ТЭМДЭГ ИЛЭРДЭГ
Агаарын бохирдолтой холбоотой өвчнөөр өвдсөн байх, байгууллага агаарын бохирдлоос хамгаалах арга хэмжээ хэрэгжүүлдэггүй байх зэрэг нь ажил таслалтыг нэмэгдүүлдэг байна.
Эмэгтэй ажилтнууд ажил таслах тохиолдол эрэгтэй ажилтнуудаас 1.65 дахин их
Судалгааны дүнгээр өвлийн улиралд агаарын бохирдол ихтэй үед ажилтнуудын 60 – 80 хувьд хамар, хоолой нүд цочрох, ханиах, толгой эргэх шинж тэмдэг илэрдэг байна. Ажилтнуудын дунд явуулсан чанарын судалгаанд хамрагдсан бүх ажилтан агаарын бохирдол тэдний эрүүл мэндэд ямар нэг байдлаар сөргөөр нөлөөлдөг, ялангуяа амьсгалын замын тогтолцоо болон уушгины өвчин тухайлбал, ханиалга намдахгүй байх, бронхиттой болох, амьсгалын замын харшилтай болох, уушгины үрэвсэл (хатгаа) тусах зэргээр илэрч байгаа талаар онцолжээ.
Судалгаанд оролцогчид уушгины хатгалгааг хувийн эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэхэд дунджаар 900.000 төгрөг, улсын эмнэлэгт 100.000 төгрөг гардаг. Ярилцлагад оролцсон хүмүүсийн ихэнх ханиадны эмчилгээ даатгалгүй тул даатгалын ашиг тус хүртэхгүй байгааг шүүмжилж байсныг дурджээ.
АЖЛЫН ЦАГИЙГ УЯН ХАТАН БАЙДЛААР ШИЙДЭХ ХЭРЭГТЭЙ
Судалгаанаас ажил олгогч нарт ийн зөвлөжээ.
- Агаарын бохирдолтой холбоотой ажил таслалт эмэгтэй ажилтанд, ялангуяа бага насны хүүхэдтэй эмэгтэйчүүдэд зонхилон тохиолддог учир тэдэнд чиглэсэн арга хэмжээ авах шаардлагатай. Ажлын уян хатан зохицуулалтыг ажил олгогчдод санал болгох нь үр дүнтэй юм. Жендэрийн тэгш байдлын хүрээнд нийгмийн өөрчлөлтийг бий болгох, төр, хувийн хэвшлийн аль алинд нь жендэрийн болон эмэгтэйчүүдийг чадавхжуулах бодлого хэрэгжүүлэхэд бүх түвшинд анхаарч ажиллах нь зүйтэй.
- Ажил таслалтын голлох шалтгаан ажилтны эсвэл хүүхдийнх нь амьсгалын замын өвчлөл байв. Тиймээс ажил олгогчид ажлын байрны уян хатан бодлогыг хэрэгжүүлж, хүүхэдтэй ажилтныг дэмжих нь амьсгалын замын өвчлөлтэй холбоотой ажил таслалтыг бууруулах, ажлын бүтээмжийг дээшлүүлэх боломж олгох юм.
- Байгууллагууд ажиллах цагаа уян хатан болгох, ажлаа хувааж хийх, ажлын долоо хоногийг шахах, хагас цагаар ажиллуулах, ажлын цаг богиносгох зэрэг илүү уян хатан зохицуулалтыг судалж, хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарч байна. Ажилтан гэртээ эсвэл интернэттэй орчинд компьютер юм уу суурин утас ашиглан ажиллах боломж олгодог сүүлийн үеийн дижитал менежментийн шинэ арга барил ашиглах боломжтой байхаар зохицуулалт хийж болно. Өвчлөлтэй холбоотой ажил таслалт өвлийн улиралд агаарын бохирдол нэмэгдэх, гадна агаарын хэм буурах, дотоод орчны чийгшил багасахтай холбоотой байв. Иймд байгууллага ажилтнуудынхаа аюулгүй байдлыг хангах үүрэг хүлээн, агаарын бохирдол ихтэй өвлийн улиралд эрүүл мэндийг нь хамгаалж, ирц бүртгэлээ уян хатан болгон дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай.
- Байгууллагын удирдлага өвлийн улиралд өвчний улмаас ажил таслах асуудлыг зохицуулахдаа ажилтнаа ойлгож, дэмжиж, хүнлэг, шударга хандан, уян хатан байх хэрэгтэй.
- Ажилтнаас гарах агаарын бохирдлоос улбаатай эрүүл мэндийн шууд болон шууд бус зардалд эмчид үзүүлэх, эм худалдан авах, эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх, унааны зардал болон ажил тасалсны улмаас алдсан орлого юм. Ажил олгогчийн хувьд ажилтан эмчид үзүүлэхээр цагаар чөлөө авахад цалинг бүтнээр олгосоор байдаг нь байгууллагын шууд зардлыг нэмэгдүүлдэг. Өвчлөх үедээ эм байнга худалдан авах нь эмчилгээний зардлыг өсгөдөг.
- Байгууллагууд ажил таслалтын тохиолдлыг бүртгэж, шалтгааныг тогтоох, бууруулах шийдлийг олоход бэрхшээлтэй тулгардаг. Байгууллагын ажил олгогч нар ажилтнуудаа хэр удаа ажилдаа ирээгүйг мэдсэнээр байгууллагын үйл ажиллагаанд үзүүлэх сөрөг нөлөөг багасгаж, ажлын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх давуу талтай.
- Шийдвэр гаргагчид агаарын чанарыг сайжруулах, агаарын бохирдлын хувь хүн, байгууллага, нийгмийн түвшинд нөлөөлөх нөлөөллийг бууруулах бодлогын хувилбаруудыг боловсруулж, хэрэгжүүлэхдээ арга хэмжээний үр ашиг, зардлыг харгалзан үзэх нь зүйтэй гэжээ.