Амьдрал энгийн, тайван үргэлжилж байв. Улаан гэрэл унтарч, ногоон гэрэл асахад уулзварт зогссон автомашинууд хөдөлсөн. Гэтэл хоёр автомашин шүргэлцсэний улмаас зам тээврийн осол гарав. Нэг автомашинд ачсан шатахууны сав цоорч, дотор нь ачиж явсан шингэрүүлсэн хий гудамжаар нэг тархаж, дэлбэрэлт болсон. Үүний улмаас тэр хавьд явсан хүмүүсийн зарим нь амь насаараа хохирч, бас тэр хавийн орон сууц галд өртөж, азаар оршин суугчид эсэн, мэнд гарч амжсан юм.

Энэ хотод зам тээврийн осол гарч л байдаг. Ослоос үүдэлтэй хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийн хохирол их, бага хэмжээгээр учирдаг. Гэхдээ дээрх ослыг яагаад улсын хэмжээнд авч үзэх ёстой болов?

Буруутан нь  тогтоогдоогүй байгаас биш энэ осол хүний буруутай үйл ажиллагаанаас болсон, хүрээлэн буй орчинд хохирол учруулсан осол.  Тиймээс энэ бол энгийн нэг осол биш аюул байх нь. Аюул болжээ, аюулын дараа нь яах ёстой вэ?

Эндээс харвал 207 дугаар байрыг хойшлуулшгүй сэргээн босгох арга хэмжээ авах ёстой юм байна. Энэ бол Төрийн ордонд 2017 онд (шинэчилсэн найруулга) баталсан Монгол Улсын хууль. Тэгвэл хэн сэргээн, босгох ёстой вэ?

Хуулиас харвал улс яах аргагүй л ослын улмаас хохирсон иргэдэд туслах, асуудлыг шийдвэрлэх, арга хэмжээ авах ёстой болж таарлаа. Гэтэл осол болсноос хойш (2024.01.24) 8 сарын хугацаа өнгөрөхөд байрыг нурааж болно, нураахгүй байсан ч бас болно гэх Барилгын улсын комиссын өөх ч биш, булчирхай ч биш нэг дүгнэлттэй.

Хотын дарга Х.Нямбаатарын “Наадмаас өмнө байрыг нь засаад хохирсон иргэдийг гэрт нь оруулна” гэж хэлсэн сошиалын нэг контенттой. “Байрыг чинь засах компани хайсан ч олдсонгүй” гэх бүүр, түүрхэн хариулттай бас нэг даргын тайлбартай. Өөр бусдаар тодорхой шийдвэр, шийдэлгүй өнөөдрийг хүрлээ.

Гамшиг, аюулын улмаас амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөөр хохирсон иргэдийг “нэрвэгдэгсэд” гэж нэрлэдэг юм байна. Амь насаараа хохирсон иргэдээс гадна 63 айлын 218 хүн орох оронгүй, унах унаагүй болж “нэрвэгдэгсэд” болчхоод байхад Улс яагаад хуулиар хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэхгүй энэ асуудалд хойрго хандана вэ?. Тэднийг яа гээ вэ?.

Хэрэв хуулийн байгууллага буруутныг тогтоогоод өгчихвөл эдгээр "нэрвэгдэгсэд" улстай, улсгүй буруутнаас эд хөрөнгөө, хохирлоо нэхэмжилж, нөхөн төлүүлчихнэ. Гэвч хуулийн байгууллага 8 сар шалгасан ч буруутныг олж тогтоогоогүй, одоо ч шалгасаар л байна. Тиймээс ядаж л хуулийн байгууллагад энэ хэргийг хурдан шалгаж дуусгах үүрэг, чиглэл өгөх эрх мэдэлтэй хүмүүс нь ажлаа хийгээсэй.

Ер нь улсаас 207 дугаар байрны оршин суугчдын асуудалд анхаарал хандуулах үүрэгтэйгээс гадна бас буруутай гэж хохирсон иргэд үзэж байна.

207 дугаар байрны оршин суугч Г.Ганчимэг аюул, ослыг хуулийн байгууллага 6 сарын хугацаанд шалгаж байх зуурт өөрийн хэмжээнд шалгаад, судлаад, мэдээд улс яагаад буруутайг ингэж тайлбарласан.

Тэрбээр “Дашваанжил гэдэг компани гадаадад хугацаа нь дуусаад 2 жил болсон газын нөөцийн савыг Монголд оруулж ирээд зөвшөөрөл ч авалгүй тээвэр хийж байжээ. Тэр нөөцийн савыг хяналт, шалгалтгүй хилээр нэвтрүүлсэн гаалийн ажилтан ямар олон хүний амь амьдралаар тоглосноо мэдэж байгаа болов уу. Дараа нь Дашваанжил компанид 5 жил хяналт шалгалт оруулаагүй төрийн албан хаагчид, төсвийн мөнгөөр цалинжигчид ажлаа хийгээгүйн улмаас гамшиг болсныг мэдэж байгаа болов уу.

Мөнгө улаан нүд цагаан болсон мэргэжлийн хяналтынхан, улсын комисс манай байрыг хүлээж авч байхдаа галын машины орц, гарцыг шаардаж, ажлаа хийсэн шиг хийсэн бол өнөөдөр ийм зүйл болох байсан болов уу. Буруутай этгээдийг 8 сарын турш мөрдөөд олж тогтоож чаддаггүй цагдаатай улс юм байна” гэсэн юм.

207 дугаар байрыг сэргээн засварлах боломжгүй бол шинээр дахин барих асуудлыг яаралтай шийдвэрлэж, энэ асуудлыг анхаарч өгөхийг эрх мэдэлтнүүдээс шаардаж байна. Энэ айл өрхүүд дотор эрүүл мэндийн шалтгаантай, ахмад настай иргэд, сургууль, цэцэрлэгтээ гэрийнхээ ойролцоо явдаг хүүхдүүд, өрхийн үйлдвэрлэл гэртээ явуулдаг айл, ипотекийн зээлээ төлдөг залуу гэр бүл гээд хүндэтгэх шалтгаантай олон айл бий. Тухайлбал:

• Өндөр настан 17
• Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн 2
• Бага насны 13, дунд насны 70 хүүхэд
• Хөгжлийн бэрхшээлтэй 2
• Жирэмсэн эх 3
• Хөдөлмөрийн насны иргэн байна.

Ташрамд мэдээлэхэд, 2023 онд Туркад хүчтэй газар хөдлөлт болж олон хүн амь нас, эд хөрөнгөөрөө хохирч орон гэргүй болж, Турк улс түүхэндээ хамгийн их хохирол амссан юм. Тэр гамшигтай, энэ газын дэлбэрэлтийг харьцуулшгүй. Гэхдээ тухайн улс хэрхэн арга хэмжээ авсан талаар нэхэн хайлаа.

Туркийн Ерөнхийлөгч Режеп Тайип Эрдоган газар хөдлөлтийн улмаас орон гэргүй болсон хүмүүст зориулж 650 мянган орон сууц барина гэж амлаж байв. Эхний 7000 байшинг иргэдэд хүлээлгэн өгч, түлхүүрийг нь өнгөрсөн хавар гардуулсан байна. Даруй хоёр сарын хугацаанд 75 мянга, энэ ондоо багтаан 200 мянган байшинг үе шаттай дуусган хүлээлгэж өгнө гэж Эрдоган мэдэгджээ. Мөн 100 орчим мянган айлын орон сууцны тендерийн ажил үргэлжилж байгаа гэнэ.  Эх сурвалж: www.reuters.com

Харин манай улсад ганцхан байрны асуудлыг шийдэж чадалгүй 8 сарын турш зөвхөн шалгасаар л....Буруутан нь олдохгүй удсаар байгаа тул энэ хугацаанд 63 иргэнийхээ ахуй амьдралд төр, засаг анхаарах шаардлагатай байна.