Амтлаг, шүүслэг, амин дэмээр баян алимны тухай цувралын хоёр дахь хэсгийг уншигч танд толилуулж байна. Алимны олон төрлийг танилцуулахын хамт элдэв өвчнийг анагаах чадварынх нь талаар ойлголт өгөх энэ сонирхолтой материалыг АНУ-ьш Чикагогоос их эмч Г.Цэнд-Аюуш манай уншигчдад зориулан бэлтгэсэн билээ.

9.Гравестийн алим /Grovenstein/
Шаргал тод өнгөтэй, исгэлэн амттай. Алимны сортууд дотроос ургалтын хугацаа нь хамгийн богино, эрт боловсордог. Зуны сүүл cap гэхэд ургацаа өгдөг. Алиман хоолны дэг /Apple diet/ барихад их тохиромжтой.

10.Ромын үзэсгэлэнт алим /Rome beauty/
Гүн улаан хүрэн өнгөтэй. Чанах жигнэх зэргээр боловсруулж хэрэглэхэд үйрч хэлбэрээ алддаггүй учир нарийн боов хийхэд тохиромжтой.

11.Грани смит алим /Granny Smith/
Энэ алимны уугуул нутаг Австрали тив бөгөөд энэ нутгаас Америкийн баруун бүс нутаг руу зөөвөрлөн тарималжуулжээ. Цайвар ногоон өнгөтэй, арай жижгэвтэр хэмжээтэй, зажлахад шаржигнасан чимээтэй, исгэлэндүү амттай, алимны олон төрөл дотроос витамин С-гээр хамгийн баялаг нь.

12.Макинточ /Macintoch/
Ногоон улаан алагласан өнгөтэй, их шүүслэг, бусад алимыг бодвол хальс нь хамгийн зөөлөн, боловсруулалгүй идэхэд тохиромжтой, жижигхэн хэрчээд тарагтай хольж хэрэглэх, ногооны зуушинд хутгах, нэмэгдэл хоолонд орж буй нялхаст нухаш болгон өгөхөд тэдний эрүүл бойжилт, өсөлтөд чухал шаардлагатай, тэжээллэг бодисуудыг агуулсан байдагаараа их ач холбогдолтой.

13.Макаун алим /Масоип/
Улаан ногоон өнгө хосолсон боловч сэмжин үүл шиг хоёр өнгө нь бие биедээ үсэрч цацарсан харагдах ба хэмжээ нь жижгэвтэр алим. Витамин С-ээр баялаг. Энэ алиманд агуулагдах малик хүчил нь цөс хөөх сулавтар үйлчилгээ үзүүлдэг учраас цөсөнд чулуу үүсэх нөхцөлийг багасгадаг гэнэ. Түүнчлэн Германы ардын эмчилгээнд /Folk medicine/ алимны шүүсээр хооллох дэг барьж цөсөө цэвэрлэдэг аж. Удаан хугацаагаар хадгалахад маш тохиромжтой чанараа алддаггүй.

14.Уорк /York/
Хөхөлбөр улаан туяатай, цайвар шар будаа хэлбэрийн толбо жигд тархсан хатуу хальстай, доторхи нь шаргал амтлаг, алимны төрөл дотроос хамгийн их хэмжээгээр калий агуулснаараа зүрх судасны эрүүл мэндэд тустай. Бүтэн жилийн туршид хадгалахад чанараа алддаггүй сайхан үнэртэй.

15.Кортланд /Cortland/
Алимын сортууд дотроос хамгийн том хэмжээтэй, бас амтлаг.

16.Вайнсэп /Winesap/
Жигд гүн улаан өнгөтэй. АНУ-д хамгийн анхны тарималжуулсан сортуудын нэг уг алим нь дарс маягийн өвөрмөц амттай. Уг алимны арвин их ургацыг жил болгон хураан авч, хүнсний үйлдвэрлэлийн чухал хэрэгцээт бүтээгдхүүн болох алимны цууг /apple cider vinegar/ хийхэд голчлон хэрэглэдэг.

Алимны тэжээллэг чанар найрлагын тухайд витамин С, эслэг, кали, пектин-уураг, чихэр зэргийг нэлээд хэмжээгээр агуулдаг. Түүнчлэн эллагений Magic/, хлоргеник /chol-orogenic/, кафейны /caffeic/ зэрэг хүчлүүдээс гадна фенол, кюрситин зэрэг флавнойдууд агуулагддаг. Хүнс судлалын сурах бичиг, номуудад алимыг су ферантиоксидант хэмээн онцлон тэмдэглэсэн байдаг. 100 гр алиманд 52 гр калорий, 0,3 гр уураг, 0,2 гр өөх тос, 12,8 гр нүүрс ус, 2,4 гр эслэг, 10,4 чихэр тус тус агуулагддаг.