Эдийн засгийн форум 2025-аас

Сүүлийн 17 жилд улсын төсвийн орлого 20 дахин өсөж, 30 их наяд төгрөг болов. Манай улсын ДНБ 80 их наяд төгрөг болсны 70 их наяд төгрөг нь банкуудын актив юм.   

Эдгээр тоог Эдийн засгийн форумд оролцогчид танилцуулав. Эдийн засгийн хөгжлийн зөвлөлийн дарга, Уул уурхайн сайд асан Д.Зоригт төрийн эдийн засаг дахь оролцоо хэт их байгааг онцоллоо.

Тэрээр "Сүүлийн 20 жилд эдийн засгийн гол үзүүлэлтүүд өссөн ч бид тогтолцоогоо орхигдуулжээ. Би сүүлийн жилүүдэд судалгааны байгууллагад ажиллалаа. Манай улсад 770 мянган хүн төрийн байгууллагуудад болон төртэй холбоотой компаниудад ажиллаж байна. Гэтэл хувийн хэвшилд нийт 550 мянган хүн ажилладаг. Энэ нь төр хэт их данхайсныг харуулна. Төр "Яаж бизнес хийх вэ" гэж лекц унших ёсгүй юм. Төр, хувийн хэвшил өөр өөрийнхөө л ажлыг хиймээр байна" гэв. 

Мөн зарим оролцогч мөнгөний хатуу бодлогыг Төв банк яагаад үргэлжлүүлсээр байгаа, арван тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулбал татвараас 10 жил чөлөөлөх заалт өнөөг хүртэл хэрэгжээгүйг, төрийн өмчийн 130 компанийн хэзээ олон нийтийн компани болгох талаар хөндөв.

Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн "Төгрөгийн өгөөжийг өндөр байлгахын тулд мөнгөний хатуу бодлогыг үргэлжлүүлж байна. Инфляц 8 хувьтай байна. Инфляц буурвал зээлийн хүү буурна. Бизнесийн зээлийн дундаж хүү 16-17 хувь, хэрэглээний зээлийн хүү 20 хувь байна. ХААН банк гаднаас 9 хувиар санхүүжилт татажш, төгрөг рүү хөрвүүлэн зээл олгоход суурь нөхцөлөөс хамаарч зээлийн хүү ийнхүү өсдөг" гэв. 

Сангийн сайд Б.Жавхлан бизнес эрхлэгчдэд дараах мэдээллийг өглөө. 
-Засгийн газрын бондыг ирэх арван жил рүү шилжүүлсэн. 2027 он хүртэл бондын төлбөр байхгүй. Мөн зарим бондыг төлсөн. Манай улсын зээлжих зэрэглэл буурснаар бид 12 жилээр ухарсан. Ирэх намар зээлжих зэрэглэлийн дахин тогтоолгоно. Ахиулж чадахгүй ч одоогийн түвшинд хадгалахаар зорьж байна. Нүүрсний үнэ буурсан ч худалдааг зогсоохгүй. 

АМНАТ нь хоёр талтай буюу тухайн нутгийн иргэд, нийт иргэдэд үүнийг хуваарилдаг. Энэ нь татвар биш, ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр юм. Тухайн компани ашигтай ажилласан, эсэхээс үл хамаарч энэ төлбөрийг авдаг.

Иймд олборлолт явуулах, эсэх нь тухайн компанийн шийдэх асуудал юм. Сүүлийн арван жилийн турш АМНАТ-ын 10 хувийг Орон нутгийн сан рүү шилжүүлсэн. Зарим  иргэн уул уурхайн төслийг эсэргүүцсээр байгаа тул 20 хувь болгоно. Үлдсэн 80 хувийг Үндэсний баялгийн сан рүү хуваарилдаг. Ингэснээр нийт иргэн уул уурхайн нөөцөөс өгөөж хүртэх боломжийг нээдэг. Зөвхөн Өмнөговьчууд, Эрдэнэтчүүд хүртэх нь шударга бус.

Зарим хүн эдийн засгийн хямрал айсуй гэж ярилаа. Бид хүндрэлтэй нүүр тулсан, хямрал биш гэв.