Жил бүрийн гуравдугаар сарын 21-нийг Дауны хам шинжтэй хүмүүсийг дэмжих дэлхийн өдөр болгосон. Хүүхэд аав, ээжээсээ тус бүр 23 хос хромосом авч бүрэлддэг. Үүний 21 дэх хосод өөр нэг хромосом байрлан 47 хромосомтой хүүхэд төрдөг байна. Ийм хүүхдийг дауны хам шинжтэй гэж нэрлэдэг. Хромосомны өөрчлөлт 700 амьд төрөлтөд нэг хүүхэд гэдэг ч 35-40 насны 500 эмэгтэйчүүдийн нэг нь дауны хам шинжтэй хүүхэд төрүүлдэг аж.

Аль ч гэр бүлд таарч болох "азгүй тохиолдол" Нэгэнт үүссэн эмгэг алга болохгүй, багасч нэмэгдэхгүй, биеийн байдлаас хүндрэхгүй тул өвчин биш гэж үздэг байна. Ийм хүүхдийг нэг наснаас нь өмнө оношилж эмчлэх нь үлдэц багатай байдаг. Тиймээс эцэг эхчүүд хүүхдээ хэвийн хөгжилтэй байгаа эсэхийн байнга ажиглаж байх нь чухал юм. Хэрэв нэг наснаас оройтож оношилсон тохиолдолд эмчилгээ хийсэн ч үлдэцтэй байна. Шалтгаан тодорхойгүйгээр үүсдэг энэ өвчин хөдөлгөөн, хэл яриа, оюун ухааны хоцрогдлоор илэрдэг. Тархины саажилт, дауны хам шинж нь илрэх байдлаараа төстэй, Үүний шалтгаан одоо болтол шинжлэх ухаанд тодорхойгүй хэвээр байгаа. Энэ нь аль ч гэр бүлд таарч болох "азгүй тохиолдол" гэж үздэг аж.

Дауны хам шинж нь жирэмсэн эхийн цусны шинжилгээгээр илэрдэг. Энэ өвчнийг эхийн хэвлийд оношилж болдгоороо онцлогтой юм. Өөрөөр хэлбэл, эхийг жирэмсэн байх үед цусны шинжилгээгээр илэрдэг аж Гэхдээ дауны хам шинж нь ихэвчлэн бусад эрхтнүүдийн гажигтай хавсарсан байдаг. Тиймээс эмгэгийг эрт оношилсон тохиолдолд хүүхдийн багаас нь алдагдсан үйл ажиллагааг сэргээж болдог аж. Одоогоор дауны хам шинжтэй хүүхдүүдийг бүртгэл, мэдээлэл байхгүй аж. Нийгэмд эерэг ойлголт өгөхөөр ажиллаж байна. 2008 оны гуравдугаар сарын 21-нд нийслэлийн цөөхөн гэр бүл нэгдэн энэ өдрийг тэмдэглэн "Хромосомын өөрчлөлттэй хүүхдүүдэд туслах сан" ТББ байгуулж байжээ.

Дээрх байгууллага эцэг эхчүүд, эмч, багш нарт зориулсан сургалт семинар зохион байгуулах, хүүхдүүдийг эрүүл мэндийн хяналтад оруулах, иж бүрэн тоноглосон тусгай сургалттай анги ажиллуулахад анхаарч ирсэн аж. Мөн нарийн мэргэшил бүхий сургагч багш нарыг гаднаас урьж монгол багш нараа дагалдуулан дадлагажуулах, дауны хам шинжтэй хүмүүсийн талаар нийгэмд зөв, эерэг ойлголт өгөх зорилготой багагүй ажлыг тэд хийжээ. Одоогоор дээрх өвчтэй хүүхдүүдийг дэмжихээр ЭНЭШТ-ийн Удамзүйн тасаг, Анагаах ухааны үндэсний хүрээлэн, ЭМШУИС, МУБИС-ийн дэргэдэх Тусгай боловсролын төв, 25,29,55 дугаар тусгай дунд cypгуул, X цэцэрлэг цогцолбор, "Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн эцэг эхийн холбоо" зэрэг байгууллага нэгдсэн байна. Мөн гадаадын хэд хэдэн мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтран ажилладаг.

Б.Мягмансанж http://www.niigmiintoli.mn/