Зуны сар зургаа биш. Ес, арав, арваннэгдүгээр сар...Тэгээд л өвлийн хүйтэн өдрүүд хаалга тогшиж, утаатай саарал хотдоо пөөнийж алхана. Урин дулаан улирал дуусахаас урьтаад болж л өгвөл агаар, салхинд гарч, аялж зугаалж Д витамин цуглуулж, дархлаагаа дэмжиж байх сан.

Ажилтай, завгүй, амжихгүй, болохгүй гээд асуудал их ээ. Гэхдээ амралтын өдрүүдээр очиж болох хотод ойр газрууд бий. Хүмүүс төдийлөн мэдэхгүй байж болох, Улаанбаатарт ойр, амралтын өдрөөр л очоод ирэх 5 газрын мэдээллийг нэгтгэлээ.

1. ХҮҮХДЭЭ “ЖИВЭХ ВИЙ” ГЭЖ АЙЛГҮЙ УСАНД ТОГЛУУЛАХЫГ ХҮСВЭЛ:

• ОЧИХ ГАЗАР: ТҮРГЭНИЙ ГОЛ
• ТУУЛАХ КМ: 20
• БАЙРШИЛ:  https://maps.app.goo.gl/8eEoDLg3JccwSWc36

Хан-Уул дүүргийн 14 дүгээр хороо, Өлзийт хороололд Түргэний гол бий. Гэхдээ Өлзийтийн зам руу салахгүйгээр Төв аймгийн замаар чигээрээ явна. Ингээд “Өлзийт” шалган нэвтрүүлэх товчоог гаралгүй дөнгөж наагуур нь зүүн тийш салж, төв замаас буувал тэнд голын хамгийн тохиромжтой, тухлахад таатай хэсэг байдаг. Түргэний гол зарим жил усгүй байх тохиолдол бий. Энэ жилийн хувьд хур, бороо их орсон тул ус элбэг, гол урсаж байна. Гол гүн биш, зүлгэн дээгүүр ус урсаж байгаа тул хүүхэд тоглоход нэн тохиромжтой.

Гэхдээ зарим хэсгээрээ гүн  байж болзошгүй. Гэхдээ хүүхэд сэлэх боломжтой тогтоол ус, намуухан урсгалтай жижиг гол тэр хавиар элбэг байгаа. Тиймээс хүүхэд живчих вий гэх айдасгүй тухлах боломжтой. Хажуугаар нь гүүгээ барьсан, айраг зардаг адуутай айлууд бий.  Мөн хуушуурын гэрүүд ч байгаа.

2. ДУУ, ЧИМЭЭНЭЭС ХОЛДОЖ, БАЙГАЛЬД НОМ УНШИЖ, ХӨГЖИМ СОНСОЖ СУУХЫГ ХҮСВЭЛ:

• ОЧИХ ГАЗАР: СЭЛБЭ ГОЛЫН ЭХЭН ДЭХ ХИЙМЭЛ НУУР
• ТУУЛАХ КМ: 30
• БАЙРШИЛ: https://maps.app.goo.gl/YRtef4Q9QcpP2n5k9

Энэ нуурыг голын урсац тохируулах, усны нөөц бүрдүүлэх, түймэр унтраах нөөц бэлдэх зэрэг зорилгоор 13 га талбайд үүсгэсэн. Эргэн тойрон ой модоор хүрээлсэн энэ газарт очиж нуурын эрэгт суугаад амар, тайвныг мэдрэх боломжтой.

Мөн хүүхдүүдтэйгээ алхангаа, байгалийн танин мэдэхгүйн аялал хийж болно. Энд очихын тулд Санзайн эцэс өнгөрч, Багабаян амралт хүртэл автомашинаар явна. Тэнд автомашинаа үлдээгээд цааш 1 км орчим явган алхаж, нуурт хүрнэ.

3. БҮТЭЭН БАЙГУУЛАЛТЫГ НҮДЭЭР ҮЗЭЖ БИШИРЬЕ ГЭВЭЛ:

• ОЧИХ ГАЗАР: "САЛХИТ” ЦАХИЛГААН СТАНЦ
• ТУУЛАХ КМ: 73
• БАЙРШИЛ: https://maps.app.goo.gl/KyQjcbqj7RaweVMN8

Улаанбаатараас 73 километрийн зайд, Төв аймгийн Сэргэлэн сумын нутагт Монгол Улсын эрчим хүчний томоохон эх үүсвэр бүхий, Монголын хамгийн анхны салхин цахилгаан станц байрлаж буй. Их салхилдаг тул “Салхит” гэж нэрлэсэн энэ газарт 2013 онд салхин цахилгаан станцыг барьж, ашиглалтад оруулсан. Нийт 50мВт хүчин чадалтай 31 салхин турбин бүхий энэхүү станц нь манай улсын томоохон бүтээн байгуулалтуудын нэг юм.

Та салхин сэнснүүдийн ойр, орчимд очиж сүрдэм бүтээн байгуулалтыг нүдээр үзэх, зураг авахуулах боломжтой. Ингэхдээ аюулгүй байдлаа хангаж, сэнсний тулгуур багана зэрэгт хүрэхгүй байхыг илүүд үзээрэй. Мөн илүү мэргэжлийн  түвшинд үзэж, танилцъя гэвэл станцын хамгаалалтын албанд урьдчилан мэдэгдвэл зочдыг хүлээн авч цахилгаан үйлдвэрлэлийг танилцуулдаг. Үр, хүүхдүүдээ дагуулан очиж, цахилгаан хэрхэн гарган авдаг тухай танин мэдэхгүйн анхны ойлголтыг өгч болно.

4. ТҮГЖРЭЛЭЭС ГАРЧ, УУДАМ ТАЛААР САЛХИ ТАТУУЛАН ДАВХИХЫГ ХҮСВЭЛ:

• ОЧИХ ГАЗАР: ЗОРГОЛ ХАЙРХАН
• ТУУЛАХ КМ: 137
• БАЙРШИЛ:  https://maps.app.goo.gl/H36f1paZUwSMkSzC7

Улаанбаатар хотоос хаашаа ч юм гарч, хээр талаар салхи татуулан давхихыг хүсвэл Төв аймгийн Баян-Өнжүүл суманд байрлах Зоргол хайрхныг зориорой гэж зөвлөе. Сумын төв хүртэл 137 км, харин хайрхан хүртэл 20 орчим км газар их найрагч Б.Лхагвасүрэн агсны шүлэглэсэн “Боржигины бор тал”-аар давхиулна.

Нов ногоон талд “Зоргол” хайрхан байх бөгөөд эргэн тойрноос нь зураг шиг байгалийг тольдон харж болно. Шувууны өндөгт сүүдрээ тусгаж болохгүй гэдэг ёс заншил Зоргол хайрхны түүхтэй холбоотой гэдэг. Энэ түүхийг ЭНД-ээс унших боломжтой.

5. ХҮНИЙ ХӨЛД ТАЛХЛАГДААГҮЙ БАЙГАЛИЙГ ЗОРЪЁ ГЭВЭЛ:

• ОЧИХ ГАЗАР: ГҮН ГАЛУУТАЙ
• ТУУЛАХ КМ: 137
• БАЙРШИЛ: https://maps.app.goo.gl/ibgdmEkimz41oc6c9

Төв аймгийн Баяндэлгэр суманд “Гүн галуутай” хэмээх байгалийн цогцолборт газар бий. Их зохиолч Дашдоржийн Нацагдорж 1906 онд энэ газарт Цэрэндоржийн Дашдоржийн гэрт төрсөн билээ.

Гүн Галуутай хүрэхийн тулд Улаанбаатар хотоос Баянзүрхийн товчоогоор гарч Налайх дүүрэг орно. Налайхаас цааш Төв аймгийн Эрдэнэ сумын нутгаар дайран замд байрлуулсан “Гүн галуутай” гэсэн таних тэмдэг бүхий самбараар салж, шороон замаар явна. Интернеттэй газарт "Steppe Nomads" хаягийг Google Map-т оруулснаар очих газраа төвөггүй олоход тустай. Энэ нь Гүн галуутай байгалийн цогцолборт байдаг ганц амралтын газрын хаяг.

Гүн галуутай бол байгалийн үзэсгэлэнт, тусгай хамгаалалттай газар нутаг. Энэ газарт Аяга, Байц, Сүмбэр, Бэрх гэх мэт хадат уулс, Их ба Бага гүн хэмээх жижиг нуурууд, Галуутай, Шинэ булаг хэмээх горхинууд, Монголд томоороо 2 дугаарт орох Хэрлэн гол урсдаг. Талхлагдаагүй үлдсэн онгон байгаль, ан амьтантай нутгаас гадна Улаанбаатар хотод хамгийн ойрхон аргаль угалзтай бүс гэдгээрээ онцлогтой. Байц ууланд 200 гаруй аргаль, угалз байдаг тул тэднийг харж чадахгүй буцах тохиолдол цөөн гэдэг. Хэрлэн голын эрэгт майхнаа барин отоглох боломжтой.

Их ба бага гүн нуурт олон  төрөл зүйлийн усны шувууд ирдэг. Тиймээс гэр бүл, үр хүүхэдтэйгээ хамт танин мэдэхүйн аялал хийвэл тохиромжтой.