Эдийн засгийн форумын сүүлчийн хурлаар Үндэсний баялгийн санг хөндөн хэлэлцлээ.

АН-ын тэргүүн дэд дарга С.Баярцогт энэ хуралд оролцон байр сууриа илэрхийлэв. Тэрээр “Би энэ хуралд эдийн засагчийн хувиар оролцож байна. Сүүлийн 15 жилийн турш бид Хүний хөгжлийн сан, Ирээдүйн өв сан, Тогтворжуулалтын сан гэх мэт олон сан байгуулсан. Би Сангийн сайд байхдаа Арабуудын, Норвегийн, Сингапурын сангуудын сайн туршлагыг судалж байв. Үндэсний баялгийн сангийн хуулийг баталсан нь сайн хэрэг.

Энэ хуулийн дагуу гурван өөр сан байгуулагдана. Нэг нь одоогийн, нэг нь ирээдүйн иргэдэд зориулагдсан бол нэг нь мега төслүүдийг санхүүжүүлнэ. Сан бүрийн зориулалт өөр. Баялгийн санг Монголбанк 2030 он хүртэл удирдаж, үүнээс хойш сангийн менежментийн туршлагатай, мэргэжлийн баг удирдах юм. Эдгээр сангуудыг санхүүжүүлэх буюу орлогожуулах гол байгууллага нь “Эрдэнэс Монгол”. Энэ компанийг Сингапурын ТЕМАСЕК-ийн загвараар хөгжүүлэх ёстой гэсэн шийдвэр гарсан ч хэрэгжээгүй. Энэ компанийг дотоодод болон гадаадад хувьцааг нь нээлттэй арилжвал засаглал нь аяндаа сайжирна” гэв.

Төр стратегийн ордын 34 хувийг эзэмшинэ гэсний дагуу Засгийн газар энэ компанийн 34 хувийг эзэмшдэг. Үүнийг тусгай рояалтигаар солих боломжтой. Ингэснээр бид “Оюутолгой” ХХК ашигтай ажиллахыг хүлээлгүйгээр, ногдол ашиг авах боломжтой.

УУХҮ-ийн дэд сайд асан О.Батнайрамдал Үндэсний баялгийн сангийн хуулийн төслийг боловсруулсан багийн гишүүнээр ажилласан. Тэрээр энэ хуулийг баталсан нь сайн хэрэг мөн ч хууль хэт товч, Засгийн газар журмууд батлахаар хуульд заасан нь эрсдэлтэй гэв. Учир нь Засгийн газрын батлах журмыг УИХ хянахгүй тул газрын баялгаас олсон өгөөжийг зөв хуваарилах, зарцуулахад ямар нэг эрсдэл үүсэж болзошгүй гэв.         

Салбар хуралдааныг Тэнгэр телевизийн гүйцэтгэх захирал А.Ундрал хөтлөн явуулав. Тэрээр С.Баярцогтоос “Оюутолгой”-н гэрээний талаар тодруулав. С.Баярцогт түүний асуултад хариулахдаа “Оюу толгойн гэрээг 15 жилийн өмнө байгуулсан. Маш их улс төржсөн тул хүмүүс ойлголтын зөрүүтэй байдаг. Ашигт малтмалын тухай хуульд зааснаар төр стратегийн ордын 34 хувийг эзэмшинэ гэсний дагуу Засгийн газар энэ компанийн 34 хувийг эзэмшдэг. Үүнийг тусгай рояалтигаар солих боломжтой.

Ингэснээр бид “Оюутолгой” ХХК ашигтай ажиллахыг хүлээлгүйгээр, ногдол ашиг авах боломжтой. Татварын маргааны улмаас хоёр удаа Арбитрын шүүхэд хандлаа. Учир нь Засгийн газар, “Оюутолгой”-н хооронд ойлголтын зөрүү бий. Нэг нь татвар тогтворжсон гээд, нөгөө нь татварын орчин тогтворжсон гэж үзэж байна. Арбитрын шүүхэд очсоноор бусад хөрөнгө оруулагчдад бид буруу дохио өгсөн. Монголын Засгийн газар том хөрөнгө оруулагчтайгаа маргаж байна л гэж харна. Иймээс татварын маргааныг өөрсдөө шийдэх хэрэгтэй.

Оюутолгойн хоёр үндсэн гэрээ, дагалдах 13 гэрээ бий. Хүмүүс нэг л гэрээ байгуулсан мэтээр ойлгодог. Нэг гэрээг хүчингүй болгосон. Монгол Улс энэ төслөөс 53 хувийн өгөөж хүртэнэ. Энэ зохицуулалтыг үе үеийн Засгийн газар баталгаажуулах, цаашлаад  нэмэхийг зорих  ёстой юм. У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газар энэ чиглэлд маш сайн ажиллаж, зээлийг тэглэлээ. Ингэснээр манай ашиг нэг тэрбум ам.доллараар нэмэгдэнэ. “Оюутолгой”-той холбоотойгоор манай төрийн санах ой их муу байдаг. Хэн Засгийн газрыг удирдсанаас үл хамааран өмнөх эрх баригчид ямар шийдвэрийг яагаад гаргав гэдгийг шинэ дарга нар маш сайн мэддэг байх ёстой. Гэтэл өмнөх Засгийн газраа үгүйсгэсээр өнөөг хүрлээ. Уг нь өмнөх үеэсээ суралцаад цааш явах нь зөв. “Оюутолгой” дахин 60-70 жил ажиллана шүү дээ. Иймд татварын маргаанаа хоёр тал өөрсдөө зөвшилцөн, шийдэх ёстой” гэв.

Дараа нь С.Баярцогт дарга сэтгүүлчдийн асуултад хариулав.

-Эвслийн Засгийн газар байгуулагдлаа. Та ямар албан тушаал хаших вэ?
-Би энэ асуултад хариулах боломжгүй байна.

-Эвслийн Засгийн газар байгуулсанд зарим сонгогч ихээхэн бухимдаж байна.
-Сөрөг хүчин хяналтын үүргээ илүү сайн биелүүлэх ёстой гэж олон хүн үздэг. МАН, АН өмнө нь дөрвөн удаа хамтарсан, эвслийн Засгийн газрууд байгуулсан түүх бий. 2008 оны сонгуулийн дараа МАН олонх болсон ч 07.01-нд таван хүн амиа алдсаны дараа Эвслийн Засгийн газар байгуулах шаардлага үүссэн. Удалгүй дэлхийн эдийн засгийн хямрал эхэлсэн.

Манай эдийн засаг хасах руу орсон ч хамтарсан Засгийн газар хоёр жилийн дараа эдийн засгийн өсөлтийг 17 хувьд хүргэсэн шүү дээ. Би тухайн үед Сангийн сайдаар ажиллаж, бид “Оюутолгой”-н гэрээнд гарын үсэг зурсан. Энэ гэрээ хоёр удаа бүтэлгүйдсэн байв. Үүний дараа 2012 онд мөн хамтарсан Засгийн газар ажилласан. Дэлхийн уул уурхайн хамгийн том компаниуд манайд салбараа нээж, нийслэлийн гудамжаар гадаад иргэд олуулаа явдаг үе байв.

Энэ удаад яагаад хамтрав гэхээр гадаад нөхцөлөө харах хэрэгтэй болно. Хойд хөрш маань дайнтай, урд хөрш маань худалдааны дайнтай, Тайванийн асуудал хурцадмал байна. Иймд үед Монгол ардчилсан улсын хувьд улс төр, эдийн засгийн хувьд тогтвортой байх ёстой. Үүнийг харгалзан МАН баруун төвийн үзэл баримтлалтай хоёр намыг урьсан болов уу.  Монгол зөв зам дээрээ гарсан гэж би гаднын хөрөнгө оруулагчдад бат итгэлтэй хэлж чадна.

Би шинэ Засгийн газарт  ихээхэн найдлага тавьж байна. Эрчим хүчний шинэчлэл гэх мэт хоолойд тулсан, шийдэх асуудлууд их байна. Гэхдээ аливаа шинэчлэл манлайлагчаасаа 50 хувь хамаардаг. АН өмнө нь Засгийн газарт ажиллахдаа хэдий нэр хүндэд нь халтай ч улс оронд ашигтай шийдвэрүүдийг зоригтой гаргасан” гэв.