-Замын цагдаагийн газар замын тэмдэг тэмдэглэгээг хариуцдаг уу?
-Замын цагдаагийн газар тэмдэг тэмдэглэгээ хийх үүрэггүй. Харин Нийслэлийн авто замын газар хариуцах ёстой. Зөвхөн холбогдох байгууллагад нь замын тэмдэг, тэмдэглэгээ хийж өгөөч хэмээн албан ёсоор захиалга өгдөг. Авто замын газар нь өөрийнхөө үйлдвэр болох компанид өгөөд гүйцэтгэлийг нь хийлгэдэг. Харин мөнгийг нь Нийслэлийн авто замын газраас жил болгон төсөвлөж гаргадаг.

-Зарим тохиолдолд автын осол гарах гол шалтгаан нь замын тэмдэг тэмдэглэгээ байхгүйгээс болдог...
-Тийм ээ. Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангахын тулд замын тэмдэг, тэмдэглэгээ байх шаардлагатай. Замын цагдаагийн газраас тэмдэг тэмдэглэгээ байх шаардлагатай гэдгийг байнга сануулдаг. Гэтэл тухайн гүйцэтгэгч компани нь мөнгө төгрөгийн боломжгүйгээс болдогч юм уу гүйцэтгэдэггүй. Тухайлбал, 32 мянган метр квадрат тэмдэглэгээ хийвэл Улаанбаатар хотын бүх зам эмх цэгцтэй болно. Ингэснээр эгнээ байр, замын гарц зэрэг ойлгомжтой болох юм. Гэтэл жилд энэ ажлын гуравны нэгийг нь л хийдэг. Ноднин жил замын төсөвт 171 сая төгрөг төсөвлөгдсөн юм билээ. Хуучин ханшаар нэг метр квадрат цагаан зурвас тавихад 6896 төгрөг болдог. Энэ мөнгөнд замын зурвасаа хуваах юм бол 24 мянган метр квадрат болно. Энэ бол зөвхөн тэмдэг, тэмдэглэгээ тавих хэмжээ юм. Н.Энхтөр гэдэг даргатай судалгааны төв гээд байгууллага байна билээ. Тэр газар үнэлгээг нь өөрчлөөд 6896 төгрөг байсныг нь 14 мянган төгрөг болгочихсон. Энэ үнэлгээ хэзээнээс хэрэгжих нь тодорхойгүй. Ямар ч байсан гурван сарын өмнө гаргасан гэсэн. Авто замын газарт 1406 тэмдгийг нэн даруй хийлгэе гэсэн санал гаргасан. Одоогийн байдлаар 460 тэмдэг хийчихээд сууж байх жишээтэй. Аргаа бараад 32 мянган метр цагаан зурвасаа замын цагдаа өөрсдөө хийе гээд мөнгийг нь төсөвлөөд өгөөч гэхээр өгөхгүй байгаа. Янз бүрийн байдлаар албан бичиг явуулсан.

-Замын эвдрэл, гэмтлийг танай газраас засдаг уу?
-Үгүй. Зөвхөн засах шаардлагатай гэдгийг нь хэлж өгдөг. Манай замын судалгаа гаргаж авто замын газар төлдөг юм.

-Нийслэлд хичнээн гэрлэн дохио байдаг вэ. Гэрлэн дохио ажиллахаасаа ажиллахгүй нь элбэг бий?
-Нийслэлд 50 гэрлэн дохио байдаг юм. 50 гэрлэн дохио нь таван өөр улсынх. Тэр дунд Солонгос, Орос, Монгол гээд. Гэрлэн дохионууд алдаг оног ажилладаг. Би буруу санаагүй бол гэрлэн дохионд 30 сая төгрөг төсөвлөсөн байдаг юм. Тэр нь засварт явсаар байгаад дуусчихсан. Одоо эвдэрсэн дохиог засах гэхээр ямар ч мөнгөгүй сууж байна шүү дээ. Жишээ нь, "Өлзийт" төвийн гэрлэн дохиог засах гэхээр дотроо маш олон жижиг гэрэлтэй засах боломжгүй гэсэн. Ирэх 2009 оны төсөвт цагаан зурвасны 420 сая төгрөгийг өг гэмээр байгаа юм.

-Замын тэмдэглэгээний баталгаат хугацаа хэр байдаг юм бэ?
-Ямар нэгэн бараа бүтээгдэхүүнд баталгаат хугацаа байдаг. Гэтэл замын тэмдэгт баталгаат хугацаа байддаггүй. Өнөөдөр зам дээр тавьсан тэмдэг тэмдэглэгээ байхгүй болсон тохиолдолд маргааш нь дахиад тавих шаардлагатай байдаг. Энэ чинь хүний амь нас, хөдөлгөөний аюулгүй байдалтай холбоотой.

-Замын тэмдэглэгээ хийж байгаа будаг стандартын шаардлагад нийцдэг үү?
-Тэрийг хэлж мэдэхгүй. Замын будаг нэг жилийн баталгаатай л гэдэг юм. Манай нөхцөлд гурван сар болоод арилчихдаг. Замын компанийнхан "Бид энэ будгийг урдаас оруулж ирдэг. Стандартын шаардлага хангасан" гээд баахан бичиг баримт үзүүлдэг. Харин амьдрал дээр өнөөх нь "худлаа" л байгаа биз дээ. Уг нь тэрхүү будгийг гөлгөр замд тавьдаг. Гэтэл манай зам гэж энд тэндээс нь чулуу гараад ирсэн нэг л их барзайсан юм байдаг шүү дээ. Будаг тавьж байгаа зам нь хүртэл стандартын бус байна гэсэн үг.

-Манайд тэмдэглэгээ тавьдаг машин хангалттай байдаг уу?
-Үгүй. Хүрэлцээ муутай. Ганцхан машин бий. Төрийн байгууллага хэр нь ганцхан машинтай. Яагаад машиныхаа тоог нэмж болохгүй гэж.

А.Лхагва