БНХАУ 2018 онтой харьцуулбал Дональд Трампын одоо эхлүүлж болзошгүй "Худалдааны дайн"-д илүү бэлтгэлтэй, хариу барих арга хэрэгслүүд нь ч олон байгааг шинжээчид онцолж байна
БНХАУ-ын бараанд ногдуулах тарифаа огцом өсгөхөө мэдэгдсээр буй Дональд Трамп АНУ-ын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсоноор аль хэдийн удаашралд ороод байгаа дэлхийн хоёр дахь том эдийн засаг дээр дахин нэг сүүдэр тусаж магадгүй байна. Монголоос авхуулаад олон хөгжиж буй орнуудын өсөлтөд “тэтгэгч” болдог БНХАУ Японы нэгэн адил сунжирсан дефляцын эргүүлэгт орох эсэх нь гол эрсдэлд тооцогдоно.

Хүндрэл дээр нэрмээс

Хоёр дахь удаагаа Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх Дональд Трамп БНХАУ-аас импортолсон бараа, бүтээгдэхүүнд 60 хүртэлх хувийн гаалийн татвар ногдуулах амлалтаа бодит болговол дэлхийн хамгийн том эдийн засагтай хоёр улсын худалдаа бүхэлдээ аюулд орох юм. Өнгөрсөн онд БНХАУ-ын компаниуд 500 тэрбум ам.долларын бараа, бүтээгдэхүүн АНУ-д экспортолсон нь тус улсын нийт экспортын үнийн дүнгийн 15 гаруй хувийг бүрдүүлжээ.

Өндөр тариф энэхүү худалдааг үгүй хийх боломжтой тул дотоодын эдийн засгийн сул идэвх, үнийн уналтын дарамтыг үүрч буй БНХАУ-ын компаниудад томоохон цохилт ирэх юм. Эдийн засгийн одоогийн хүндрэлүүдээс дурдвал дефляцын дарамт үргэлжилж, шинэ орон сууцны үнэ 2014 оноос хойш байгаагүй эрчимтэй унаж, хэрэгчийн итгэл жил хагас орчмын доод түвшинд хүрээд буй. Есдүгээр сарын эцсээр “Bloomberg”-ийн явуулсан судалгаанд оролцсон эдийн засагчдын тавны нэг хүрэхгүй хувь нь БНХАУ энэ онд эдийн засгийн өсөлтөө таван хувьд хүргэх зорилтоо биелүүлж чадна гэж үзэж байлаа.

Хэдий тийм боловч БНХАУ 2018 онтой харьцуулбал одоо Дональд Трампын эхлүүлж болзошгүй “Худалдааны дайн”-д илүү бэлтгэлтэй, хариу барих арга хэрэгслүүд нь ч олон байгааг шинжээчид онцолж байна. Мөн эрх баригчид нь дотоодын эдийн засгаа дэмжих, ялангуяа хэрэглээг нэмэгдүүлэх талд улам хүч хаяж магадгүйг “Goldman Sachs” АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө мэдээлж байлаа.

Сүүлд ямар дэмжлэгүүд үзүүлэв?

Шийдэмгий дэмжлэгийн арга хэмжээ авахад багагүй хугацаанд хойрго хандаж байсан БНХАУ-ын Коммунист намын Улс төрийн товчоо есдүгээр сарын хурлаараа тус улсын жил тутмын эдийн засгийн зорилтуудыг заавал биелүүлэхээ амлаж, цар тахлаас хойших хамгийн том бодлогын арга хэмжээнүүдээ танилцуулсан юм. 11 дүгээр сарын дунд үеийн байдлаар тэдгээр арга хэмжээнүүд эдийн засагт тодорхой хэмжээний эерэг үзүүлэлтүүд авчирсан ч хэрэглээг төдийлөн сэргээгээгүй байна.

Ипотекийн зээлийн хүүг бууруулж, орон сууц худалдан авалтын шаардлагыг хөнгөвчлөх зэргээр үл хөдлөх хөрөнгийн салбарыг тогтворжуулах;
Төв банктай уялдан ажиллаж, бодлогын хүүг бууруулж, банкны зээл олголтыг идэвхжүүлэх нэмэлт хөрөнгө нийлүүлж, хөрөнгийн зах зээлийн өсөлтөд 340 тэрбум ам.долларын дэмжлэг үзүүлэх;
Орон нутгийн засаг захиргаануудын өр төлбөрийг 10 их наяд юаниар дахин санхүүжүүлж, Засгийн газрын өр төлбөрт нэгтгэх;
БНХАУ-ын бус дэлхийн асуудал

Дэлхийн хөдөлмөрийн зах зээл, нийт үйлдвэрлэлийн ихээхэн хувь нь БНХАУ-аас хамааралтай байдаг. Олон Улсын Валютын Сангийн зураглалаар тус улс 2028 он хүртэл дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийн дийлэнх хувийг тайлбарласан хэвээр байх аж. Тодруулбал: өсөлтийн 22.6 хувийг бүрдүүлэхээр байгаа нь АНУ-ынхаас хоёр дахин их дүн юм.

Тэр дундаа эрдэс бүтээгдэхүүн экспортлогч улсууд БНХАУ-ын дэд бүтэц, орон сууцны зах зээлийн хөрөнгө оруулалтын өсөлт бууралтад нэн мэдрэг байхыг онцолжээ. Жишээлбэл: дотоод эрэлтийн удаашралаас шалтгаалан БНХАУ-ын зах зээлд гангийн илүүдэл үүсэж, улмаар ган үйлдвэрлэгчид экспортоо нэмэгдүүлсэн нь дэлхий даяар гангийн үнэ унахад нөлөөлж, энэ нь бусад орны металл үйлдвэрлэгч компаниудад эдийн засгийн хүндрэлд оруулсан юм.

Мөн ган үйлдвэрлэлийн гол орц коксжих нүүрсний үнэ дагаад унахад нөлөөлж, Монголын гол экспортын бүтээгдэхүүний үнийн дүнд эрсдэл учруулж байгаа билээ.