-Сургуульд суралцаж байгаа оюутан нийгмийн даатгалд даатгуулж болох уу, нийгмийн даатгалд даатгуулсан тухай гэрээний загвар, даатгуулагчийн болон нийгмийн даатгалын байцаагчийн хүлээх үүрэг, гэрээг дүгнэх, гэрээ байгуулагч талуудын хооронд гарсан маргааныг хэрхэн шийдвэрлэх, хариуцлагын талаар мэдээлэл өгнө үү?

(Хүмүүнлэгийн ухааны их сургуулийн Бизнесийн удирдлагын ангийн IV курсын оюутан Ц.Лхамдулам)

-Нийгмийн даатгалд сайн дураар даатгуулж болно. Сангийн сайд, Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайдын 2010 оны дөрөвдүгээр сарын 7-ны өдрийн 75/38 дугаар тушаалаар баталсан “Нийгмийн даатгалд даатгуулсан гэрээ”-г оршин суугаа аймаг /нийслэл/, сум /дүүрэг/-ийн нийгмийн даатгалын байцаагчтай байгуулна. Ингэхдээ гэрээг хоёр хувь үйлдэж, хэлтсийн даргаар батлуулан нэг хувийг тухайн даатгуулагчид өгнө. Гэрээний загварыг хандсан байцаагчаасаа авна.

Нийгмийн даатгалын байцаагчийн хүлээх үүрэг

1) Даатгуулагч /иргэн/-ийг даатгуулах хүсэлт гаргасан өдрөөс эхлэн "Нийгмийн даатгалд даатгуулах тухай гэрээ" байгуулж, хэлтсийн даргад танилцуулж баталгаажуулна.

2) Гэрээг сар, улирал, жилээр байгуулж, гэрээг сунгах, цуцлах асуудлыг хуанлийн жилд багтаан шийдвэрлэнэ.

3) Харилцах дансанд төлсөн шимтгэлийг нийгмийн даатгалын дэвтэрт бичиж, мэдээллийн сангийн баазад оруулан тооцоо хийж, хянаж баталгаажуулна.

4) Шимтгэлээ хугацаанд нь төлөөгүй, тооцоо хийгээгүй, гэрээний хугацааг тухайн улирал, жилд багтаан сунгуулаагүй бол гэрээний хугацааг даатгуулагчийн шимтгэл төлсөн сүүлчийн сарын дараагийн сарын 1-ээс эхлэн цуцалсанд тооцно.

5) Даатгуулагч гадаад улсад ажиллаж, амьдрахаар явах тохиолдолд шимтгэлийн тооцоог хийж. гэрээний хугацааг сунгаж, шимтгэлийг үргэлжлүүлэн төлөх асуудлыг шийдвэрлэнэ. Хэрэв энэ асуудлыг шийдвэрлээгүй явсан бол түүний шимтгэл төлсөн сүүлчийн сарын дараагийн сарын 1-ээс эхлэн гэрээний хугацааг цуцална.

6) Даатгуулагч ажилд орсон, өөр газар шилжин суурьшсан тохиолдолд мөн сараас эхлэн шимтгэлийн тооцоог болон гэрээний хугацааг дуусгавар болгосон тухай нийгмийн даатгалын дэвтэр, бүртгэлд тэмдэглэж баталгаажуулна.

7) Даатгуулагч гэрээгээр тохиролцсон шимтгэлийг хугацаанд нь төлүүлэх талаар урьдчилан мэдэгдэх, сануулах /утсаар, факсаар, мэйл хаягаар гэх мэт/ арга хэмжээ авна.

Даатгуулагчийн хүлээх үүрэг

1) Шимтгэл тооцох сарын орлогоо өөрөө мэдүүлж, түүнд ногдох шимтгэлийг гэрээнд заасны дагуу оршин суугаа газрынхаа нийгмийн даатгалын хэлтэс /тасаг, байцаагч/-ийн даатгалын сангийн дансанд сар бүр төлнө.

2) Даатгуулагчийн өөрөө мэдүүлсэн сарын орлогын хэмжээ нь тухайн үед мөрдөж буй хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс багагүй. дээд хэмжээнээс хэтрэхгүй байна.

3) Шимтгэлийн мөнгө төлсөн орлогын баримтад эцэг /эх/-ийн болон өөрийн нэр, регистрийн дугаар, хэдэн сарын шимтгэлийн мөнгө төлж байгааг тодорхой бичнэ.

4) Шимтгэлийн мөнгө төлсөн орлогын баримтаа нийгмийн даатгалын байцаагчид ирүүлж, тооцоо нийлж, нийгмийн даатгалын дэвтэр, бүртгэлд бичилт хийлгэнэ.

5) Гэрээг үргэлжлүүлэн сунгах, цуцлах тухай хүсэлтээ харилцагч нийгмийн даатгалын хэлтэс /байцаагч/-т тавьж, тухайн жилдээ багтаан шийдвэрлүүлнэ. Хэрэв энэ асуудлыг шийдвэрлүүлээгүй бол гэрээг шимтгэл төлсөн сүүлчийн сарын дараагийн сарын 1-ээс эхлэн цуцлуулж, нийгмийн даатгалын дэвтэрт бичүүлж, баталгаажуулалт хийлгэнэ.

6) Ажилд орсон тохиолдолд гэрээ байгуулсан нийгмийн даатгалын хэлтэс /байцаагч/-д мэдэгдэж, мөн өдрөөс эхлэн гэрээг дуусгавар болгон шимтгэлийн тооцоог хийж дуусгана.

7) Гадаад улсад ажиллаж, амьдрахаар явах тохиолдолд нийгмийн даатгалын хэлтэс дээр ирж, шимтгэлийн тооцоог хийж, гэрээг сунгах эсэхээ харилцан тохиролцоно.

8) Өөр аймаг, сум, дүүрэгт шилжсэн тохиолдолд төлсөн шимтгэлийн тооцоог нийгмийн даатгалын хэлтэс /тасаг, байцаагч/-тэй хийж, гэрээг цуцлуулж, энэ тухайгаа мэдээллийн сангийн баазад оруулан нийгмийн даатгалын дэвтэрт бичүүлэн баталгаажуулж авна.

(Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын Мэдээлэл, аргазүй хариуцсан мэргэжилтэн, нийгмийн даатгалын улсын байцаагч И.Гончиг) http://www.niigmiintoli.mn/