Өнгөрсөн өвөл Монгол орны нийт нутгийн 80 хувийг хамарсан зуд болж, байгалийн энэ давагдашгүй хүчин зүйлийн улмаас 2023-2024 оны өвөл 8.1 сая толгой мал хорогдсон. Малын хорогдол Сүхбаатар аймагт хамгийн их буюу 1.6 сая, Хэнтийд 900 мянга, Архангайд 700 мянгад хүрсэн. Зудын улмаас 100 хувь малгүй болсон 400, нийт малынхаа 70-аас дээш хувийг алдсан 4000 гаруй малчин өрх байгааг ОБЕГ-аас мэдээлж байв.

2024 оны хоёрдугаар сард Засгийн газрын 106 дугаар тогтоолоор зудын хүндрэлийн улмаас малчин өрхийг ядууралд өртөхөөс сэргийлэх зорилгоор арилжааны банкин дахь 1.3 их наяд төгрөгийн малчдын зээлийн үндсэн төлбөрийг нэг жилээр хойшлуулж, тус хугацаанд төлөх зээлийн хүүгийн 6 нэгж хувиас давсан хэсгийг төсвөөс хариуцах шийдвэр гаргасан.

Малчдын зээлийн хүүгийн 6 хувиас давсан хүү болох 220 тэрбум төгрөгийг Засгийн газар 2024, 2025 онд хоёр хуваан төлөхөөр тогтсон. Энэ хуваарийн дагуу ирэх 2025 оны Улсын төсөвт 77.3 тэрбум төгрөгийг тусгажээ.

Малчдын зээлийн хүү дунджаар 20.5 хувьтай, зээлийн хэмжээ дунджаар 10 сая төгрөг байна хэмээн тухайн үед мэдээлж байв.

Ирэх оны төсөвт: 

Засгийн газраас 2024 оны наймдугаар сарын 30-ны өдөр 2025 төсвийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлсэн бөгөөд ирэх оны төсвийн төсөлд малчдыг дэмжих чиглэлд дараах төсвийг суулгаад байна. Үүнд:

• Монгол Улсын Их Хурлын 166 дугаар тогтоолоор баталсан “Шинэ хоршоо Чинээлэг малчин” хөтөлбөрийн хүрээнд 2024 онд нэг их наяд төгрөг, 2025 онд 500.0 тэрбум төгрөгийн шинэ зээл олгохоор байгаа тул ирэх оны зээлийн хүүгийн дэмжлэгт 143.4 тэрбум төгрөг тусгасан. Мөн шинээр олгох зээлд батлан даалт олгохтой холбогдуулан Зээлийн батлан даалтын сангийн хөрөнгийг 50 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлэхээр тусгалаа.
• УИХ-аас 2023 онд Нийгмийн даатгалын багц хуулийг шинэчлэн баталсан. Эдгээр хуульд тэтгэврийг жил бүр инфляцаар индексжүүлэх, малчдын тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн 50 хувийг улсын төсвөөс хариуцахаар тусгасан ба төр хариуцах зардлыг 2025 оны төсөвт тусгажээ.
• Ахмад настны хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, малгүй болон цөөн малтай малчин өрхийг малжуулах, ажил олоход хүндрэлтэй иргэнийг тогтвортой ажлын байраар хангасан аж ахуйн нэгжийг урамшуулах, жижиг бизнес, аж ахуй эрхлэхэд нь дэмжлэг шаардлагатай байгаа иргэнд санхүүгийн дэмжлэг олгох зэрэг үйл ажиллагаанд нийт 44.1 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн байна.