ХЭҮК, Азийн сан, ЦЕГ хамтран “Технологи ашиглан үйлдэж буй жендэрт суурилсан хүчирхийллийн нөхцөл байдал, хамтын ажиллагаа” хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа.

Хүйсийн ялгаатай байдлаас үүдэлтэй хүчирхийллийн хэлбэрүүд цахим орчин, техник технологид суурилсан байдлаар үйлдэгдэж, арга хэлбэр улам нарийн болж, илрүүлэхэд төвөгтэй болгож байгаа тул  энэ талаар хуульд тусгайлан оруулах, цаашид ямар гаргалгаа шийдэл байгаа талаар тэд хэлэлцсэн юм.

"Цахим орчинд түгсэн зарим хэрэг эхнэр нөхрийн л асуудал мэт боловч нийгэмд маш хор уршигтай"

Хүчирхийллийн Эсрэг Үндэсний Төвийн захирал Н.Арвинтариа:
- Жендэрт суурилсан хүчирхийллийг гэр бүлийн хүчирхийлэл эсвэл бэлгийн хүчирхийллийг гэж ойлгоод байдаг. Гэтэл энэ нь өөр онцлогтой, төрөл хэлбэрүүдтэй байдаг. Жишээ нь ажлын байрны бэлгийн дарамт, хүн худалдаалах гэмт хэрэг, бэлгийн мөлжлөг, гэр бүлийн хүчирхийлэл гээд ангилсан байдаг. Түгээмэл үйлдэгдэж байгаа буюу манай байгууллагад хандаж буй хүмүүс нь ихэвчлэн цахим орчинд үйлдэгдсэн эсвэл технологи ашиглан үйлдэгдэх гэмт хэргийн гаралт нэмэгдэж буй нь саяхан Азийн сантай хамтран хийсэн судалгаагаар тогтоолоо.

Бие махбодийн хүчирхийллийн хэрэг давамгайлдаг байсан бол сүүлийн үед цахимаар доромжлуулсан, нэр төрд халдсан, мөрдөн мөшгүүлсэн гэх мэт хэргийн хохирогчид хандаж байна.

Харамсалтай нь нарийн тоон мэдээлэл сайн гарч ирэхгүй байна. Учир нь үүнийг тусгайлан зөрчлийн хуульд тусгаагүй буюу зарим ойлголт шинэ хэвээр байна. Тодруулбал манайд үйлдэгдэж буй хэлбэр, аргууд нь байгаа хэр нь хуульд багтаагүй буюу албан ёсны тоо баримтат ороогүй учир нарийн тоог гаргахад бэрхшээлтэй байлаа.  Нийгэмд энэ төрлийн гэмт хэрэг өргөжиж байна. Цахим орчинд нэгнээ мөрдөн мөшгөх, гутаан доромжлох үйлдэл өдөр тутам гарч буй нь бэлхнээ харагдаж байна. Хэдийгээр эхнэр нөхрийн л асуудал мэт боловч нийгэмд маш хор уршигтай. Зарим нь талцдаг буюу нэгийг нь зөвтгөж нөгөөг нь буруутгах хандлагатай байснаар жендэрт суурилсан хүчирхийллийн сөрөг хандлагыг улам бататгаж байдаг сул талтай. Зарим тохиолдолд үндэстэн дамнасан байдлаар үйлдэгдэж байна.

Олон талын мэргэжилтнүүдийн оролцоотойгоор хаана доголдол байна, бид юуг сайжруулж болох талаарх шийдэл гарцыг олохоор хэлэлцэж байна. Хүчирхийллийн эсрэг үндэсний төвд өдөрт 5-7 хүн хандаж, үйлчлүүлж байна. Бие махбодийн хүчирхийллийн хэрэг давамгайлдаг байсан бол сүүлийн үед цахимаар доромжлуулсан, нэр төрд халдсан, мөрдөн мөшгүүлсэн гэх мэт хэргээс гадна хууран мэхлэх, гэр бүлийн гишүүнээ дарамталж аппликэйшнээр зээл авах, өрөнд оруулах, хөдөлмөрийн мөлжлөгт оруулах гэх мэт хэлбэрүүд нь улам нарийн болж байна. Гэтэл нөгөө талдаа үүний эсрэг хууль, эрх зүйн зохицуулалт хангалттай сайн байж чадаж байна уу гэдэг асуудал юм. Тэгэхээр энэ нь зөвхөн нэг л салбарын ажил биш маш олон салбарынхан хамтраад дуу нэгтэйгээр, өргөн хүрээнд ажиллаж байж үүнийг зогсоож чадна.

Технологи ашиглаж буюу гэртээ камер суурилуулж нэгнийхээ үйлдэл болгоныг хянадаг ч тохиолдол гардаг. Хохирогчийг аппликэйшнээр хянаж дагасаар манай хамгаалах байранд хүрээд ирдэг нь ч бий. Нэг талдаа гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлж байгаа ч нөгөө талдаа хүний эрхийг зөрчөөд байгаа хэрэг юм. Тэгэхээр бид хаана хүний эрх зөрчигдөж буйд  анхаарлаа хандуулж, цаашид ямар арга хэмжээ авахаа хэлэлцэх шаардлагатай юм.

"Жирэмсэн болсныг нь сургуулийн хүүхдүүд цахим орчинд тарааснаар охин амиа хорлосон хэрэг гарсан"

Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комиссын гишүүн Х.Мөнхзул:
- Сүүлийн жилүүдэд технологи хөгжиж буйтай холбоотойгоор давуу тал ч байна, сул тал ч гарч байна. Технологи ашиглан гарах гэмт хэргийн төрөл зүйл нэмэгдэж байна. Жендерт суурилсан хүчирхийлэл нь хүйсийн ялгаатай байдлаас улбаатайгаар хохирогчид бие махбодь, сэтгэл санаа, эдийн засгийн хүчирхийлэл үйлдэх нь хүний эрхийн ноцтой зөрчил, гэмт хэрэг юм. Жендерт суурилсан хүчирхийлэл нь далд үйлдэгддэг, давтагдах тусам улам даамжирч, хүний нэр төрд холбоотой гэмт хэрэг байдаг ба технологи ашиглан үйлдэгдэхээрээ илрүүлэхэд улам бэрхшээлтэй болгодог. Саяхан нэг охин жирэмсэн болсныг сургуулийн орчинд түгээж, хүүхдүүд цахим орчинд тарааснаар тэрхүү охин амиа хорлосон хэрэг гарсан. Тиймээс бид уг асуудалд төрийн холбогдох байгууллагууд бүртгэлжүүлж чадаж байгаа эсэх, хүний нөөцийн бэрхшээл байна уу, өнөөгийн нөхцөл байдал, хууль эрх зүйн хүрээнд ямар шийдэл, гаргалгаа байна гэдгийг хамтран хэлэлцэж байна.

"Цахимд зөв байя" сургалтыг улс орон даяар зохион байгуулж байна

Төрийн цахим үйлчилгээний зохицуулалтын газрын Систем нэгтгэл, сургалт хөгжлийн газрын дарга Б.Одбаяр:
- Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, орон нутгийн иргэд, ахмад настнууд, охид, бүсгүйчүүд цахим гэмт хэргийн золиос болох нь түгээмэл байдаг.

Энэ нь тэдний цахим ур чадвар маш бага байдагтай холбоотой байдаг. Тиймээс Төрийн цахим үйлчилгээний зохицуулалтын газар болон Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх нийтийн төвтэй хамтран "Цахимд зөв байя" сургалтыг улс орон даяар зохион байгуулж байна. Энэхүү сургалтаар иргэд болон ахмад настан, хүүхдүүд өөрийн хувийн мэдээллээ цахим орчинд хэрхэн хамгаалах, төрийн албан хаагчид ямар дүрэм журмын хүрээнд ажиллаж цахим орчинд аюулгүй байдлаа хангах вэ гэх мэт агуулгаар сургалт явуулна. Тэгэхээр эрсдэлтэй линкэн дээр дарж хувийн мэдээллээ алддаг байдал багасна.

Иргэдийн цахим залилангаас хамгийн оновчтой арга бол иргэдийг сургалтад хамруулах юм. Ийнхүү уг сургалтыг 21 аймгийн 9 дүүрэгт явуулж байна. Төрийн байгууллагууд манай байгууллагад хандаж үнэ төлбөргүйгээр уг сургалтыг авах боломжтой.