“Монгол Улсын Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлсэн төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилт, үр дүн, зээл олголт, эргэн төлөлтийн явцын талаар Хянан шалгах үүрэг бүхий түр хороо”-ны Нотлох баримтыг шинжлэн судлах хоёр дахь шатны сонсгол өнөөдөр /2023.02.08/ Төрийн ордноо  үргэлжилж байна.

Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлсэн шинэ төмөр зам төслийн асуудлаар гэрчүүдээс хариулт авч байна.

УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд:

Төмөр зам барих ажлыг хувийн сектор хийх боломжтой байсан ч цуцалсан. Тухайн үед Ерөнхий сайдаар Н.Алтанхуяг гишүүн, Ерөнхийлөгчөөр Х.Баттулга нар ажиллаж байсан. Та бүхэн ямар үндэслэлээр хувийн сектор авч явж байсан концессын гэрээг цуцалсан бэ?

Н.Алтанхуяг гишүүн:

Есөн жилийн өмнө болсон юм, би сайн санахгүй байна. 2012 оны гурван сард Сү.Батболдын засгийн газар байхад төмөр зам барья, барихдаа Энержи Ресурс, Дорнын төмөр зам компаниудад барих эрхийг өгчихсөн юм билээ.

Энержи Ресурст урагшаа явдаг  ганц хатуу хучилттай зам барих эрхийг өгчихсөн. Тэндээ ганц монополь компанитай болчихсон. Дахиад урагшаа Гашуунсухайт руу явдаг төмөр замаа нэг компанид өгчхөөд, тэрүүгээр бусад нь юмаа тээвэрлэнэ гэхээр хүндрэл гарна. Хоёрдугаарт төрийн өмч зонхилсон компани төмөр замын суурь бүтцийг өмчлөх ёстой. Ийм байдлаар А.Гансүх сайдын тогтоолыг хэлэлцэж гаргаж, тэр компаниудтай хийсэн концессын гэрээг цуцалсан.

Би гурав дахь удаагаа энд гэрчээр оролцож байна. Хөгжлийн банкны асуудлаар нээлттэй сонсгол хийж, нотлох баримтад тулгуурлаж ярьж байгааг 2020 оны парламентын хамгийн том ололт амжилт гэж харж байна. Гэхдээ юманд улс төржихгүйгээр хандмаар байна. Төмөр зам хаанаас эхлэлтэйг яримаар байна.

Төмөр зам өнөөдрийнх шиг нохойн замаар орж удаагүй бол хамгийн ашигтай төсөл байх байсан.

Төмөр замын асуудал 2010 оноос эхлэлтэй. Пиар нь ингэж явж байгаа юм. Ийм ном гаргаад  2012.08.30-2016.06.20 хүртэл гэж  улс төржсөн байдлаар ЗГ-аас тарааж байна. Т.Доржханд гишүүн буруу ойлголттой байна. Монгол Улсын Засгийн газар Н.Алтанхуягийнх байна уу, С.Батболдынх байна уу, Ч.Сайханбилэгийнх байна уу падлий байхгүй. МУ-ын ЗГ өөрөө бодлого гаргаад юм хийдэг газар биш. УИХ-ын баталж гаргасан тогтоолын баримт бичгийн хүрээнд бодлого гаргадаг.  

2010 онд УИХ тогтоол гаргасан. Нам засаг яривал Сү.Батболд Ерөнхий сайд байсан. Шинэ төмөр замын төслийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах 55 сая ам.долларын санхүүжилтийг 2011 онд багтааж зохих журмын дагуу шийдвэрлэхийг Хөгжлийн банканд зөвшөөрсүгэй гэсэн тогтоол байна.

Хамгийн ашигтай төслийг хувийн ганц хоёр компанид өгье гэхээр болохгүй юм, төрийн өмч давамгайлсан гэсэн агуулгаар тогтоол гаргаж байсан.

Өөрөөр хэлбэл төмөр зам бол хөгжлийн асуудал мөн юм. Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлэх нь зүйтэй юм. Төмөр зам өнөөдрийнх шиг нохойн замаар орж удаагүй бол хамгийн ашигтай төсөл байх байсан. Хамгийн ашигтай төслийг хувийн ганц хоёр компанид өгье гэхээр болохгүй юм, төрийн өмч давамгайлсан гэсэн агуулгаар тогтоол гаргаж байсан.

Одоо киногоо жаахан урагшлуулъя, 2010, 2011 онд аваачъя. Миний өмнө ажиллаж байсан сайд нар яагаад энд орж ирж суухгүй байна вэ? Яагаад тэр хэсгийг тастаж үлдээгээд байгаа юм? Христийн мэндэлсний өдөр гэдэг шиг Монгол Улсын он тоолол Н.Алтанхуягаас эхэлж байгаа юм шиг юм биччихээд байх юм.

Гэтэл Н.Алтанхуяг гарч ирээд Хөгжлийн банкнаас зээл өгсөн юм шиг юм яриад байх юм

2012.03.27-нд эхний ээлжид шаардагдах 399 тэрбум төгрөгийн зээлийг хувьцаат компанид 10-аас доошгүй жилийн хугацаатай олгохыг Хөгжлийн банканд зөвшөөрсүгэй гэсэн тогтоол гарч байсан байна. Гэтэл Н.Алтанхуяг гарч ирээд Хөгжлийн банкнаас зээл өгсөн юм шиг, Алтанхуягийн ЗГ-аас Хөгжлийн банкнаас зээл өгүүлээд байна гэж яриад байх юм. Хоёр ч тогтоол гарсан байна. Энэ 55 сая доллар болон 400 тэрбум төгрөгийн хоёр зээл нь олгогдсон юм уу?

Хамаг ажил гацаагаад байсан одоо Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар сайдыг дуудмаар байна.

Т.Доржханд:

Би тантай ижил байр суурьтай байна. Энэ асуудалд холбогдсон үе үеийн бүх Ерөнхий сайд нар, холбогдох сайд нар, шийдвэр гаргасан албан тушаалтнууд бүгд ирэх ёстой. Тухайн үед С.Батболд сайд шийдвэр гаргасан бол тэр хүнийг гэрчээр дуудмаар байна. Хамаг ажил гацаагаад байсан одоо Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар сайдыг дуудмаар байна. Энэ асуудлаа хаахгүй бол МУ хулгай хов живэндээ живлээ. Нэг талдаа гаргаад хаачихмаар байна.

Шинжээч:

55 сая доллараас 22.5 сая доллар нь олгогдсон. 32.5 сая нь олгогдоогүй. 399 тэрбум төгрөгтэй тэнцэх 200 сая доллараас 197.8 сая доллар нь олгогдсон.