Иймд санхүүгийн хувьд тогтвортой, чадавхитай, хүчирхэг байх. Бүтэц зохион байгуулалт нь бодлогын хувьд нийцсэн, тэтгэврийн хэмжээ нь шударга, ойлгоход хялбар байх ёстой гэсэн чиглэлийг Засгийн газраас Азийн хөгжлийн банкинд өгчээ. Монголд багагүй хугацаанд судалгаа хийсний дараа ажлын хэсэг "Тэтгэврийн тогтолцоог бэхжүүлэх" төслийнхөө талаар УИХ-ын зарим гишүүдэд танилцуулсан юм, өчигдөр.

Тэд тэтгэврийн далд өр ба нэрийн дансны үлдэгдлийг тооцох, зөвлөмж өгөх, АХБ-ын цаашдын тусламж, дэмжлэг юу байх талаар гишүүдэд танилцуулсан юм.
АХБ-ны ажлын хэсгийнхэнтэй хийсэн уулзалтад Нийгмийн бодлого, боловсрол, шинжлэх ухааны байнгын хорооны дарга Т.Ганди, Г.Адьяа, Ц.Сүхбаатар, Б.Эрдэнэбүрэн нарын гишүүд оролцсон юм.

Угтаа бол ажил эрхлэх явцад шимтгэл төлсөн тэтгэвэрт гарагсдын тэтгэврийг зөвхөн түүний шимтгэлийн хуримтлалаас санхүүжүүлэх ёстой аж. Гэвч өнөөгийн нөхцөлд ийм боломж хомс байна. Энэ бүхэн нь 2006 оны нэгдүгээр сараас 2007 оны 12 сар хүртлэх хугацаанд УИХ -аас тэтгэврийн хэмжээг 68 хувиар нэмэгдүүлсэн. 2007-2008 оны шимтгэлийн нийт хувь хэмжээг бууруулсантай холбоотой юм байна.

Энэхүү илтгэлд дурдсанаар тухайн ажиглагчийн ажил эрхлэх хугацаанд шимтгэл төлсөн цалингийн хувь хэмжээтэй уялдсан, цалингаас тооцсон хувь хэмжээтэй, тэтгэврийг тэтгэвэр гарах үед тогтоож олгохыг дурдсан юм. Тэгэхдээ тэтгэвэрт гарах үед тэтгэврийнх нь хувь хэмжээ ямар байх ёстойг гэсэн асуудал урган гарах нь зайлшгүй. Гэвч үндэсний тэтгэврийн тогтолцооны зорилтод тэтгэвэр бодох хувь хэмжээ нь тодорхой бус, шимтгэл төлөх хугацаа нь хуулинд олон   янзаар тодорхойлсон байлаа.

Харин ажлын хэсгээс малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид, улирлын чанартай ажил хийгчдийг тэтгэврт өргөн хүрээтэй амруулахын тулд альтернатив бүтэц зохион байгуулалтын хувилбарыг нэвтрүүлэх шаардлагатай гэж зөвлөжээ.

Мөн тэд нэгэн зүйлийг анхааруулсан нь одоогийн тогтолцоогооноос тэтгэвэрт гарагчид, шилжилтийн бүтцээс тогтоож байгаа мөнгөн дүнгийн талаас бага хэмжээний тэтгэвэр авч болзошгүйг онцолсон явдал юм. Тогтолцоог шинэчлэхэд бүтэц зохион байгуулалт нь нийцэх ёстой аж. Тухайлбал, ажил олгогчдын шимтгэлийг бууруулах, тогтолцооны хүрээг өргөжүүлэх, даатгалын хөрөнгийг төсвөөс тусгаарлах шаардалгыг хэрэгжүүлэх ёстой гэнэ.

Эцэст нь тэд хэд хэдэн санал зөвлөмжийг өгөв. Тэтгэврийн олон давхаргат тогтолцоог нэвтрүүлэх буюу өндөр настанд орлогын олон эх үүсвэр олгох, бүх нийтийн тэтгэвэр, ажилчдын албан журмын шимтгэлийн тогтолцоо, сайн дурын тогтолоцоо даатгалын компани болон хөрөнгө оруулалтын менежментийн пүүсийг бүрдүүлэх гэх мэт. Энэ мэтчилэн тэд санал зөвлөмжөө УИХ-ын гишүүдэд танилцуулсан юм.

Н.Тунгалаг