1921 оны наймдугаар сарын 14-ний өдөр ардын засгийн газрын хуралдаанаар сургуулийн танхим байгуулах шийдвэр гарч, тухайн 1921 оны арваннэгдүгээр сарын 2-ны өдөр анхны сургуулийн танхим байгуулж байсан түүхтэй.

Анх Улаанбаатар хотын 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт одоогийн гуравдугаар сургуулийг нээж байсан нь Монгол Улсын хэмжээнд анхлан баян, ядуу, харц ард, эрэгтэй, эмэгтэй гэж ялгаварлан сургаж байсан хуучин тогтолцоог халж, шинэ үеийн боловсролын цоо шинэ тогтолцооны үүдийг нээсэн. Хүйсээр үл ялгаварлан боловсрол олгож эхэлсэн нь Монголдоо төдийгүй, ази тивдээ анхны сургууль болж түүхэд тэмдэглэгдсэн юм.

Боловсролын салбарын анхдагч байсны хувьд олон бүтээлч ажлын эхлэл үндэс суурийг энэ сургуулийн төгсөгчид, багш нар тавьж түүхэд нэрээ мөнхөлсөн байдаг.

Бага сургуулийн багшаар ажиллаж байсан Дондогийн Цэвэгмид Монгол Улсыг НҮБ-д гишүүн болгоход төлөөлөгчдийг ахлан, НҮБ-ын хүндэт индэр дээрээс анхны Монгол хүний дуу хоолойг ертөнц дахинаа цуурайтуулан, улсаа бүрэн эрхт гишүүн болгосон юм.

Бага сургуулийн багш, сурагч асан Дэнзэнгийн Ишцэрэн Гэгээрлийн яамны сайдаар 1965-1978 онуудад ажиллахдаа 1970 онд ЮНЕСКО-д Монгол Улсаа бичиг үсэгтэй ард түмэн болгон бүртгүүлсэн мөнхийн гавьяатай.

Энэ сургуулийн анхны захирал Сангажавын Жамьян Ардын гэгээрлийн яамны анхны сайд болж Монголын Шинжлэх ухаан, Боловсролын суурийг тавилцсан бол, хичээлийн эрхлэгч Шадавын Лувсанвандан Шинэ үсгийг зохиолцон, монгол хэл, соёлыг хөгжүүлэхэд асар их хувь нэмэр оруулсан гэх мэтээр бахархал, түүхээр баялаг юм.

Энэ сургуулиас 300 гаруй алдартан төрөн гарсан байдаг. Тухайлбал:

• Хөдөлмөрийн баатар - 6
• Ардын цолтон - 15
• Төрийн Соёрхолт - 16
• Гавьяат цолтон - 56
• Ардын Их хурлын депутат, УИХ-ын гишүүн, сайд - 12
• Доктор профессор - 60
• Спортын мастер - 103
• Хурандаа болон түүнээс дээш цолтон - 28 төрөн гарсан байдаг.

Эх сурвалж: БШУЯ