Хүйтний улирал дөхөж машины хөдөлгүүрийн тосыг солихтой зэрэгцэн гоёмсог үгтэй реклам сурталчилгаанд дарагдсанаар хүмүүс аль үйлдвэрлэгчийн тосыг сонгохоо мэдэхээ байдаг. Тэгээд ихэнхдээ тос солилгооны газруудад очоод борлуулагчийн амаар аль сайн гэж хэлснийг, эсвэл өмнө нь маш ихээр сурталчилсан тосыг “энэ хамгийн сайн нь” гэсэн далд ухамсарынхаа нөлөөгөөр, заримдаа зүгээр л бусдыг дуурайж худалдаж авдаг.     
Тэгвэл дэлхийд нэр хүндтэй брэнд тосны савалгаан дээр хэрэглэгчдэд зориулсан мэдээлэл байх хэрэг юу байна вэ?  

Энэ удаа бид тосны савалгаан дээрх мэдээллийг хэрхэн тайлж хэрэглэх тухай тайлбарыг АНУ-ын General Motors компанийн ACDelco тосны жишээн дээр хүргэснээр Таны зөв сонголтонд туслаж байна.

ACDelco ACDelco SAE 5W40
Хөдөлгүүрт ACDelco SAE 5W40 тос хийснээр өвлийн ямар ч хүйтэнд стартер тахир голыг хангалттай эргүүлж машиныг асаадаг ба хөдөлгүүр асах эхний мөчөөс тосолгооны системээр тосыг хангалттай дамжуулах технологи дээр суурилсан.

Энэ тосыг бүх улиралд  хэрэглэнэ. Орчны хэм бага үед зуурамтгай чанараараа өвлийн, харин өндөр темпратурт зуны шинж чанарыг агуулсан. Тусгай нэмэлт хольц хийж өгснөөрөө хүйтэнд царцдаггүй, халуунд хэт шингэн болдогүй чанарыг бий болгосон онцлогтой. Хөдөлгүүрийн доторх элэгдэл, исэлдэлт, зэврэлтийн эсрэг үйлчлэл үзүүлж, хөдөлгүүрийг цэвэрлэх, дулаан хадгалалт болон бусад шинж чанараараа харьцангуй өндөр үзүүлэлт бүхий тос юм.

ACDelco 5W40 тосны савалгааны шошгон дээрх тайлбар:

SUPER PREMIUM ENGINE OIL- Дээд зэрэглэлийн хөдөлгүүрийн универсал тос

SAE 5W40 – SAE (Society of Automotive Engineers) нь хөдөлгүүрийн тосыг АНУ-ын автомашины инженерүүдийн нийгэмлэгээс зуурамтгай шинж чанараар нь тогтоосон, орчин үеийн бүх төрлийн хөдөлгүүрт дэлхий нийтээр мөрддөг зэрэглэл юм.

100% Synthetic – орчин үеийн бүхий л төрлийн хөдөлгүүрийн ашиглалтын шинж чанарыг сайжруулах зорилгоор 100 хувь нийлэг аргаар гаргаж авсан синтетик тос. Ийм аргаар гаргаж авсан синтетик тосыг анх - 50 хэм хүртэл хүйтэн байдаг агаарт нисэх онгоцны хөдөлгүүрт хэрэглэж эхэлжээ. Ердийн тос бол тийм нөхцөлд хатуу биет болон хувирдаг. Дотоод шаталтын хөдөлгүүрт орчны температураас шалтгаалан зуурамтгай чанар нь огт хувирдаггүй тосыг хэрэглэх учиртай. Ийм шалгуурт нийлэг аргаар үйлдвэрлэсэн синтетик тос хамгийн их дөхөж очдог. Хасах хэмд бага зуурамтгай, нэмэх хэмд их зуурамтгай энэ шинж чанар нь хөдөлгүүр, эд ангийн үрэлтийн алдагдлыг багасгаж, элэгдлийг бууруулан шатахуун хэмнэх боломж олгодог байна. Ялангуяа өвөл машинаа байнга хэрэглэдэг бол заавал синтетик тос хийх ёстой.

Gasoline/Diesel/LPG – Бензин, түлш, газаар ажилладаг бүх төрлийн хөдөлгүүрт зориулсан универсаль тосны тэмдэглэгээ.

API SM/SL/CF
 API - Америкийн Нефтийн Хүрээлэнгээс хөдөлгүүрийн тосны чанарын төвшинг тогтоосон хэм хэмжээ бөгөөд энэхүү стандартыг дэлхийн бүх тос үйлдвэрлэгч хүлээн зөвшөөрч нийтээр заавал дагаж мөрддөг.

SM/SL - Бензин хөдөлгүүрийн тосны ангиллыг SA , SB , SC , SE , SF , SH , SJ ,SL, SM гэж латин цагаан толгойн хоёр үсгээр тэмдэглэнэ . Эхний ( S ) үсэг нь бензин хөдөлгүүрийн (суудлын авто машин , бага оврын автобус , жижиг ачааны машин) төрлийг , хоёр дахь (A-L хүртэл ) үсэг нь ашиглалтын шинж чанарын түвшинг заадаг . Хоёр дахь үсэг нь цагаан толгойн дэс дарааллаар А-с эхэлж ихсэх тутам ашиглалтын түвшингийн үзүүлэлт сайжирдаг . SL – ангиллын тосыг орчин үеийн хөдөлгүүрийн дэвшилтэй нийцүүлэн 2001 оноос хийж эхэлсэн. Харин SM ангиллын тосыг Jeneral Motors компани 2005 оноос цоо шинэ технологиор үйлдвэрлэж эхэлсэн бөгөөд өмнөх ангиллын тосноос исэлдэлт болон элэгдэлтийн эсрэг шинж чанараараа илүү юм.

CF – Эхний (C) үсэг нь дизель хөдөлгүүрийн төрлийг, дараагийн (F) үсэг нь ашиглалтын шинж чанарын түвшинг заадаг . CF ангилал нь дизель хөдөлгүүр бүхий суудлын авто машин, автобус, ачааны болон хөдөө аж ахуй, зам барилгын машинуудад зориулсан ангилал юм.

ACEA A3/B3/B4
 ACEA - Европын авто машин үйлдвэрлэгчдийн холбооноос гаргасан ангилал.
А3- Эхний А үсэг бензин хөдөлгүүрт зориулсан ангилал бөгөөд А3 ангиллыг 1998 оноос хойш үйлдвэрлэсэн автомашинд хэрэглэнэ.
В3/B4 –Эхний B үсэг дизель хөдөлгүүрт зориулсан ангилал бөгөөд B3/В4 ангиллыг 1998 оноос хойш үйлдвэрлэсэн хөдөлгүүрт ашиглана.

MB 229,3/229,1- Ашиглалтын төрөл буюу бензин, дизель хөдөлгүүрт зориулсан универсаль тосны дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн чанарын хэм хэмжээ

VW 50200/50500 – Америк болон Европын автомашин үйлдвэрлэгч томоохон компани хөдөлгүүрийнхээ шинэ дэвшилтэй нийцүүлэн дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн хэм хэмжээнээс илүү чанарын шаардлагыг тос үйлдвэрлэгчдээс шаарддаг. Энэхүү код нь General motors, BMW, Mercedes-Benz, Ford motors, Porsche загварын хамгийн сүүлийн үеийн хөдөлгүүрийн шаардлагыг хангасны баталгаа юм.

Эдгээр мэдээлийг дэлхийд нэр хүндтэй тосны савлагаан дээр бичсэн байдаг. Тос худалдан авахдаа дээрх чанар, стандарт ангиллуудыг харгалзан үзэж, сонголтоо хийх нь таны автомашины хөдөлгүүрийн эдэлгээнд тустай. Маш сайн сурталчилгаагаар олон нийтэд нэрээ таниулж амжсан зарим тос савалгаан дээрээ энэ мэт тэмдэглэгээ байхгүй ч ихээр борлуулж байгааг хэрэглэгчид анхаарах хэрэгтэй юм.

ACDelco 5W40 тосыг солих хугацааг 13000 км хэмээн үйлдвэрлэгчээс тогтоосон боловч Улаанбаатар хотын тоосорхог, ачаалалтай замд машин хүнд араагаар удаан явдгаас хөдөлгүүр шулуун замд явсанаас илүү олон эргэлт хийдэг учир богино хугацаанд солих шаардлагатай. Сүүлийн үеийн автомашины тосны шүүр болон тосыг ойролцоогоор 5000 км тутамд сольж байгаа ч ACDelco 5W40 тосыг Турботой хөдөлгүүрт 3000-5000 км, харин энгийн машинд бол 5000-8000 км тутамд солихыг зөвлөж байна. 

Тос сольсны дараа өнгө нь аажмаар өөрчлөгдсөн үед ашиглалтын шинж чанараа алдсанд тооцож болохгүй бөгөөд ACDelco нь дээд зэрэглэлийн тос учраас дутуу шаталтын хольц болон хөдөлгүүрийн нагарыг өөртөө шингээж байдаг.

Монгол орны өвөл ACDelco SAE 5W-30 болон 5W40 тосыг бүх төрлийн автомашинд хэрэглэхийг зөвлөж байна.

Автомашин, түүний дагалдах бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлээрээ дэлхийд тэргүүлэгч Америкийн General Motors компанийн дээд зэрэглэлийн чанартай тос ACDelco SAE 5W40 тосыг хөдөлгүүртээ хэрэглэснээр:

- Хөдөлгүүр бохирдолгүй цэвэр байснаар ажиллах бүтээмжийг нэмэгдүүлж шатахуун зарцуулалт багасдаг. Яагаад гэвэл ACDelco SAE 5W40 тос нь хөдөлгүүрийн гадаргуугаас бохирдлын тортгийг цэвэрлэж удаан хугацаанд найдвартай хамгаалалтын бүрхүүл үүсгэдэг.

- Хөдөлгүүрт үүсэх элэгдлийг багасгаж, өндөр температурт хөдөлгүүр ажиллах үед эд ангийн тосолгоог маш сайн гүйцэтгэдэг. Элэгдлийг бууруулах нэмэлт систем нь хөдөлгүүрийн нарийн бүтэцтэй бүрдэл эд ангиудад тосолгоог жигд, сайн гүйцэтгэдэг.

- Дулааныг тогтвортой хадгалах, исэлдэлтийн эсрэг чанар нь олон төрлийн шалтгаанаар хөдөлгүүрийн тос бохирдохоос сэргийлж байдаг учир ашиглалтын хугацааг уртасгадаг байна.

- Орчны температурын хэлбэлзэлд зууралданги чанараа бүрэн хадгалах учир автомашиныг асаах үеийн элэгдлийг / зууралданги 0 бол илүү их элэгдэнэ гэсэн үг/ багасган, хөдөлгүүрийг халах үед сайтар тослох шаардлагыг хангаж чаддаг.

- Хөдөлгүүрийн хүчин чадлыг хэвээр хадгалж, утаа хаялтыг багасгадаг.

- Үрэлтээс хамгаалах давхарга үүсгэдэг учир элэгдлээс маш сайн сэргийлнэ.

- Зэврэх урвалыг удаашруулагч агуулсан тул хөдөлгүүрт зэв үүсэх, тогтохоос хамгаална.

- Турботой авто машинд заавал хэрэглэх шаардлагатай бөгөөд турбоны голыг тосолж эдэлгээний хугацааг уртасгадаг.

- Тусгай нэмэлт хольц нь өвлийн хүйтэнд хөдөлгүүр асмагц дутуу шаталтын үед цилиндр болон кольц, поршеныг коррозын элэгдэлд оруулдаг хүчлийг хоромхон зуур саармагжуулна.

- Ашиглалтын явцад хөдөлгүүрийн эд ангиудын үрэлдэх гадаргуу хоорондын зайг дүүргэн молекулын төвшинд бат бэх давхарга үүсгэснээр зарим тохиолдолд суларсан моторын дууг дарна.

ACDelco SAE 5W40 синтетик тос байгалийн гаралтай тосыг бодвол илүү удаан насалдаг. Гэхдээ таваас дээш жил ашигласан машины хөдөлгүүрт хийсэн тос олон үйлдэл бүхий үйлчлэлийн нөлөөгөөр тодорхой хэмжээнд хорогдож байдаг тул хэсэг хугацааны дараа нэмэх шаардлагатай. Орчин үеийн шинжлэх ухаан технологийн хөгжлийн үр дүнд шинэ төрлийн өндөр хүчин чадалтай, нарийн хийцийн хөдөлгүүр бий болсоор байна. Түүнийг дагалдан тосолгооны материалд тавих шаардлагыг General Motors компани улам өндөржүүлж Ford Motors болон Японы автомашин үйлдвэрлэгчдийн холбоотой хамтран дэлхийн тос үйлдвэрлэгчдийн чанарын стандартыг баталгаажуулах өндөр хариуцлагатай үүргийг амжилттай гүйцэтгэж байна. Тэрхүү амжилтын тод баталгаа бол ACDelco хөдөлгүүрийн тос юм.

Анхаар: Дээрх бүх мэдээллийг шинжлэх ухааны нотолгоогоор баталгаажуулсан.