Нэгэн иргэн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд зориулсан тусгай тэмдэглэгээтэй зогсоолд автомашинаа байршуулжээ. Тэргэнцэртэй иргэн үүнийг эсэргүүцэж, тухайн иргэнд шаардлага тавьсан. Улмаар маргаан үүссэн байна.

ХАРИЛЦАН ЯРИА 1:

-Яагаад хүн доромжлоод байгаа билээ? Тахир, дутуу гэдэг чинь хүн доромжилж байгаа хэлбэр.

-Би харин чамтай гайгүй харьцсан юм. Гомдол гаргавал гаргаач. Татаад байгаа юм биш биз?

-Тэнэг минь миний эрхийг чинийхтэй ижил, тэгш болгосон Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хууль гэж байгаа.

-Чи намайг тэнэг гэхгүй. Чи ингээд явж байхдаа таарсан амьтан байна.

ХӨНДСӨН АСУУДАЛ:

Тэдний дунд дээрх яриа өрнөжээ. Монгол Улс Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хуультай. Энэ хуульд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн нийгмийн амьдралд эрх тэгш оролцох эрхтэй. Ингэж оролцоход нь аливаа хэлбэрээр ялгаварлан гадуурхахыг үл тэвчих эрхтэй гэж заажээ. Үл тэвчих гэдэг нь шаардлага тавих, дургүйцлээ илэрхийлэх, аливаа доромж хэлбэрийн үгийг хүлцэж өнгөрүүлэхгүй байх эрхтэй л гэсэн үг.  

Мөн дээрх хуульд зааснаар хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн хуульд заасан эрх нь зөрчигдсөн гэж үзвэл иргэн, хуулийн этгээдээс зөрчлийг арилгуулахыг шаардах, холбогдох хуульд заасны дагуу гомдол, нэхэмжлэл гаргах эрхтэй.

ХАРИЛЦАН ЯРИА 2:

-Энэ хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан зогсоол.

-Энэ хотхоны зогсоол. Түүнээс төрийн, эсвэл үзвэр үйлчилгээний байгууллагын зогсоол биш.

-Стандарт гэж байгаа.

-Хороолол дунд уу?

-25 зогсоол тутамд нэг ийм зогсоол байх ёстой юм.

ХӨНДСӨН АСУУДАЛ:

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хуулийн 3.8.1-т “Орон сууц, олон нийтийн барилга байгууламж, зам талбай, нийтийн тээвэр, мэдээлэл, харилцаа холбооны технологи нь хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд хүртээмжтэй байна” гэж заажээ.

Хүртээмжтэй байлгахын тулд орон сууц, нийгмийн дэд бүтцийн байгууламжийг ашиглалтад оруулах барилгын комиссын бүрэлдэхүүний дөрөвний нэгд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрх ашгийг хамгаалах чиг үүрэг бүхий төрийн бус байгууллагын төлөөллийг оролцуулна. Ингээд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний хэрэгцээ, шаардлагыг хангаагүй барилга байгууламжийг улсын комисс хүлээж авахыг хориглоно гэсэн байна.

Үүнээс үзэхэд зөвхөн төрийн байгууллага, үзвэр үйлчилгээний газар, үйлчилгээний байгууллагууд л хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд зориулсан авто зогсоол гаргах ёстой бус үүн дээр нэмээд орон сууцны хорооллууд дунд ч дээрх зогсоол байх ёстойг хуульд заажээ.

Өөрөөр хэлбэл, орон сууцны хороолол дунд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд зориулсан зогсоол байж болно, байх ч ёстой юм байна. Тэгвэл тэр зогсоолууд хаана байх, түүнийг хэрхэн ашиглах вэ?

Стандарт хэмжилзүйн газраас гаргасан “Явган хүний зам талбайн төлөвлөлт. Техникийн шаардлага MNS 6808:2019” гэж стандарт байна. Стандартад зааснаар:

• 100 хүртэлх зогсоол байвал 25 зогсоол тутамд 1,
• 101-200 хүртэл зогсоол байвал 50 зогсоол тутамд 1,
• 200-аас дээш зогсоолд 100 зогсоол тутамд 1 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд зориулсан зогсоол байх ёстой аж.  

Энэ зогсоол нь хүртээмжтэй байх үүднээс ердийнхөөс илүү зай талбайтай байна. Авто зогсоолын өргөн 2метр, 45 см, зогсоолын урт 5 метр байна. Зогсоолын хажууд 1.5 метрийн өргөнтэй тэргэнцэр, өргүүр гэх мэт туслах хэрэгсэл байршуулах орон зайг төлөвлөж ташуу зураасаар тэмдэглэнэ.

Бусад зогсоолоос ялгарч харагдах байдлыг харгалзан босоо болон хэвтээ тэмдэглэгээ байрлуулна. Зогсоолыг аль болох орц, гарц хаалганд ойр байхаар төлөвлөнө гэжээ.

Мөн НИТХ-аас 2009 онд гаргасан 4/27 тоот тогтоол байна. Үүнд "11.1 Галын болон түргэн тусламж, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан зогсоолын талбай, мөн зориулалтын бус газарт тээврийн хэрэгслийг байрлуулсан тохиолдолд тухайн үйлчлүүлэгч нь цагийн төлбөрийг хорин тав дахин нэмэгдүүлсэн хэмжээгээр төлнө" гэж заажээ.

Хэрвээ та 1 цагийн 2000 төгрөгийн төлбөртэй зогсоолд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний тэмдэглэгээтэй авто зогсоолд машинаа тавьсан гэж бодъё. Та 4 цагийн хугацаанд машинаа байрлуулахад үндсэн төлбөр 8000 төгрөг болно гэсэн үг. Энэ зогсоол хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний тэмдэглэгээтэй байсан бол та 25 дахин нэмж төлөх буюу 200,000 төгрөг төлөх нь.