Бидний тухай
Сурталчилгаа байршуулах
Редакцийн ёс зүй
Нууцлалын бодлого
Холбоо барих
Онцлох
Шинэ
Тренд
Буцах
88
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан /2025.04.04/ эхэллээ.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 02 дугаар дүгнэлт /Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.6 дахь хэсгийн холбогдох зохицуулалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн эсэх/
- Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүд
- Хүний эрх, эрх чөлөөг хангахтай холбоотой зарим хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл
- Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөл
- Өмгөөллийн тухай хуулийн зарим заалтыг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслүүд зэрэг бусад хэлэлцэх төслүүдийг хэлэлцэхийг дэмжлээ.
УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин:
Одоо өргөн баригдаж буй процессын хуулийг бол бүрэн дэмжиж байна. Гэхдээ ийм хэмжээний өөрчлөлт хийхэд Засгийн газар ажиллах нь арай л жижигхэн санагдаж байна. Косметикийн шинжтэй жижиг өөрчлөлтүүдийг хэлэлцээд байх шиг. Газар хөдлөлтийн шинжтэй том алхам хийснээр шүүхтэй холбоотой асуудлуудыг шийднэ.
Сүүлд гарсан Ноорог.мн асуудал дээр харъя. Хүн нь байвал хэрэг нь олдоно гэдэг шиг жижиг сажиг сэжүүр өлгөж аваад ард нь тэлээний эрэгний хэргээр ч хүнийг шоронд явуулах гэж оролддог процессын мөрдөн шалгах үйл ажиллагааны гажгийг хэзээ засах вэ?
Бусад улс оронд шүүхийн мөрдөн шалгах ажиллагааны зөвшөөрөл хугацаатай, чиглэлтэй өгөгдөж байна. Шүүхээс анх авсан зөвшөөрлөөс өөр хэргээр оруулж ирвэл, наад асуудлыг чинь авч хэлэлцэхгүй шүү гэх маш хатуу зарчим ажиллаж байна.
Манайд юу болов гэхээр эв нэгдлийг бусниулсан, мөрийтэй тоглосон гээд л өөр юуг ч нэмээд байгаа юм бүү мэд.
Түүнд Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд О.Алтангэрэл хариулт өглөө. Тэрээр хэлэхдээ “Эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлэх процесс болон хуулийг бүхэлд нь зарчмын шинжтэй өөрчлөлт хийх ёстой гэх ижил байр суурьтай байна.
Өнөөдрийн хэлэлцэж байгаа асуудлуудыг косметикийн шинжтэй жижиг өөрчлөлтүүд гэж үзэхгүй байна. Амьдрал дээр өмгөөлөл хийгээд явж буй өмгөөлөгч нар үйлчлүүлэгчээ өмгөөлөх гээд хүсэлтийг нь тавихаар, ямар үндэслэлтэй вэ гэдгээг хэлэхгүй таны хүсэлтийг татгалзлаа гэх прокурорын хариу аваад явах;
Шүүх дээр хүн ээ хориулахгүй гээд байхад шүүх нь яаж байгаа нь мэдэгдэхгүй хорьж, мөн л үндэслэлээ хэлдэггүй байх;
Ямар хэрэгт сэжиглэгдэж байгаагаа мэдэхгүй, үндэслэлтэй нь танилцъя гэхээр байцаагч нь хуруу гараараа дарж суугаад үзүүлдэггүй байх зэрэг арав гаруй маш хүндрэлтэй асуудлыг шийдэж байгаа юм.
Өмгөөлөгчийн эрхийг хэмжээг нэмж, хүний эрх чөлөөг хангаж буй их чухал өөрчлөлтүүд орж байна. Бид, хоёр хуулийн төсөлд ажиллаж байна.
Нэгдүгээрт, Нотолгооны хууль бичье гээд ажлын хэсэг байгуулагдсан. Нотлох баримтыг яаж үнэлэх юм, яаж цуглуулж, бэхжүүлэх юм, хэрэгт цугларсан нотлох баримтад өмгөөлөгч, мөрдөх шалгах байгууллагууд ямар үүрэгтэй оролцох вэ гэдэг асуудлаа ярих болсон.
Энэ бол ганцхан эрүүгийн процессын асуудал биш иргэнийн хэрэгт хүртэл нотлох баримтыг яаж үнэлэх вэ гэдэг асуудал бий.
Иргэний хэргийн процесс дээр гэрчийн мэдээллийг үнэлдэггүй. Гэтэл эрүүгийн хэргийн процесс дээр хэдэн хүн авч ирээд, гэрчийн мэдүүлгээр яллаад байдаг.
Уг нь хоёул мэдүүлгийн нотлох баримт. Нэг газартаа үнэ цэнгүй, нөгөө газарт нь хэтэрхий үнэ цэнтэй байна.
Хоёрдугаарт, Шүүхийн хяналтын асуудал бол маш чухал. Бид ерөнхийдөө франц маягийн загварыг бариад, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад байгаа зарим төрлийн хүсэлтийг, арга хэмжээг шүүх шийдвэрлэдэг байлгахад ажиллана.
Ингэж процессын хуулийг өөрчилнө. Х.Тэмүүжийн гишүүний хэлсэн зүйл үнэн. Энэ зүйл болохгүй байна гээд прокурорт хандахад яг л ижил хариулт өгдөг. Прокурор хүсэлтээ шийдвэрлэхдээ үндэслэлээ зааж өгөөч, мөн үндэслэлийг хөндлөгөөс шүүх хяналт тавихыг хуульд тусгана гэсэн зорилттой байна" гэв.
УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин: Одоо өргөн барьсан хуулийн ач холбогдлыг ойлгож байна. Гэхдээ тогтолцооны өөрчлөлт рүүгээ огт алхахгүй байна гэж харлаа.
Хорьж байцаана гэсэн зорилготой хуультай байгаад байна. Тэр бүү хэл, сэжигтэн, яллагдагчийг цагдан хорих тухай гэсэн гарчигтай хуулийг өөрчилмөөр байна.
Таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх тухай хууль гэж өргөтгөөд, хорихгүйгээр өөр байдлаар мөрдөн шалгадаг, гадуур байх эрхийг нь хязгаарлахгүйгээр, үнэн бодит байдлыг тогтоолгох мөрдөн шалгах тогтолцоо руу шилжих хэрэгтэй. Хуулийнх нь гарчиг хүртэл хориод өг, алаад өг гэх хуультай улс ер нь алга байна шүү дээ.
Хоёрдугаарт, нотлох баримтын чиглэлийн процессыг сайжруулж байгаатай холбогдуулан шинжээчдийнхээ асуудлыг шийдэхгүй бол, шүүхийн шинжээчийн хууль чинь байгууллагын хууль болоод байна шүү.
ШУУД ҮЗЭХ:
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан /2025.04.04/ эхэллээ.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 02 дугаар дүгнэлт /Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.6 дахь хэсгийн холбогдох зохицуулалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн эсэх/
- Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүд
- Хүний эрх, эрх чөлөөг хангахтай холбоотой зарим хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл
- Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөл
- Өмгөөллийн тухай хуулийн зарим заалтыг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслүүд зэрэг бусад хэлэлцэх төслүүдийг хэлэлцэхийг дэмжлээ.
УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин:
Одоо өргөн баригдаж буй процессын хуулийг бол бүрэн дэмжиж байна. Гэхдээ ийм хэмжээний өөрчлөлт хийхэд Засгийн газар ажиллах нь арай л жижигхэн санагдаж байна. Косметикийн шинжтэй жижиг өөрчлөлтүүдийг хэлэлцээд байх шиг. Газар хөдлөлтийн шинжтэй том алхам хийснээр шүүхтэй холбоотой асуудлуудыг шийднэ.
Сүүлд гарсан Ноорог.мн асуудал дээр харъя. Хүн нь байвал хэрэг нь олдоно гэдэг шиг жижиг сажиг сэжүүр өлгөж аваад ард нь тэлээний эрэгний хэргээр ч хүнийг шоронд явуулах гэж оролддог процессын мөрдөн шалгах үйл ажиллагааны гажгийг хэзээ засах вэ?
Бусад улс оронд шүүхийн мөрдөн шалгах ажиллагааны зөвшөөрөл хугацаатай, чиглэлтэй өгөгдөж байна. Шүүхээс анх авсан зөвшөөрлөөс өөр хэргээр оруулж ирвэл, наад асуудлыг чинь авч хэлэлцэхгүй шүү гэх маш хатуу зарчим ажиллаж байна.
Манайд юу болов гэхээр эв нэгдлийг бусниулсан, мөрийтэй тоглосон гээд л өөр юуг ч нэмээд байгаа юм бүү мэд.
Түүнд Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд О.Алтангэрэл хариулт өглөө. Тэрээр хэлэхдээ “Эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлэх процесс болон хуулийг бүхэлд нь зарчмын шинжтэй өөрчлөлт хийх ёстой гэх ижил байр суурьтай байна.
Өнөөдрийн хэлэлцэж байгаа асуудлуудыг косметикийн шинжтэй жижиг өөрчлөлтүүд гэж үзэхгүй байна. Амьдрал дээр өмгөөлөл хийгээд явж буй өмгөөлөгч нар үйлчлүүлэгчээ өмгөөлөх гээд хүсэлтийг нь тавихаар, ямар үндэслэлтэй вэ гэдгээг хэлэхгүй таны хүсэлтийг татгалзлаа гэх прокурорын хариу аваад явах;
Шүүх дээр хүн ээ хориулахгүй гээд байхад шүүх нь яаж байгаа нь мэдэгдэхгүй хорьж, мөн л үндэслэлээ хэлдэггүй байх;
Ямар хэрэгт сэжиглэгдэж байгаагаа мэдэхгүй, үндэслэлтэй нь танилцъя гэхээр байцаагч нь хуруу гараараа дарж суугаад үзүүлдэггүй байх зэрэг арав гаруй маш хүндрэлтэй асуудлыг шийдэж байгаа юм.
Өмгөөлөгчийн эрхийг хэмжээг нэмж, хүний эрх чөлөөг хангаж буй их чухал өөрчлөлтүүд орж байна. Бид, хоёр хуулийн төсөлд ажиллаж байна.
Нэгдүгээрт, Нотолгооны хууль бичье гээд ажлын хэсэг байгуулагдсан. Нотлох баримтыг яаж үнэлэх юм, яаж цуглуулж, бэхжүүлэх юм, хэрэгт цугларсан нотлох баримтад өмгөөлөгч, мөрдөх шалгах байгууллагууд ямар үүрэгтэй оролцох вэ гэдэг асуудлаа ярих болсон.
Энэ бол ганцхан эрүүгийн процессын асуудал биш иргэнийн хэрэгт хүртэл нотлох баримтыг яаж үнэлэх вэ гэдэг асуудал бий.
Иргэний хэргийн процесс дээр гэрчийн мэдээллийг үнэлдэггүй. Гэтэл эрүүгийн хэргийн процесс дээр хэдэн хүн авч ирээд, гэрчийн мэдүүлгээр яллаад байдаг.
Уг нь хоёул мэдүүлгийн нотлох баримт. Нэг газартаа үнэ цэнгүй, нөгөө газарт нь хэтэрхий үнэ цэнтэй байна.
Хоёрдугаарт, Шүүхийн хяналтын асуудал бол маш чухал. Бид ерөнхийдөө франц маягийн загварыг бариад, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад байгаа зарим төрлийн хүсэлтийг, арга хэмжээг шүүх шийдвэрлэдэг байлгахад ажиллана.
Ингэж процессын хуулийг өөрчилнө. Х.Тэмүүжийн гишүүний хэлсэн зүйл үнэн. Энэ зүйл болохгүй байна гээд прокурорт хандахад яг л ижил хариулт өгдөг. Прокурор хүсэлтээ шийдвэрлэхдээ үндэслэлээ зааж өгөөч, мөн үндэслэлийг хөндлөгөөс шүүх хяналт тавихыг хуульд тусгана гэсэн зорилттой байна" гэв.
УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин: Одоо өргөн барьсан хуулийн ач холбогдлыг ойлгож байна. Гэхдээ тогтолцооны өөрчлөлт рүүгээ огт алхахгүй байна гэж харлаа.
Хорьж байцаана гэсэн зорилготой хуультай байгаад байна. Тэр бүү хэл, сэжигтэн, яллагдагчийг цагдан хорих тухай гэсэн гарчигтай хуулийг өөрчилмөөр байна.
Таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх тухай хууль гэж өргөтгөөд, хорихгүйгээр өөр байдлаар мөрдөн шалгадаг, гадуур байх эрхийг нь хязгаарлахгүйгээр, үнэн бодит байдлыг тогтоолгох мөрдөн шалгах тогтолцоо руу шилжих хэрэгтэй. Хуулийнх нь гарчиг хүртэл хориод өг, алаад өг гэх хуультай улс ер нь алга байна шүү дээ.
Хоёрдугаарт, нотлох баримтын чиглэлийн процессыг сайжруулж байгаатай холбогдуулан шинжээчдийнхээ асуудлыг шийдэхгүй бол, шүүхийн шинжээчийн хууль чинь байгууллагын хууль болоод байна шүү.
ШУУД ҮЗЭХ: